Απόφαση Ειρηνοδικείου Ελευσίνας 32/2014 – Ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής για απαίτηση που προέρχεται από μισθώματα
Με την υπ’ αριθμ. 32/2014 απόφαση του Ειρηνοδικείου Ελευσίνας (υπόθεση του γραφείου μας, χειρισμός υπόθεσης: Μαρία Τζαβέλα) που επιλήφθηκε μετά από ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής για απαίτηση που προέρχεται από μισθώματα, το Δικαστήριο έκρινε επί ορισμένων θεμάτων, που παρουσιάζουν ενδιαφέρον και συγκεκριμένα:
- Ορθή διαδικασία για την εκδίκαση ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής:
Μετά την ισχύ του Ν. 4055/2012, ήτοι από 02-04-2012 (βλ. άρθρο 113, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στο άρθρο 110, σχετικά με τις ρυθμίσεις διαχρονικού δικαίου), η ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής δικάζεται πάντοτε με τις διατάξεις των άρθρων 643 και 591 παρ. 1 περ. α’ ΚΠολΔ (βλ. άρθρο 632 παρ. 2 ΚΠολΔ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 14 Ν. 4055/2012). Η πρώτη από τις διατάξεις αυτές εντάσσεται στην διαδικασία των πιστωτικών τίτλων, ενώ η δεύτερη καθορίζει την προθεσμία κλήτευσης των διαδίκων στη δίκη της ανακοπής, κατά παρέκκλιση από τα οριζόμενα στο άρθρο 639 ΚΠολΔ, που ορίζει διαφορετική προθεσμία κλήτευσης των διαδίκων, όταν εκδικάζεται η αγωγή με βάση τους πιστωτικούς τίτλους. Στην αιτιολογική έκθεση του άρθρου 14 του Ν. 4055/2012 γίνεται ρητή αναφορά στην ειδική διαδικασία των πιστωτικών τίτλων, σε πλήρη εναρμόνιση με την εκδίκαση της ανακοπής κατά της εκτέλεσης σύμφωνα με το άρθρο 937 παρ. 3 του ΚΠολΔ. Ως εκ τούτου, κάθε ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής, ανεξάρτητα από τη φύση της απαίτησης, εκδικάζεται κατά τη διαδικασία αυτή (ήτοι κατά την διαδικασία των πιστωτικών τίτλων, άρθρα 635 επ. ΚΠολΔ), παρ’ όλο που στο ως άνω άρθρο 14 παρ. 2 του Ν. 4055/2012 γίνεται αναφορά μόνο στο άρθρο 643 ΚΠολΔ (Μ. Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, τόμος ΙΙ, έκδοση 2012, άρθρο 632, αρ. 30 σελ. 64, Στ. Πανταζόπουλου, Η ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής, β’ έκδοση, σελ. 263). Επί ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής, που ασκήθηκε κατά την τακτική διαδικασία και όχι κατά την διαδικασία των πιστωτικών τίτλων, το Δικαστήριο αποφαίνεται γι’ αυτό αυτεπαγγέλτως και διατάσσει την εκδίκαση της υπόθεσης κατά την προσήκουσα διαδικασία (ΜονΠρΠειρ 782/2001, ΑρχΝ 2002.201, Μ. Μαργαρίτη, ό.π., άρθρο 632, σελ. 67).
- Απόρριψη ένσταση εξοφλήσεως λόγω αοριστίας – στοιχεία ορισμένου ένστασης εξοφλήσεως:
Από την διάταξη του άρθρου 416 ΑΚ, που ορίζει ότι η ενοχή αποσβήνεται με καταβολή, συνάγεται ότι στοιχεία της ένστασης εξόφλησης είναι το ποσό που καταβλήθηκε, η αιτία και ο χρόνος καταβολής. Επομένως, για να είναι ορισμένη, ειδικότερα η υποβαλλόμενη ένσταση εξόφλησης, δεν αρκεί να διαλαμβάνεται κατά τρόπο γενικό το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε, εκτός αν πρόκειται για μία και μόνη απαίτηση και προσδιορίζεται το ποσό και η αιτία της καταβολής, αλλά και τα επιμέρους ποσά που καταβλήθηκαν για κάθε αιτία και ο χρόνος καταβολής αυτών (ΑΠ 178/2010, ΑΠ 191, 192 και 193/2011, ΑΠ 339/2011, ΑΠ 250/2002 όλα δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Με βάση την προηγηθείσα νομική σκέψη, το Ειρηνοδικείο Ελευσίνας απέρριψε λόγω αοριστίας την ένσταση εξοφλήσεως της ανακόπτουσας, καθώς η ανακόπτουσα δεν ανέφερε τα επιμέρους ποσά που έχει καταβάλει και τον χρόνο καταβολής αυτών.
- Προϋποθέσεις έκδοσης διαταγής πληρωμής για οφειλόμενα μισθώματα:
Κατά τη διάταξη του άρθρου 623 ΚΠολΔ, για την έκδοση διαταγής πληρωμής πρέπει εκτός άλλων προϋποθέσεων να συντρέχουν και οι ακόλουθες: α) να πρόκειται για χρηματική απαίτηση με αντικείμενο την παροχή ποσού χρημάτων, όπως συνήθως είναι το μίσθωμα (Β. Μπέη, ΚΠολΔ, άρθρο 623, σελ. 161), β) η απαίτηση να αποδεικνύεται με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο, το οποίο πρέπει να έχει συνταχθεί κατ’ αποδεικτικό τύπο και να αποδεικνύει κατ’ αναμφισβήτητο τρόπο την απαίτηση και το οφειλόμενο ποσό και γ) το οφειλόμενο χρηματικό ποσό (μίσθωμα) να είναι ορισμένο (άρθρο 624 παρ. 1 ΚΠολΔ). Ειδικότερα, μπορεί να ζητηθεί η έκδοση διαταγής πληρωμής για την πληρωμή των οφειλόμενων μισθωμάτων, εφόσον το μίσθωμα είναι ορισμένο και συνιστά χρηματική απαίτηση, με βάση το μισθωτήριο, εφόσον από αυτό προκύπτει η μισθωτική σχέση, η διάρκειά της, η παράδοση της χρήσης του μισθίου στο μισθωτή, το ύψος του μισθώματος και τα οφειλόμενα μισθώματα, για τα οποία ζητείται η έκδοση διαταγής πληρωμής, να ανάγονται στο χρόνο διάρκεια της σύμβασης (Β. Βαθρακοκοίλη, ΕρμΚΠολΔ, άρθρο 623, αρ. 33, Π. Ζέπο, Ειδικό Ενοχικό Δίκαιο, Έκδοση 1965 παρ. 7, VII, 1, σελ. 238, ΕφΑθ 7151/1973 ΝοΒ 22.228).
- Ορισμένο προβολής ένστασης συμψηφισμού:
Η πρόταση συμψηφισμού επιφέρει απόσβεση των αμοιβαίων απαιτήσεων αναδρομικά, δηλαδή από τότε που συνυπήρξαν. Από τις παραπάνω διατάξεις, σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 262 παρ. 1 και 222 παρ. 2 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι για να είναι ορισμένος ο ισχυρισμός περί μονομερούς συμψηφισμού ή η ένσταση συμψηφισμού πρέπει να γίνεται αναφορά, με τρόπο σαφή και ορισμένο των περιστατικών που θεμελιώνουν κατά νόμο την προβλεπόμενη σε συμψηφισμό ληξιπρόθεσμη και ομοειδή ανταπαίτησή του κατά του δανειστή, χωρίς να υφίσταται δυνατότητα αναπλήρωσης και κατ’ ακολουθίαν θεραπείας της για το λόγο αυτό αοριστίας της ένστασης με αναφορά σε άλλα έγγραφα, που αναφέρονται τα περιστατικά αυτά, με ανάλογη εφαρμογή και στην περίπτωση αυτή των όσων ισχύουν για το ορισμένο της αγωγής (ΑΠ 7/1976 ΝοΒ 24.537, ΕφΘες/κης 3396/1987 Αρμ 43. 36). Ειδικότερα, για να είναι ορισμένος ο ισχυρισμός περί μονομερούς συμψηφισμού ή η ένσταση συμψηφισμού, πρέπει να διαλαμβάνεται σαφής έκθεση των δικαιοπαραγωγικών της ανταπαίτησης γεγονότων, ήτοι πρέπει να αναφέρεται: α) περιγραφή, χρόνος γέννησης και το ποσό των αμοιβαίων απαιτήσεων, που προτείνονται σε συμψηφισμό (ΑΠ 793/2005, ΕλλΔνη 49.205), β) ότι οι απαιτήσεις είναι ομοειδείς (ΑΠ 386/1978 ΝοΒ 27.174), γ) ότι οι απαιτήσεις είναι υποστατές και έγκυρες (ΑΠ 181/1995 ΕλλΔνη 1996. 1344) και δ) ότι οι αξιώσεις είναι ληξιπρόθεσμες και αγώγιμες (Κατρά, Αγωγές και ενστάσεις ΑΚ, έκδοση 2008, παρ. 159, σελ. 1170). Ειδάλλως, ήτοι εφόσον δεν εξειδικεύονται τα παραγωγικά της ανταπαιτήσεως πραγματικά περιστατικά ή δεν καθορίζονται επακριβώς τα επιμέρους χρηματικά κονδύλια που απαρτίζουν την ανταπαίτηση κατά του δανειστή, ώστε να καταστεί εφικτό στον ενάγοντα να απαντήσει σε αυτή, στο δε Δικαστήριο να τάξει τις δέουσες αποδείξεις, ο σχετικός ισχυρισμός είναι απορριπτέος ως αόριστος (ΑΠ 7/1976 ΝοΒ 24.537, ΑΠ 789/1975 ΝοΒ 24.755). Ως εκ τούτου, για να είναι ορισμένη η ένσταση του συμψηφισμού, πρέπει, μεταξύ άλλων, να αναφέρεται η απαίτηση του ενάγοντος δανειστή στην οποία αναφέρεται η δήλωση συμψηφισμού, το ποσό αυτής και ο χρόνος κατά τον οποίο γεννήθηκε. Αν δε απαιτήσεις του δανειστή είναι περισσότερες, τότε δεν είναι αναγκαίο να προσδιορίζεται σε ποια από αυτές αντιτάσσεται ο συμψηφισμός, διότι στην περίπτωση αοριστίας της δηλώσεως του οφειλέτη, εφαρμογή έχει η διάταξη του άρθρου 422 ΑΚ, που ρυθμίζει τον καταλογισμό του καταβαλλόμενου ποσού σε περίπτωση περισσοτέρων χρεών, οπότε συμπληρώνεται η αόριστη δήλωση και ο συμψηφισμός είναι έγκυρος (ΑΠ 1519/2008, ΝΟΜΟΣ).
- Προβαλλόμενοι λόγοι ανακοπής το πρώτον με τις προτάσεις του ανακόπτοντος – απόρριψη των νέων λόγων ως απαράδεκτων:
Η κατά το άρθρο 632 ΚΠολΔ ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής, που αποτελεί ειδική μορφή της ανακοπής των άρθρων 583 επ. του ιδίου Κώδικα, ασκείται όπως και η αγωγή και πρέπει στο δικόγραφό της να περιέχονται κατά τρόπο σαφή και ορισμένο όλοι οι λόγοι κατά του κύρους της διαταγής πληρωμής. Νέοι λόγοι, μη περιεχόμενοι στο δικόγραφο της ανακοπής, δεν επιτρέπεται να προταθούν από τον ανακόπτοντα για πρώτη φορά, με τρόπο διάφορο του οριζόμενου στο άρθρο 585 παρ. 2 εδ. β’ ΚΠολΔ και δη με τις έγγραφες προτάσεις του ανακόπτοντος. Μόνο το περιεχόμενο της ανακοπής και εκείνο των τυχόν ασκηθέντων πρόσθετων λόγων της οριοθετεί το αντικείμενο της δίκης επί της ανακοπής, ακόμη και αν πρόκειται για αιτιάσεις που ανάγονται στο κατά νόμο παραδεκτό της εκδόσεως της διαταγής πληρωμής, ούτε επιτρέπεται συμπλήρωση των λόγων της ανακοπής με τις προτάσεις (ΑΠ 1043.2009, ΝΟΜΟΣ).
Μαρία Τζαβέλα
Δικηγόρος, LL.M.
E-mail: info@efotopoulou.gr