Ανεπίτρεπτη η έκδοση της πράξης ταμειακής βεβαίωσης της οφειλής και η αποστολή της ατομικής ειδοποίησης στον οφειλέτη, στην περίπτωση που δεν έχει εγκύρως κοινοποιηθεί η καταλογιστική πράξη του ασφαλιστικού οργανισμού στον οφειλέτη
Όπως έχει κριθεί από τη νομολογία ο οφειλέτης δύναται να προσβάλλει την καταλογιστική πράξη του ασφαλιστικού οργανισμού, με την οποία του καταλογίζονται οφειλόμενα ποσά, ασκώντας προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού πρωτοδικείου, μετά την εξάντληση της προβλεπόμενης από το νόμο διοικητικής διαδικασίας. Επίσης, όπως, έχει κριθεί (πρβλ. ΣτΕ 2281/2000 Ολ., 2982/2007 επταμ., 3322/2010, 1825/2010, 3328/2008), δεν επιτρέπεται ούτε η σύνταξη κατάστασης οφειλέτη, η οποία αποτελεί το νόμιμο τίτλο είσπραξης της οφειλής, ούτε η έκδοση της πράξης ταμειακής βεβαίωσης της οφειλής αυτής, μη υφισταμένου, συνεπώς, σταδίου έναρξης της διοικητικής εκτέλεσης, στην περίπτωση που δεν έχει εγκύρως κοινοποιηθεί η παραπάνω καταλογιστική πράξη στον οφειλέτη του ασφαλιστικού οργανισμού (πρβλ. και ΣτΕ 4117/2015, 3661/2011), με την οποία, μάλιστα, πρέπει να γίνεται ενημέρωση για τη δυνατότητα άσκησης της προαναφερθείσας ενδικοφανούς προσφυγής και για τις συνέπειες από την τυχόν παράλειψη άσκησής της. Περαιτέρω, όπως, ομοίως, έχει κριθεί (πρβλ. ΣτΕ 2982/2007 επταμ., 3322/2010, 1825/2010, 3328/2008), κατά την έννοια των προδιαληφθεισών διατάξεων ερμηνευόμενων υπό το φως του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος, με το οποίο κατοχυρώνεται η αποτελεσματική παροχή δικαστικής προστασίας (βλ. και άρθρο 6 ΕΣΔΑ), και στην περίπτωση που, μετά την άσκηση ένστασης από τον οφειλέτη ασφαλιστικού φορέα, κατά της ανωτέρω καταλογιστικής πράξης, δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η διοικητική διαδικασία, είτε με την έκδοση απόφασης επί της κατά τα ανωτέρω ένστασης, είτε με την πάροδο άπρακτης της προθεσμίας εντός της οποίας οφείλει να αποφανθεί το αρμόδιο όργανο του ασφαλιστικού φορέα, είναι ανεπίτρεπτη, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, η ταμειακή βεβαίωση της σχετικής οφειλής, η οποία αποτελεί το νόμιμο τίτλο υπό στενή έννοια για την είσπραξη των εν λόγω απαιτήσεων και δεν είναι, ως εκ τούτου, δυνατή η λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος του οφειλέτη του ασφαλιστικού οργανισμού, κατά τις διατάξεις του ΚΕΔΕ, περιλαμβανομένης και της αποστολής σε αυτόν ατομικής ειδοποίησης, που αποτελεί την πράξη έναρξης της αναγκαστικής εκτέλεσης, με την οποία αυτός καλείται να καταβάλει την οφειλή του. Εξάλλου, με τις διατάξεις του άρθρου 101 του ν. 4172/2013, οι οποίες αφορούν στην αναγκαστική είσπραξη των ληξιπροθέσμων, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του ως άνω άρθρου, ασφαλιστικών οφειλών, που διαβιβάζονται λόγω αρμοδιότητας στο ΚΕΑΟ, δεν ανατρέπονται τα όσα προαναφέρθηκαν και γίνονται παγίως δεκτά από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με την αποτελεσματική παροχή δικαστικής προστασίας κατά τη διάρκεια της προθεσμίας άσκησης της ένστασης, όπως και στην περίπτωση που, μετά την άσκηση ένστασης από τον οφειλέτη ασφαλιστικού οργανισμού κατά καταλογιστικής πράξης, δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η διοικητική διαδικασία, είτε με την έκδοση απόφασης επί της κατά τα ανωτέρω ένστασης, είτε με την πάροδο άπρακτης της προθεσμίας εντός της οποίας οφείλει να αποφανθεί το αρμόδιο όργανο ασφαλιστικού φορέα και, συνεκδοχικά, διατηρείται η ίδια ανασταλτική δύναμη που απορρέει από την παραπάνω έλλειψη επιδόσεων και εμποδίζει, καταρχάς, τη συγκρότηση εκτελεστού τίτλου με την απόδοση μοναδικού αριθμού στη συνταχθείσα πράξη βεβαίωσης οφειλής και την ταυτόχρονη ηλεκτρονική εγγραφή της στο ειδικό ηλεκτρονικό μητρώο εσόδων του ΚΕΑΟ. Εάν η καταλογιστική πράξη δεν έχει κοινοποιηθεί καν στον οφειλέτη, τότε δεν έχει αρχίσει η προθεσμία προσβολής της, με αποτέλεσμα κατά τη νομολογία να θεωρείται ότι δεν υφίσταται καν στάδιο ενάρξεως αναγκαστικής εκτέλεσης και είναι ανεπίτρεπτη η ταμειακή βεβαίωση της σχετικής οφειλής και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατή η λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης περιλαμβανομένης και της αποστολής ατομικής ειδοποίησης στον οφειλέτη, που αποτελεί την πράξη έναρξης της αναγκαστικής εκτέλεσης, με την οποία αυτός καλείται να καταβάλει την οφειλή του (βλ. ΔΠρΑθ 6849/2017, ΣτΕ 3322/2010, ΣτΕ 1825/2010). Εάν παρά ταύτα, η διοίκηση προχωρήσει σε ταμειακή βεβαίωση της οφειλής, τότε ο οφειλέτης έχει δικαίωμα να ασκήσει ανακοπή. Χαρακτηριστικά το άρθρο 224 παρ. 4 του ΚΔιοικΔικον ορίζει: «4. Στην περίπτωση της ανακοπής κατά της ταμειακής βεβαίωσης, επιτρέπεται ο παρεμπίπτων έλεγχος, κατά το νόμο και τα πράγματα, του τίτλου βάσει του οποίου έγινε η βεβαίωση, εφόσον δεν προβλέπεται κατ” αυτού ένδικο βοήθημα που επιτρέπει το έλεγχό του κατά το νόμο και την ουσία ή δεν υφίσταται σχετικώς δεδικασμένο». Ενόψει δε της διάταξης της παρ. 4 του άρθρου 224, και προς διευκόλυνση του διοικούμενου, θεσπίστηκε η διάταξη του άρθρου 227 παρ.3, η οποία αφορά τη σώρευση ανακοπής κατά της ταμειακής βεβαίωσης με την προσφυγή κατά της πράξης που συνιστά τίτλο με βάση τον οποίο έγινε η βεβαίωση. Μόνο δηλαδή κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται ο παρεμπίπτων έλεγχος του νομίμου τίτλου, είτε όταν δεν υπάρχει κατ’ αυτού ένδικο βοήθημα που να επιτρέπει τον έλεγχό του κατά το νόμο και την ουσία, είτε όταν δεν υφίσταται δεδικασμένο. Έλλειψη δεδικασμένου υπάρχει «όταν ο οφειλέτης δεν μπόρεσε να πληροφορηθεί την οφειλή του και ευρισκόμενος προ εκπλήξεως λόγω του προκεχωρημένου της αναγκαστικής εκτελέσεως, θα προσβάλει την πρώτη πράξη εκτελέσεως της οποίας θα λάβει γνώση, αμφισβητώντας την εγκυρότητα του νομίμου τίτλου και προκαλώντας τοιουτοτρόπως τον παρεμπίπτοντα έλεγχο αυτού (βλ. Τομαράς Δημήτρης, Η αναγκαστική Είσπραξη Δημοσίων Εσόδων κατά τον ΚΕΔΕ, σελ. 95)».
Λένα Πολύζου, δικηγόρος,
Email: info@efotopoulou.gr