Η δικαστική πληρεξουσιότητα στη νέα τακτική διαδικασία – Αυτεπάγγελτη έρευνα από το δικαστήριο της ύπαρξής της – Επί ελλείψεώς της, δυνατότητα αναβολής εκδόσεως οριστικής απόφασης και θέσης προθεσμίας για τη συμπλήρωσή της
Κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 237 παρ. 1 εδ. α΄ και β΄ ΚΠολΔ, όπως τούτο αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 άρθρο δεύτερο παρ. 2 του Ν. 4335/2015, «Μέσα σε εκατό (100) ημέρες από την κατάθεση της αγωγής οι διάδικοι οφείλουν να καταθέσουν τις προτάσεις και να προσκομίσουν όλα τα αποδεικτικά μέσα και τα διαδικαστικά έγγραφα που επικαλούνται με αυτές. Μέσα στην ίδια προθεσμία κατατίθενται το αποδεικτικό επίδοσης της αγωγής, καθώς και τα πληρεξούσια έγγραφα προς τους δικηγόρους κατά το άρθρο 96». Βάσει των γενομένων τροποποιήσεων στην εν λόγω διάταξη, ο νομοθέτης υποχρεώνει πλέον τους διαδίκους να προαποδεικνύουν την ύπαρξη πληρεξουσιότητας, με την προσαγωγή των πληρεξουσίων εγγράφων μαζί με την κατάθεση των προτάσεων στην προθεσμία του άρθρου 237 παρ. 1 ΚΠολΔ, ο δε αυτεπάγγελτος έλεγχος του δικαστή περί την ύπαρξη πληρεξουσιότητας διενεργείται προκαταρκτικά[1].
Στο πλαίσιο του νέου γράμματος της διάταξης του άρθρου 237 παρ. 1 ΚΠολΔ, η υπ’ αριθμ. 4186/2016 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών[2] επιλαμβανόμενη επί περιπτώσεως μη προσκόμισης πληρεξουσίων εγγράφων εντός της προθεσμίας των 100 ημερών σε διαφορά υπαγόμενη στη νέα τακτική διαδικασία, ανέβαλε την έκδοση οριστικής απόφασης, τάσσοντας ρητή προθεσμία προς συμπλήρωση της ελλείψεως αυτής ως προς την ύπαρξη πληρεξουσιότητας των δικηγόρων των διαδίκων. Ακολουθεί αυτούσιο το κείμενο της απόφασης:
«Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 94 παρ. 1 του ΚΠολΔ (όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 άρθρο πρώτο παρ. 2 του Ν. 4335/2015) και 96 παρ. 1 του ΚΠολΔ (όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 7 παρ. 2 του Ν. 3994/2011), στα πολιτικά δικαστήρια οι διάδικοι έχουν υποχρέωση να παρίστανται με πληρεξούσιο δικηγόρο, στον οποίο η πληρεξουσιότητα δίδεται είτε με συμβολαιογραφική πράξη, είτε με προφορική δήλωση που καταχωρίζεται στα πρακτικά ή στην έκθεση, είτε με ιδιωτικό έγγραφο, εφόσον η υπογραφή εκείνου που παρέχει την πληρεξουσιότητα βεβαιώνεται από δημόσια, δημοτική ή άλλη αρμόδια αρχή ή από δικηγόρο. Η πληρεξουσιότητα μπορεί να αφορά σε ορισμένες ή όλες τις δίκες εκείνου που την παρέχει και πρέπει να αναγράφει τα ονόματα των πληρεξουσίων. Περαιτέρω, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 104 του ΚΠολΔ, για τις προπαρασκευαστικές πράξεις και τις κλήσεις έως τη συζήτηση στο ακροατήριο θεωρείται ότι υπάρχει πληρεξουσιότητα, ενώ για τη συζήτηση στο ακροατήριο απαιτείται ρητή πληρεξουσιότητα και, εάν δεν υπάρχει, κηρύσσονται άκυρες όλες οι πράξεις, ακόμη και εκείνες που είχαν γίνει προηγουμένως, το δε δικαστήριο εξετάζει αυτεπαγγέλτως, σε κάθε στάση της δίκης, την έλλειψη πληρεξουσιότητας καθώς και την υπέρβασή της (πρβ. σχετ. ΑΠ 89/2014, ΑΠ 60/2014, ΑΠ 23/2014, ΑΠ 18/2014, ΑΠ 1794/2012, ΑΠ 1436/2012, ΑΠ 189/2010 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Κατά τις διατάξεις, μάλιστα, του άρθρου 105 παρ. 1 – 3 του ΚΠολΔ, εάν αυτός που παρίσταται ως πληρεξούσιος δεν αποδεικνύει την ύπαρξη πληρεξουσιότητας, το δικαστήριο μπορεί να ορίσει σύντομη προθεσμία για τη συμπλήρωση της έλλειψης και να επιτρέψει σε εκείνον που δεν αποδεικνύει την πληρεξουσιότητα του να συμμετάσχει στη δίκη προσωρινά. Το κύρος των πράξεων που επιτράπηκαν εξαρτάται από την εμπρόθεσμη συμπλήρωση της έλλειψης. Η οριστική απόφαση δεν επιτρέπεται να εκδοθεί προτού συμπληρωθεί η έλλειψη ή πριν παρέλθει η προθεσμία που ορίστηκε. Εάν δεν συμπληρώθηκε η έλλειψη μέσα στην προθεσμία, που ορίστηκε, το δικαστήριο προχωρεί στην εκδίκαση της υπόθεσης και καταδικάζει εκείνον που παραστάθηκε χωρίς πληρεξουσιότητα να πληρώσει τα έξοδα που προκλήθηκαν από την παράσταση του αυτή. Με την ως άνω διάταξη του άρθρου 105 του ΚΠολΔ, η ρύθμιση της οποίας αποτελεί έκφανση της αρχής για την έγκριση των πράξεων από τον διάδικο στο όνομα του οποίου ενεργήθηκαν από τον δικηγόρο που δεν είχε πληρεξουσιότητα, διευκολύνεται η απόδειξη της πληρεξουσιότητας κατά τρόπο ανάλογο εκείνου της συμπλήρωσης της ικανότητας για δικαστική παράσταση (άρθρο 67 του ΚΠολΔ), προς τον σκοπό αποτροπής απόρριψης των αιτήσεων παροχής έννομης προστασίας για λόγους τυπικούς και παρέλκυσης, συνακόλουθα, των δικών (ΕφΑθ 2070/2011 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Η διάταξη αυτή, σε σχέση με εκείνη του άρθρου 67 του ΚΠολΔ, είναι ειδική και, συνεπώς, αυτή εφαρμόζεται εάν πρόκειται για ελλείψεις πληρεξουσιότητας (βλ. Β. Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, στο άρθρο 105, αριθμ. 1). Επιπλέον χρήζει αναφοράς ότι η έλλειψη πληρεξουσιότητας, ενόψει της ειδικής ρύθμισης της προαναφερόμενης διάταξης του άρθρου 105 του ΚΠολΔ, δεν εμπίπτει ούτε στις τυπικές παραλείψεις για τις οποίες παρέχεται δυνατότητα συμπλήρωσης και μετά τη συζήτηση κατά τη διάταξη του άρθρου 227 του ίδιου Κώδικα, καθόσον αντίθετη εκδοχή θα κατέληγε ουσιαστικά στην καταστρατήγηση του άρθρου αυτού (ΕφΠειρ 182/2013 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΠειρ 627/1987 ΕλλΔνη 29.741). Περαιτέρω, από τις διατάξεις των εδαφίων α’ και β’ της παρ. 1 του άρθρου 237 του ΚΠολΔ, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 άρθρο δεύτερο παρ. 2 του Ν. 4335/2015 και εφαρμόζεται για τις αγωγές που κατατέθηκαν την 01.01.2016 (άρθρο 1 άρθρο ένατο παρ. 1 του Ν. 4335/2015), προβλέπεται ότι «μέσα σε εκατό (100) ημέρες από την κατάθεση της αγωγής οι διάδικοι οφείλουν να καταθέσουν τις προτάσεις και να προσκομίσουν όλα τα αποδεικτικά μέσα και τα διαδικαστικά έγγραφα που επικαλούνται με αυτές. Μέσα στην ίδια προθεσμία κατατίθενται το αποδεικτικό επίδοσης της αγωγής καθώς και τα πληρεξούσια έγγραφα προς τους δικηγόρους κατά το άρθρο 96.». Η νέα αυτή ρύθμιση, στο πλαίσιο της αρχής της συμπίεσης της προδικασίας, καθιερώνει το δικονομικό βάρος των διαδίκων να προσκομίσουν κατά την κατάθεση των προτάσεων τους, εκτός από το σύνολο των αποδεικτικών τους μέσων, και τα διαδικαστικά έγγραφα που επικαλούνται, το αποδεικτικό επίδοσης της αγωγής (ενν. ο ενάγων) και τα πληρεξούσια έγγραφα προς τους δικηγόρους τους, τα οποία πρέπει να πληρούν τον οριζόμενο από το άρθρο 96 του ΚΠολΔ τύπο πληρεξουσιότητας. Η ρητή αυτή μνεία της υποχρέωσης των διαδίκων να προσκομίζουν, πριν από το κλείσιμο του φακέλου της δικογραφίας (κατά τα αναλυτικά προβλεπόμενα στο άρθρο 237 του ΚΠολΔ), και τα συνταχθέντα κατά τους ορισμούς του άρθρου 96 του ΚΠολΔ πληρεξούσια έγγραφα προς τους δικηγόρους τους, καταργεί ουσιαστικά τη μέχρι τώρα πρακτική των δικαστηρίων της ουσίας να ερευνούν την ύπαρξη πληρεξουσιότητας μόνο σε περίπτωση που ο αντίδικος πρότεινε τη σχετική έλλειψη ή σε περίπτωση δικών όπου απαιτείτο ειδική πληρεξουσιότητα κατ’ άρθρο 98 του ΚΠολΔ, υποχρεώνοντας πλέον το δικαστήριο να ερευνά αυτεπαγγέλτως την ύπαρξη ή μη δικαστικής πληρεξουσιότητας και ειδικότερα την προσκομιδή – κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα – σχετικού πληρεξουσίου εγγράφου των διαδίκων προς τους δικηγόρους αυτούς για τη νόμιμη παράσταση τους στα πολιτικά δικαστήρια, σύμφωνα με τον τύπο του άρθρου 96 του ΚΠολΔ.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα ταυτάριθμα με την παρούσα απομαγνητοφωνημένα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του Δικαστηρίου, καθώς και από τις έγγραφες προτάσεις των διαδίκων, οι οποίες κατατέθηκαν νόμιμα και εμπρόθεσμα μέσα σε προθεσμία εκατό (100) ημερών από την κατάθεση της κρινόμενης αγωγής, αυτοί (διάδικοι) εκπροσωπήθηκαν, ως ανωτέρω, από τους υπογράφοντες τα δικόγραφα των προτάσεων πληρεξούσιους δικηγόρου τους. Ωστόσο από την έρευνα του φακέλου της δικογραφίας προκύπτει ότι, παρά τη ρητά προβλεπόμενη στο άρθρο 237 παρ. 1 εδ. β’ του ΚΠολΔ (όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 άρθρο δεύτερο παρ. 2 του Ν. 4335/2015) υποχρέωση των πληρεξούσιων δικηγόρων των διαδίκων προς απόδειξη της δικαστικής τους πληρεξουσιότητας με προσαγωγή νόμιμου, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο άρθρο 96 του ίδιου Κώδικα, πληρεξουσίου: α) ο πληρεξούσιος δικηγόρος των εναγόντων … καθώς και β) ο πληρεξούσιος δικηγόρος της δεύτερης των εναγομένων …, δεν προσκόμισαν σχετικό πληρεξούσιο. Αντίθετα, η πληρεξούσια δικηγόρος της πρώτης των εναγομένων … προσκόμισε το υπ’ αριθμ. …/31-5-2016 ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο ενώπιον της συμβολαιογράφου Αθηνών …. Κατόπιν των ανωτέρω, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη της παρούσας απόφασης, πρέπει, προκειμένου να κριθεί το παραδεκτό ή όχι της παράστασης των εναγόντων και της δεύτερης των εναγομένων, να αναβληθεί η έκδοση οριστικής απόφασης και να ταχθεί προθεσμία προς συμπλήρωση της έλλειψης αυτής ως προς την ύπαρξη πληρεξουσιότητας δικηγόρων των ανωτέρω διαδίκων, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό παρούσας… ΑΝΑΒΑΛΛΕΙ την έκδοση οριστικής απόφασης. ΟΡΙΖΕΙ προθεσμία τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση της παρούσας για τη συμπλήρωση της ανωτέρω έλλειψης ως προς τη δικαστική πληρεξουσιότητα των δικηγόρων των εναγόντων και της δεύτερης των εναγομένων με την προσκομιδή των σχετικών νόμιμων πληρεξουσίων».
Εμμανουέλα Μανωλιδάκη, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr
[1] Βλ. Ε. Ε. Κλούδα, Παρατηρήσεις επί της ΜΠΑ 4186/2016 – Τακτική Διαδικασία μετά τον ν. 4335/2015. Μη προσκόμιση πληρεξουσίου εγγράφου στην προθεσμία των 100 ημερών (άρθρ. 237§1 ΚΠολΔ). Δυνατότητες συμπλήρωσης της έλλειψης πληρεξουσιότητας, ΝοΒ 2017, σελ. 857 επ. (858).
[2] Βλ. ΜΠΑ 4186/2016, ΝοΒ 2017, σελ. 855 επ. με παρατ. Ε. Ε. Κλούδα και ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ.