Υπάρχει αναστολή της προθεσμίας για τη διενέργεια πλειστηριασμού κατά το χρονικό διάστημα του Αυγούστου;
Κατά το άρθρο 954 παρ. 2 περ. ε του ΚΠολΔ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 63 του Ν 4842/2021, και το οποίο εφαρμόζεται και στην κατάσχεση ακινήτων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 993 παρ. 2 εδαφ. α του ιδίου Κώδικα, «Η κατασχετήρια έκθεση πρέπει να περιέχει […] και ε) αναφορά της ημέρας του πλειστηριασμού, η οποία ορίζεται υποχρεωτικά σε πέντε (5) μήνες από την ημέρα περάτωσης της κατάσχεσης και όχι πάντως μετά την παρέλευση έξι (6) μηνών από την ημερομηνία αυτή…. Εάν η παραπάνω προθεσμία συμπληρώνεται τον Αύγουστο, τότε για τον υπολογισμό της λαμβάνεται υπόψη ο επόμενος μήνας». Κατά δε τη διάταξη του άρθρου 993 παρ. 2 του ΚΠολΔ, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 76 του Ν 4842/2021, «2. Οι διατάξεις των παρ. 1 εδάφιο β` και 2 έως 4 του άρθρου 954 εφαρμόζονται και εδώ, με εξαίρεση τον χρόνο διενέργειας του πλειστηριασμού, ο οποίος ορίζεται υποχρεωτικά σε επτά (7) μήνες από την ημερομηνία περάτωσης της κατάσχεσης και πάντως όχι μετά την παρέλευση οκτώ (8) μηνών από την ημερομηνία αυτή. Εάν η παραπάνω προθεσμία συμπληρώνεται τον μήνα Αύγουστο, τότε για τον υπολογισμό της λαμβάνεται υπόψη ο επόμενος μήνας. […]».
Δικαιολογητικός λόγος της νομοθετικής μεταβολής ήταν, αφενός, η επιτάχυνση και η απλοποίηση της εκτελεστικής διαδικασίας και, αφετέρου, η τοποθέτηση του πλειστηριασμού σε τέτοιο χρονικό σημείο, κατά το οποίο θα έχουν ολοκληρωθεί σε πρώτο βαθμό οι δίκες περί την εκτέλεση και ο καθ’ ου αυτή επισπεύδεται θα έχει προβάλει τις αντιρρήσεις του (αιτιολογική έκθεση του ν 4335/2015, βλ. και Α. Πλεύρη, Οι τροποποιήσεις του Ν 4335/2015 σε ζητήματα του δικαίου της αναγκαστικής εκτελέσεως, σε Δνη 2016/152 επομ.). Με τη διάταξη αυτή θεσπίζονται δύο [2] δικονομικές προθεσμίες και ειδικότερα μία προπαρασκευαστική και μία προθεσμία ενέργειας, καθώς, αφενός, καθίσταται υποχρεωτική η επτάμηνη αναμονή για τη διενέργεια του πλειστηριασμού μετά την κατάσχεση (η οποία συνιστά κατ’ ουσίαν ex lege αναστολή της εκτελεστικής διαδικασίας) και, αφετέρου, προσδιορίζεται το απώτατο χρονικό όριο για τη διενέργειά του. Οι δικονομικές προθεσμίες διακρίνονται σε προπαρασκευαστικές και ενέργειας ανάλογα με τον σκοπό που επιδιώκουν. Στην μεν πρώτη περίπτωση θα πρέπει να παρέλθει η τασσόμενη προθεσμία που προβλέπεται προκειμένου να διενεργηθεί η διαδικαστική πράξη, διαφορετικά επέρχεται είτε ακυρότητα της πράξης αυτής είτε απαράδεκτο της συζήτησης, ενώ στη δεύτερη, η διαδικαστική πράξη θα πρέπει να λάβει χώρα εντός της τασσόμενης προθεσμίας, άλλως επέρχεται έκπτωση από το δικαίωμα της επιχείρησής της (βλ. άρθρο 151 του ΚΠολΔ). Οι προπαρασκευαστικές προθεσμίες δεν αναστέλλονται κατά τον μήνα Αύγουστο (Ν. Νίκας, ο.π., § 56, αρ. 12, σελ- 342, Γ. Ορφανίδης, Ζητήματα προθεσμιών στον ΚΠολΔ, Δνη 2002/325 επομ., Ε. Μπαλογιάννη/Μ. Γεωργιάδου, σε X. Απαλαγάκη [επιμ.] Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, Ερμηνεία κατ’ άρθρο, τόμος πρώτος, 2016, άρθρο 147, αρ. 4, σελ. 494), ενώ επ’ αυτών δεν εφαρμόζεται το άρθρο 147 παρ. 2 του ΚΠολΔ (Κ. Κεραμέας/Δ. Κονδύλης/Ν. Νίκας [- Γ. Ορφανίδης], Ερμηνεία ΚΠολΔ, τόμος I, 2000, άρθρο 147, αρ. 6, σελ. 351). Περαιτέρω, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 940Α του ΚΠολΔ «Στο χρονικό διάστημα από 1 μέχρι 31 Αυγού στου δεν επιτρέπεται η διενέργεια οποιασδήποτε πράξης εκτέλεσης, συμπεριλαμβανομένης και της επιταγής προς εκτέλεση. Το προηγούμενο εδάφιο δεν εφαρμόζεται, όταν πρόκειται για πλοία και αεροσκάφη». Ο σκοπός που επιδιώχθηκε με τη θέσπιση της διάταξης αυτής ήταν, προφανώς, κυρίως η προστασία του οφειλέτη από ενδεχόμενο αιφνιδιασμό του και απώλεια προθεσμιών, αλλά και η διευκόλυνση της ανάπαυσης, κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, των προσώπων, τα οποία, με οποιοδήποτε τρόπο, απασχολούνται με τις αναγκαστικές εκτελέσεις. Ενόψει δε της λεκτικής διατύπωσης της ως άνω διάταξης, η οποία είναι γενική, με σαφή προσδιορισμό των εξαιρέσεων στο εδάφ. β’ αυτής, η θεσπιζόμενη απαγόρευση καταλαμβάνει κάθε πράξη της αναγκαστικής εκτέλεσης, πέρα από τη μνημονευόμενη επιταγή προς εκτέλεση, η οποία αποτελεί το αφετήριο σημείο έναρξης της αναγκαστικής εκτέλεσης. Περαιτέρω, η παραβίαση της διάταξης αυτής, με την ενέργεια πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, επιφέρει ακυρότητα της πράξης, χωρίς τη συνδρομή του στοιχείου της βλάβης, της οποίας δεν απαιτείται επίκληση και απόδειξη. Τούτο δεν ορίζεται μεν ρητώς, προκύπτει όμως από την έντονα απαγορευτική διατύπωση της διάταξης [«…δεν επιτρέπεται…»], που ισοδυνάμει με ποινή ακυρότητας, ανεξάρτητα από την οποιαδήποτε βλάβη (ΑΠ 1441/2017, ΑΠ 1337/2014, ΑΠ 1868/1999, όλες Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ). Εκ της ρητής διατύπωσης της διάταξης σαφώς συνάγεται ότι υφίσταται αποκλειστικά ρητή νομοθετική πρόβλεψη περί απαγόρευσης της διενέργειας πράξεων εκτέλεσης εντός του ανωτέρω χρονικού διαστήματος, και όχι αναστολής των προθεσμιών που σχετίζονται με τις εκτελεστικές αυτές πράξεις και μόνο εφόσον η έναρξη ή λήξη της πιο πάνω προθεσμίας εμπίπτει εντός του μηνός Αύγουστου, παρατείνεται για αντίστοιχο χρονικό διάστημα που αρχίζει από την πρώτη Σεπτεμβρίου, όχι δε και στην περίπτωση κατά την οποία το ανωτέρω χρονικό διάστημα, ήτοι 1-31 Αυγούστου, περιλαμβάνεται στο χρονικό πλαίσιο εντός του οποίου, κατ’ άρθρο 954 παρ. 2 ΚΠολΔ, πρέπει να οριστεί η ημέρα του πλειστηριασμού (ΑΠ 1337/2014, Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ, ad hoc ΜονΕφΑθ 3593/2021, αδημ.). Η εκδοχή κατά την οποία η επτάμηνη προθεσμία του άρθρου 954 παρ. 2 εδαφ. ε του ΚΠολΔ (αλλά και η αντίστοιχη προθεσμία του άρθρου 993 παρ. 2 εδ. α του ιδίου Κώδικα), που πρέπει να διατρέξει από την περάτωση της κατάσχεσης έως και τη διενέργεια του αναγκαστικού ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, αναστέλλεται κατά το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου, και συνεπώς για τον υπολογισμό του επτάμηνου δεν πρέπει να συνυπολογίζεται ο μήνας Αύγουστος, άλλως πάσχει ακυρότητα η έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης, η οποία μάλιστα (εν λόγω άποψη) συσχετίζει την αναστολή των προθεσμιών του άρθρου 147 πα”ρ. 2 του ΚΠολΔ, με την απαγόρευση διενέργειας πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης από 1 έως 31 Αυγούστου, κατ’ άρθρο 940Α του ΚΠολΔ, υπό την έννοια ότι ο συνυπολογισμός του χρονικού διαστήματος του Αυγούστου στην επτάμηνη προθεσμία παραβιάζει τη διάταξη αυτή, παραγνωρίζει ότι ο νομοθέτης κατά την τροποποίηση του ΚΠολΔ με το Ν 433 5/2015 επέλεξε να μην εντάξει την προθεσμία του άρθρου 954 παρ. 2 (και 993 παρ. 2) στο άρθρο 147 παρ. 2, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει λόγος για ακούσιο νομοθετικό κενό, που θα επέτρεπε την αναλογική εφαρμογή της τελευταίας διάταξης.
Άλλωστε, δεν τίθεται ζήτημα καταστρατήγησης των δικαιωμάτων του καθ’ ου η εκτέλεση, αφού αυτός έχει τη δυνατότητα να ασκήσει τα προβλεπόμενα ένδικα μέσα ή βοηθήματα σε χρονικό διάστημα προγενέστερο της διενέργειας του πλειστηριασμού, όπως συμβαίνει με την ανακοπή του άρθρου 933, που ασκείται μέσα σε σαράντα πέντε [45] ημέρες από την κατάσχεση και την ανακοπή του άρθρου 954 παρ. 4 εδαφ. α, που, όπως και η αναστολή του άρθρου 1000, ασκούνται δεκαπέντε [15] τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα του πλειστηριασμού. Το ζήτημα συνεπώς του συνυπολογισμού του Αυγούστου στην εν λόγω επτάμηνη προπαρασκευαστική προθεσμία δεν πρέπει να συγχέεται με το μη συναφές θέμα της απαγόρευσης της διενέργειας πράξεων εκτέλεσης από την 1η έως την 31η Αυγούστου κατ’ άρθρο 940Α του ΚΠολΔ, της οποίας (απαγόρευσης) δεν αποτελεί κατά νόμο συνέπεια η αναστολή της αντίστοιχης προθεσμίας. Επομένως, το χρονικό διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου συνυπολογίζεται για τον προσδιορισμό της προθεσμίας των επτά [7] μηνών του άρθρου 993 παρ. 2 εδαφ. α του ΚΠολΔ (ΜονΕφΑΘ 13/2024, ΜονΕφΠειρ 54/2024, ΕφΠειρ 549/2023, ΕφΠειρ 353/2023, ΕφΠειρ 309/2023, ΕφΑθ 6316/2022, ΕφΑθ 5174/2022, ΕφΑθ 832/2022, ΕφΠειρ 425/2021, όλες Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ).
Ευγενία Α. Φωτοπούλου, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr