Ακύρωση πλειστηριασμού λόγω δυσαναλογίας μεταξύ αξίας ακινήτου και ποσού κατάσχεσης
Κατά την έννοια του άρθρου 281 ΑΚ, για να θεωρηθεί η άσκηση του δικαιώματος ως καταχρηστική, θα πρέπει η προφανής υπέρβαση των ορίων, που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος, να προκύπτει από την συμπεριφορά του δικαιούχου, που προηγήθηκε ή από την πραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε ή από τις περιστάσεις που μεσολάβησαν ή από άλλα περιστατικά, τα οποία, χωρίς κατά νόμο να εμποδίζουν την γέννηση ή να επάγονται την απόρριψη του δικαιώματος, καθιστούν μη ανεκτή την άσκησή του, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου. Η καταχρηστική συμπεριφορά του φορέα του δικαιώματος εμφανίζεται υπό διάφορες μορφές, όπως με την ύπαρξη δυσαναλογίας μεταξύ του χρησιμοποιούμενου μέσου εκτέλεσης και του επιδιωκόμενου σκοπού, με την άσκηση δικονομικού δικαιώματος κατά τρόπο αντίθετο προς τα χρηστά ήθη ή την καλή πίστη, δηλαδή όταν η συμπεριφορά του φορέα του δικαιώματος ωθείται από κακοβουλία με αποκλειστικό σκοπό την βλάβη του άλλου ή όταν η πράξη της εκτέλεσης υπερβαίνει τα όρια της θυσίας του οφειλέτη. Στο πλαίσιο αυτό ο δανειστής, ο οποίος ασκώντας συμβατικό του δικαίωμα επιδιώκει την είσπραξη της απαίτησής του, ενεργεί ασφαλώς προς ικανοποίηση θεμιτού συμφέροντος του, συνυφασμένου με τη διαχείριση της περιουσίας του, τον τρόπο της οποίας αυτός ελεύθερα κατ’ αρχάς αποφασίζει, εκτός και πάλι αν στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει υπέρβαση και μάλιστα προφανής, των αρχών της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικοοικονομικού
σκοπού του δικαιώματος (ΑΠ 1352/2011, ΑΠ 1472/2004, ΜΕφΑΘ 327/2018, ΜΕφΑΘ 5/2018, ΜΕφΘεσσ 2256/2018, ΠΠρΠατρ 109/2022, ΜΠρΑΘ 362/2024, σε Τράπεζα Νομικών ΠληροφοριώνΝΟΜΟΣ). Εξάλλου, από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 281 ΑΚ, 116 και 933 ΚΠολΔ, 20 παρ. 1 και 25 παρ. 3 του Συντάγματος, συνάγεται ότι άσκηση ουσιαστικού δικαιώματος, που ανήκει στο δημόσιο δίκαιο, αποτελεί και η μέσω αναγκαστικής εκτέλεσης πραγμάτωση της απαίτησης του δανειστή. Επομένως, λόγο της ανακοπής του άρθρου 933 ΚΠολΔ μπορεί να αποτελέσει και η αντίθεση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης στα αντικειμενικά όρια του άρθρου 281 ΑΚ και η εξ αυτού ακυρότητα της τελευταίας, ήτοι και όταν υφίσταται προφανής δυσαναλογία μεταξύ του χρησιμοποιουμένου μέσου και του επιδιωκόμενου σκοπού, ασκούμενου του σχετικού δικονομικού δικαιώματος με κακοβουλία, κατά τρόπο αντίθετο προς τα χρηστά ήθη ή την καλή πίστη ή όταν η άσκηση της αντίστοιχης αξίωσης χωρεί κατά προφανή υπέρβαση των ορίων που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός και οικονομικός σκοπός του δικαιώματος, ώστε οι επαχθείς συνέπειες που δημιουργούνται από την άσκηση να δημιουργούν για τον υπόχρεο έντονη εντύπωση αδικίας (ΟλΑΠ 12/2009, ΟλΑΠ 49/2005, ΑΠ 261/2017, σε Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών ΝΟΜΟΣ).
Η υπ’ αρ. 170ΕΙΔ/2025 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Σύρου (απόφαση από υπόθεση του γραφείου μας, βλ. την απόφαση πατώντας εδώ, χειρισμός υπόθεσης: ασκ. δικηγόρος Ελένη Μακροδημήτρη) ακύρωσε έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης ακινήτου, καθώς ο επισπεύδων επέσπευσε αναγκαστική εκτέλεση εναντίον της ανακοπτουσες για απαίτηση ποσού περί των 25 χιλ. ευρώ, ενώ η αξία του προς πλειστηριασμό ακινήτου ήταν 865.000 ευρώ. Προέκυψε ότι υφίσταται προφανής δυσαναλογία μεταξύ του χρησιμοποιημένου μέσου και του επιδιωκόμενου σκοπού και υπέρβαση της αρχής της αναλογικότητας, λαμβανομένου υπόψη ότι η κατάσχεση έχει επιβληθεί για το ποσό των 25.107,40 ευρώ ενώ η εμπορική αξία του ακινήτου ανέρχεται στο ποσό των 865.000 ευρώ, δηλαδή υπήρχε σημαντική απόκλιση μεταξύ των ποσών αυτών, καθώς η αξία του ακινήτου είναι τουλάχιστον τριακοντατετραπλάσια του ποσού της κατάσχεσης, το οποίο αποτελεί και το ποσό της συνολικής απαίτησης, για την οποία έχει εκδοθεί ο εκτελεστός τίτλος.
Ευγενία Α. Φωτοπούλου, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr