Δυνατότητα στοιχειοθέτησης ευθύνης του Δημοσίου κατά το άρθρο 105 Εισ.Ν.Α.Κ. σε περίπτωση αδικαιολόγητης βραδύτητας της Διοίκησης (παραβίαση άρθρων 2 και 4 ΚΔΔιαδ)

Στην υπ’ αριθμ. 10848/2019 ΔΠΡ Αθηνών γίνεται αναφορά στο άρθρο 4 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, που κυρώθηκε με τον ν. 2690/1999 (Α΄ 45) και εφαρμόζεται και στα ν.π.δ.δ., κατ΄ άρθρο 1 αυτού, όπως οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 4 αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 3242/2004 (Α΄ 102), η παράγραφος 3 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 11 παρ. 3 του ν. 3230/2004 (Α΄ 44), οι δε παράγραφοι 5 και 6 προστέθηκαν με το άρθρο 6 παρ. 2 του ν. 3242/2004, ορίζονται τα εξής: «Διεκπεραίωση υποθέσεων 1. α. Οι δημόσιες υπηρεσίες, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, όταν υποβάλλονται αιτήσεις, οφείλουν να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις των ενδιαφερομένων και να αποφαίνονται για τα αιτήματά τους μέσα σε προθεσμία πενήντα (50) ημερών, εφόσον από ειδικές διατάξεις δεν προβλέπονται μικρότερες προθεσμίες. Η προθεσμία αρχίζει από την κατάθεση της αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία και την υποβολή ή συγκέντρωση του συνόλου των απαιτούμενων δικαιολογητικών, πιστοποιητικών ή στοιχείων …2. Εάν κάποια υπόθεση δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί λόγω αντικειμενικής αδυναμίας, ειδικά αιτιολογημένης, η αρμόδια υπηρεσία οφείλει, εντός πέντε (5) τουλάχιστον ημερών πριν από την εκπνοή τους, να γνωστοποιήσει εγγράφως στον αιτούντα: α) τους λόγους της καθυστέρησης, β) τον υπάλληλο που έχει αναλάβει την υπόθεση και τον αριθμό τηλεφώνου του, για την παροχή πληροφοριών και γ) κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία. 3. …». Ακόμη, στο άρθρο 2 του ίδιου ως άνω Κώδικα (όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 5 παρ. 1 του ν. 3242/2004, προβλέπεται ότι: «Με την επιφύλαξη του επόμενου άρθρου, τα διοικητικά όργανα οφείλουν να προβαίνουν, αυτεπαγγέλτως, στις ενέργειες που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις εντός των οριζομένων, σχετικών, προθεσμιών. Σε περίπτωση που δεν προβλέπεται σχετική προθεσμία, η ενέργεια συντελείται εντός ευλόγου χρόνου, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβεί το τρίμηνο». Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας συνάγεται ότι ο νομοθέτης έχει θεσπίσει κανόνες διαδικασίας που αποβλέπουν προεχόντως στη λειτουργική αποτελεσματικότητα της Διοίκησης και στην ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων προς τον πολίτη υπηρεσιών, ειδικότερα δε στη δραστηριοποίηση των διοικητικών υπηρεσιών για την ταχεία και αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πολιτών (Σ.τ.Ε. 3004/2010 Ολομ.). Εξάλλου, η αρχή της χρηστής διοίκησης αποτελεί γενική αρχή του διοικητικού δικαίου που πρέπει να διέπει τη δράση της Διοίκησης, από την εν λόγω δε αρχή απορρέει ειδικότερα η υποχρέωση της Διοίκησης να ασκεί επικαίρως τις ανατιθέμενες σε αυτήν αρμοδιότητες και να συμπράττει, επίσης, σε ενέργειες από τις οποίες εξαρτάται η έκδοση διοικητικών πράξεων που ενδιαφέρουν τους διοικούμενους και η ικανοποίηση εν γένει εννόμων συμφερόντων των διοικουμένων (Σ.τ.Ε. 1378/2008, 92/2016, 1376/2018 κ.ά.). Οι σχετικές δε παραλείψεις της Διοίκησης δεν επιτρέπεται να αποβαίνουν σε βάρος του διοικούμενου, ιδίως όταν αυτός επισήμανε στη Διοίκηση τις εξ ενδεχομένης βραδύτητος της ενεργείας αυτής δυσμενείς γι΄ αυτόν επιπτώσεις, και το ενδεχόμενο πρόκλησης δυσχερειών στο να ανταποκριθεί εμπροθέσμως σε ανειλημμένες έναντι της Διοικήσεως υποχρεώσεις (ΣτΕ 1378/2008). Περαιτέρω, από τη συνδυασμένη ερμηνεία των ως άνω διατάξεων προς τις διατάξεις περί αστικής ευθύνης του Δημοσίου και των ν.π.δ.δ., συνάγεται ότι η υπέρβαση των προβλεπομένων σ’ αυτές προθεσμιών, εντός των οποίων η αρμόδια ή οι συναρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου οφείλουν να αποφανθούν επί υποβαλλομένου αιτήματος ή να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις των πολιτών εν γένει, στοιχειοθετεί ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση κατά το άρθρο 105 Εισ.Ν.Α.Κ., εάν συντρέχουν και οι λοιπές κατά το άρθρο αυτό προϋποθέσεις, ήτοι η επέλευση ζημίας και ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της κατά τα ως άνω παράνομης πράξεως ή παραλείψεως ή υλικής ενέργειας ή παραλείψεως υλικής ενέργειας και της επελθούσας ζημίας (βλ. ΣτΕ 1376/2018, 1012/2008).

Λαμπρινή Σταμέλου, δικηγόρος

e-mail: info@efotopoulou.gr