2862/2013 ΣτΕ: Η αποποίηση κληρονομίας για τον ανήλικο μπορεί να γίνει μέχρι το πέρας ενός έτους από την ενηλικίωσή του

Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα (άρθρα 1847 επ.) ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και το λόγο της. Αν η προθεσμία αυτή περάσει, η κληρονομία θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή. Το ίδιο ισχύει για το ανήλικο, με τη διαφορά ότι το τελευταίο αποδέχεται πάντα εκ του νόμου με το ευεργέτημα της απογραφής (ΑΚ 1527). Το άρθρο 1902 ΑΚ ορίζει δε ότι όσο ο κληρονόμος έχει δικαίωμα να αποποιηθεί την κληρονομία, μπορεί να δηλώσει ότι την αποδέχεται με το ευεργέτημα της απογραφής.

Στην περίπτωση αποποίησης ανηλίκου της κληρονομίας, οι νόμιμοι αντιπρόσωποί του (γονείς) ζητούν άδεια από το αρμόδιο δικαστήριο κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας να αποποιηθούν για λογαριασμό του εντός τεσσάρων μηνών από την ημέρα που επήχθη στον ανήλικο η κληρονομία. Η διαδικασία αυτή λαμβάνει χώρα στα δικαστήρια πολύ συχνά. Μέχρι την έκδοση της απόφασης, αναστέλλεται η τετράμηνη προθεσμία για την αποποίηση. Αν οι γονείς είχαν άγνοια-πλάνη νομική του γεγονότος ότι όφειλαν να αποποιηθούν και για το ανήλικο τέκνο, τότε οι γονείς μπορούν να ασκήσουν αγωγή για ακύρωση της (τεκμαιρόμενης) αποδοχής κληρονομιάς λόγω πλάνης εντός έξι μηνών από τότε που έμαθαν ότι έπρεπε να αποποιηθούν (βλ. και το από 24/07/2014 άρθρο της δικηγόρου Θεώνης Κάδρα στην ιστοσελίδα μας σχετικά με το ίδιο θέμα.

Ωστόσο, η υπ’ αρ. 2862/2013 απόφαση του ΣτΕ δέχθηκε, κατά παρέκκλιση από τα συνηθισμένα, ότι η προθεσμία για αποποίηση ανηλίκου είναι όχι η ως άνω αναγραφείσα, δηλαδή εντός τεσσάρων μηνών από τότε που επήχθη σε αυτόν η κληρονομία, αλλά ένα έτος από την ενηλικίωσή του. Έκρινε δηλαδή ότι όσο χρόνο έχει ο ανήλικος να συντάξει την απογραφή, τον ίδιο χρόνο έχει και για την αποποίηση της κληρονομίας. Συγκεκριμένα στο σκεπτικό της ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση μη σύνταξης απογραφής από τους έχοντες τη γονική μέριμνα ανηλίκου κληρονόμου, το σχετικό δικαίωμα περιέρχεται στον ενηλικιούμενο κληρονόμο, ο οποίος οφείλει, με την απειλή εκπτώσεως από το ευεργέτημα, να συντάξει την απογραφή εντός έτους από την ενηλικίωσή του. Εφόσον, επομένως, στην περίπτωση αυτή ο ενηλικιούμενος κληρονόμος δεν εκπίπτει από το ευεργέτημα της απογραφής, δικαιούται, πολλώ μάλλον, εντός της αυτής ετήσιας προθεσμίας, να αποποιηθεί την κληρονομία». Έτσι, (ίσως με τη λογική ότι το άρθρο 1902 ΑΚ μπορεί να ισχύσει και αντίστροφα, ότι δηλαδή όσο χρόνο ο κληρονόμος έχει το δικαίωμα να αποδεχτεί με το ευεργέτημα της απογραφής, μπορεί και να αποποιηθεί την κληρονομία, → άρα ο ανήλικος έχει δικαίωμα αποποίησης εντός έτους από την ενηλικίωσή του) έκανε δεκτή ανακοπή κατά έκθεσης αναγκαστικής κατάσχεσης της Δ.Ο.Υ. σε κληρονομιαίο ακίνητο, επειδή η ανακόπτουσα είχε αποποιηθεί την κληρονομία του παππού της στη γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου εντός έτους από την ενηλικίωσή της.

Ευγενία Φωτοπούλου

info@efotopoulou.gr