Αποκτήματα γάμου – Πότε επέρχεται απόσβεση της αξίωσης λόγω παραίτησης από αυτήν;
Η κατά το άρθρο 1400 ΑΚ αξίωση του συζύγου για συμμετοχή στα αποκτήματα του άλλου είναι ενοχική και προσωποπαγής, γεννάται, δε, από τη στιγμή που θα λυθεί ή θα ακυρωθεί αμετακλήτως ο γάμος ή που θα συμπληρωθεί τριετία στη διάσταση των συζύγων (ΑΠ 1387/99, 87/1998). Εξάλλου, όπως συνάγεται από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 3, 174, 178, 871, 1400 και 1441 ΑΚ, η διάταξη του άρθρου 1400 ΑΚ έχει τον χαρακτήρα κανόνα αναγκαστικού δικαίου και συνεπώς παραίτηση του δικαιούχου ή σύναψη αντιθέτων συμφωνιών εκ των προτέρων, πριν, δηλαδή, γεννηθεί η σχετική αξίωση απαγορεύεται και είναι άκυρη. Κατ’ εξαίρεση, είναι ισχυρή η αντίθετη προς τον κανόνα του άρθρου 1400 ΑΚ συμφωνία πριν από τη γέννηση της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα, όταν αυτή περιεχόμενο έχει ένα γενικότερο διακανονισμό των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων ενόψει συναινετικού διαζυγίου (άρθρο 1441 AK), οπότε τελεί υπό την αναβλητική αίρεση της εκ του λόγου τούτου διαζυγίου λύσης του γάμου. Πράγματι, αφού μόνη η κοινή συναίνεση σε διαζύγιο συνιστά αυτοτελή και δεσμευτικό για τον Δικαστή λόγο διαζυγίου, πολύ περισσότερο θα είναι ισχυρή και η υπό αίρεση ρύθμιση στο στάδιο αυτό της ενοχικής αξιώσεως για τα αποκτήματα, ακόμη και δια παραιτήσεως, εκτός αν στη συγκεκριμένη περίπτωση συντρέχουν οι γενικοί όροι ακυρότητας της δηλώσεως βουλήσεως, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 178 και 179 ΑΚ (ΑΠ 63/2005, ΑΠ 668/2001). Η ρυθμιστική αυτή για τα αποκτήματα συμφωνία, εφόσον δεν πληρωθεί η αναβλητική αίρεση υπό την οποία τελεί, δηλαδή, της λύσεως του γάμου με συναινετικό διαζύγιο δεν επιφέρει αποτελέσματα και δεν μπορεί ως εκ τούτου να θεμελιώσει ανατρεπτική ένσταση (ΑΠ 336/2010 – ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Κατά μείζονα λόγο, επομένως, εγκύρως τέτοια συμφωνία, περιέχουσα ολική ή μερική παραίτηση των συζύγων από τις εκατέρωθεν αξιώσεις τους, για συμμετοχή του ενός στα αποκτήματα του άλλου, καταρτίζονται όταν ο γάμος τους έχει ήδη λυθεί, διότι τότε οι αξιώσεις αυτές έχουν ήδη γεννηθεί και οι πρώην σύζυγοι μπορούν ελευθέρως να τις διαθέσουν χωρίς η διάθεση αυτή να δύναται πλέον να χαρακτηρισθεί ως μέσον προς διευκόλυνση της λύσεως του γάμου και να καταστήσει έτσι τη σχετική συμφωνία ανήθικη, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 174,1 78 και 179 ΑΚ, οπότε και παρέχεται στον σύζυγο, ο οποίος ενάγεται εκ των υστέρων με την περί αποκτημάτων αγωγή, ένσταση καταλυτική εν όλω ή εν μέρει αυτής, στηριζόμενη στη διάταξη του άρθρου 454 ΑΚ (ΠΠρΑθ 4036/2013 – ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Αγγελική Πολυδώρου, Δικηγόρος
email: info@efotopoulou.gr