Δικηγορικό Γραφείο Ευγενίας Α. Φωτοπούλου
Βασιλίσσης Σοφίας 6 Αθήνα 106 74
Τηλέφωνο: 210 36 24 769, 211 7 80 80 80
210 30 09 019
Email: info@efotopoulou.gr

Η έκδοση διαταγής πληρωμής από τιμολόγια και η στροφή της νομολογίας τα τελευταία χρόνια

Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 623, 624 παρ. 1, 626, 628 παρ. 1 εδ. α`, 632 παρ. 1 και 633 παρ. 1 ΚΠολΔ προκύπτει ότι μπορεί να ζητηθεί η έκδοση διαταγής πληρωμής για χρηματική απαίτηση, εφόσον η απαίτηση αυτή δεν εξαρτάται από αίρεση ή προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή και αποδεικνύεται (η απαίτηση και το οφειλόμενο ποσό) με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο, ή με συνδυασμό τέτοιων εγγράφων που επισυνάπτονται στην αίτηση. Εάν η απαίτηση ή το ποσό δεν αποδεικνύονται εγγράφως, ο δικαστής οφείλει, κατ’ άρθρο 628 ΚΠολΔ, να μην εκδώσει διαταγή πληρωμής. Εάν δε παρά την έλλειψη της διαδικαστικής αυτής προϋπόθεσης εκδοθεί διαταγή πληρωμής, αυτή ακυρώνεται ύστερα από ανακοπή του οφειλέτη κατά τα άρθρα 632 και 633 ΚΠολΔ. Η ακύρωση της διαταγής πληρωμής στην περίπτωση αυτή απαγγέλλεται λόγω διαδικαστικού απαραδέκτου, ανεξαρτήτως της ύπαρξης της απαίτησης και της δυνατότητας να αποδειχθεί με άλλα αποδεικτικά μέσα (Ολομ. ΑΠ 10/1997).

Εξάλλου, κατά το άρθρο 443 ΚΠολΔ, για να έχει αποδεικτική δύναμη ιδιωτικό έγγραφο πρέπει να έχει την ιδιόχειρη υπογραφή του εκδότη, εκδότης δε, κατά την έννοια του άρθρου αυτού, θεωρείται εκείνος ο οποίος αναλαμβάνει υποχρεώσεις από το έγγραφο. Κατά το άρθρο δε 447 KΠολΔ το ιδιωτικό έγγραφο αποτελεί απόδειξη υπέρ του εκδότη μόνον αν το προσκόμισε ο αντίδικος ή αν πρόκειται για τα βιβλία που αναφέρονται στο άρθρο 444 ΚΠολΔ. Έτσι, είναι δυνατή η έκδοση διαταγής πληρωμής με βάση τιμολόγια μόνον εάν αυτά φέρουν την υπογραφή του οφειλέτου κατά τρόπο που να καθίσταται σαφές ότι αυτός αποδέχεται την οφειλή του.

Όταν επομένως εκδότης του τιμολογίου, στο οποίο στηρίζεται η διαταγή πληρωμής, είναι φυσικό πρόσωπο δεν ανακύπτει κανένα πρόβλημα.  Διχογνωμία υπήρξε ωστόσο από μέρους της νομολογίας όταν εκδότης του τιμολογίου είναι νομικό πρόσωπο.

Πιο συγκεκριμένα μέχρι προσφάτως η θέση της νομολογίας ήταν πως σε περίπτωση έκδοσης τιμολογίου από νομικό πρόσωπο και επί αιτήσεως του κομιστή πιστωτικών τίτλων προς έκδοση βάσει αυτού διαταγής πληρωμής κατά νομικού προσώπου, το οποίο ανέλαβε την υποχρέωση πληρωμής τους κατά τον υπό του νόμου οριζόμενο τρόπο, δεν απαιτείται να αναγράφονται στο δικόγραφο της αιτήσεως και τα φυσικά πρόσωπα που εκπροσώπησαν το νομικό πρόσωπο κατά την ανάληψη υποχρεώσεως από τον πιστωτικό τίτλο, ή ότι αυτά ενήργησαν εντός των ορίων της εκπροσωπευτικής τους εξουσίας, σύμφωνα με το καταστατικό του νομικού προσώπου.

¨Όπως ειδικότερα αναφέρει και η απόφαση του ΑΠ 908/2005 : «Από τις διατάξεις των άρθρων 61, 65, 67, 68 και 70 ΑΚ συνάγεται, ότι για να υποχρεωθεί το νομικό πρόσωπο από δικαιοπραξία πρέπει αυτή να έχει συναφθεί είτε από το όργανο που το διοικεί, το οποίο να ενεργεί μέσα στα όρια της εξουσίας του, κατά τους όρους της συστατικής πράξεως ή του καταστατικού του, είτε από φυσικό πρόσωπο στο οποίο παρέσχε σχετική εξουσία το όργανο που διοικεί το νομικό πρόσωπο. Δικαιοπραξία που έχει καταρτισθεί επ` ονόματι νομικού προσώπου από φυσικό πρόσωπο, το οποίο δεν έχει εξουσία εκπροσωπήσεως δεν το δεσμεύει. Ειδικότερα η ανώνυμη εταιρία, η οποία είναι νομικό πρόσωπο, εκπροσωπείται, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 18 και 22 του ν. 2190/1920, από το διοικητικό της συμβούλιο το οποίο ενεργεί συνολικώς. Μπορεί όμως, εφόσον τούτο ορίζεται στο καταστατικό, να ανατεθεί ευθέως από αυτό ή δια του διοικητικού της συμβουλίου η εκπροσώπησή της σε ένα ή περισσότερα μέλη του διοικητικού της συμβουλίου ή στους διευθυντές της ή άλλα πρόσωπα ή και σε τρίτο. Από τις ίδιες πιο πάνω διατάξεις, συνδυαζόμενες προς αυτές των άρθρων 118, 216 παρ.1α, 224 εδ.β, 623, 626 και 633 παρ.1 ΚΠολΔ, συνάγεται ότι επί αιτήσεως του κομιστή πιστωτικών τίτλων προς έκδοση βάσει αυτού διαταγής πληρωμής κατά νομικού προσώπου, το οποίο ανέλαβε την υποχρέωση πληρωμής τους κατά τον υπό του νόμου οριζόμενο τρόπο, δεν απαιτείται να αναγράφονται στο δικόγραφο της αιτήσεως και τα φυσικά πρόσωπα που εκπροσώπησαν το νομικό πρόσωπο κατά την ανάληψη υποχρεώσεως από τον πιστωτικό τίτλο, ή ότι αυτά ενήργησαν εντός των ορίων της εκπροσωπευτικής τους εξουσίας, σύμφωνα με το καταστατικό του νομικού προσώπου. Αν όμως με ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής αμφισβητηθεί από το τελευταίο η αντιπροσωπευτική εξουσία του φυσικού προσώπου που ανέλαβε για λογαριασμό του υποχρέωση εκ του πιστωτικού τίτλου, για το λόγο ότι μόνη η υπογραφή τούτου επ` αυτού δεν το δεσμεύει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο καταστατικό του, ο κομιστής του τίτλου, καθού η ανακοπή, ο οποίος επέχει θέση ενάγοντος, επικαλούμενος ότι εγκύρως εκδόθηκε η διαταγή πληρωμής, βάσει του προσκομισθέντος στο δικαστή πιστωτικού τίτλου, πρέπει να καθορίσει με τις προτάσεις του ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου ότι το φυσικό πρόσωπο, το οποίο ανέλαβε για λογαριασμό του νομικού προσώπου υποχρέωση εκ του πιστωτικού τίτλου, νομίμως εκπροσώπησε αυτό στη συγκεκριμένη περίπτωση, σύμφωνα με το καταστατικό του και δήλωσε κατά νόμιμο τρόπο τη σχετική βούλησή του».  Ανάλογου περιεχομένου είναι και οι ακόλουθες αποφάσεις: ΕΦ ΔΩΔ  391/2009, ΕΙΡ ΘΗΒ 71/2012 κλπ.

 Tα τελευταία χρόνια όμως παρατηρήθηκε μεταστροφή της νομολογίας ως προς αυτό το ζήτημα, δηλαδή τη δέσμευση του νομικού προσώπου από την έκδοση τιμολογίων από τα οποία όμως δεν προκύπτει ρητώς ο νόμιμος εκπρόσωπος του νομικού προσώπου με αποτέλεσμα οι δικαστές να είναι πιο φειδωλοί στην έκδοση διαταγών πληρωμής βασιζόμενες σε τιμολόγια από τα οποία όμως δεν διαφαίνεται με τρόπο ξεκάθαρο ο ενεργών δια λογαριασμό του νομικού προσώπου αντιπρόσωπος.  Η απόφαση ΑΠ 1608/2014 στο σκεπτικό της τονίζει πως: «Στην περίπτωση δε κατά την οποία έχει υπογράψει επί των εγγράφων αυτών (τιμολογίων) κάτω από την δήλωση αποχής τους τρίτο πρόσωπο, ως αντιπρόσωπος του υποχρέου κατόπιν εντολής και εξουσιοδοτήσεως τούτου, απαιτείται για την έκδοση διαταγής πληρωμής η εντολή και πληρεξουσιότητα αυτή να αποδεικνύεται από δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο. Η προϋπόθεση αυτή επιβάλλεται και από την αρχή της ασφάλειας των συναλλαγών, διότι διαφορετικά ο φερόμενος ως αντιπροσωπευόμενος οφειλέτης, δεσμεύεται υπέρμετρα χωρίς να υπάρχει προηγούμενη καθαρή δήλωση της βούλησής του για αντιπροσωπευτική διάθεση». Εφόσον δεν αποδεικνύεται η εντολή και πληρεξουσιότητα από δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο τότε εάν είχε εκδοθεί διαταγή πληρωμής, παραβιάζοντας αυτή την προϋπόθεση είναι άκυρη λόγω έλλειψης της διαδικαστικής προϋπόθεσης της έγγραφης απόδειξης της απαίτησης και του ποσού.  Την ίδια θέση υποστηρίζουν και οι επόμενες αποφάσεις: ΑΠ 682/2015, AΠ 1608/2014, ΑΠ 1480/2007.

Συμπερασματικά, βάσει και της νεότερης θέσης της νομολογίας, η έκδοση διαταγής πληρωμής στηριζόμενη σε τιμολόγια υπογεγραμμένα από πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό νομικού προσώπου είναι δυνατή μόνο εφόσον αποδεικνύεται από ιδιωτικό ή δημόσιο έγγραφο, η εντολή και πληρεξουσιότητα αυτού του προσώπου.  Ο αρμόδιος Δικαστής δηλαδή δεν θα προβεί στην έκδοση της διαταγής πληρωμής αν ο κομιστής των πιστωτικών τίτλων του προσκομίσει απλώς υπογεγραμμένα τιμολόγια, χωρίς και τα αναγκαία αποδεικτικά έγγραφα.

Κατερίνα Μπασιαρίδου, Δικηγόρος

info@efotopoulou.gr

ΑΦΗΣΤΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ

Το email σας δεν θα δημοσιευτεί