Ομολογιακό δάνειο – δικαιώματα Υποθηκοφυλάκων

Κατά τη διάταξη του άρθρου 1 παρ. 1 εδ. α του Ν. 3156/2003 «Ομολογιακά δάνεια, τιτλοποίηση απαιτήσεων και απαιτήσεων από ακίνητα και άλλες διατάξεις», ομολογιακό είναι το δάνειο που εκδίδεται από ανώνυμη εταιρία που εδρεύει στην Ελλάδα (εκδότρια) και διαιρείται σε ομολογίες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν δικαιώματα των ομολογιούχων έναντι της εκδότριας κατά τους όρους του δανείου. Επίσης, στα άρθρα 6, 7, 8 και 9 του κεφαλαίου Β του ίδιου Νόμου που φέρει τον τίτλο «ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ», προβλέπονται, αντίστοιχα, το κοινό ομολογιακό δάνειο, το ομολογιακό δάνειο με ανταλλάξιμες ομολογίες, το ομολογιακό δάνειο με μετατρέψιμες ομολογίες και το ομολογιακό δάνειο με δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη, ενώ τα άρθρα 10 και 11 αναφέρονται στις ειδικές συμβάσεις και στις εταιρείες ειδικού σκοπού και αφορούν σε μεταβιβάσεις απαιτήσεων ή ακινήτων μεταξύ συμβαλλομένων αφενός εμπόρων ή του Ελληνικού Δημοσίου ή νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή ανωνύμων εταιρειών εισηγμένων στο Χ.Α.Α, ως «μεταβιβαζόντων», και αφετέρου εταιρειών ειδικού σκοπού, που συστήνονται αποκλειστικώς και μόνο (πληρούσες κατά τη σύσταση τους ορισμένους αποκλειστικούς όρους σύστασης) για την αγορά των απαιτήσεων και την εν συνεχεία περιορισμένη τιτλοποίηση και διάθεση των τίτλων (ομολογιών) με ιδιωτική τοποθέτηση μόνο.

Εξάλλου, κατά τις παρ. 1 και 2 του με τίτλο «φορολογικές και άλλες ρυθμίσεις» άρθρου 14 του πιο πάνω νόμου «1. Η έκδοση ομολογιακού δανείου, του νόμου αυτού, η παροχή κάθε είδους ασφαλειών, όλες οι συμβάσεις που προβλέπονται στο νόμο αυτό, καθώς και κάθε σχετική ή παρεπόμενη σύμβαση ή πράξη και η καταχώριση αυτή σε δημόσια βιβλία, όπου απαιτείται, οι προσωρινοί και οριστικοί τίτλοι ομολογιών, ή διάθεση και κυκλοφορία αυτών, η εξόφληση του κεφαλαίου από ομολογίες και από επιχειρηματικές απαιτήσεις που τις καλύπτουν και εν γένει η άσκηση δικαιωμάτων που απορρέουν από ομολογίες που εκδίδονται σύμφωνα με το νόμο αυτό και από επιχειρηματικές απαιτήσεις που τις καλύπτουν, η μεταβίβαση ομολογιών εντός ή εκτός οργανωμένης αγοράς ή χρηματιστηρίου απαλλάσσονται από κάθε άμεσο ή έμμεσο φόρο, περιλαμβανομένου και του φόρου υπεραξίας, τέλος, ανταποδοτικό ή μη, τέλος χαρτοσήμου,  εισφορά του Ν. 128/1975, προμήθεια, δικαίωμα ή άλλη επιβάρυνση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων, με την επιφύλαξη των διατάξεων που αφορούν το Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών. 2. Για κάθε εγγραφή σύστασης ή μεταβίβασης ή άρση ή διαγραφή εμπραγμάτων δικαιωμάτων ή σημειώσεων σε οποιοδήποτε δημόσιο βιβλίο, μητρώο ή κτηματολόγιο και για την καταχώριση των συμβάσεων των άρθρων 10 και 11 καταβάλλονται μόνο πάγια δικαιώματα εμμίσθων ή αμίσθων υποθηκοφυλάκων εκατό (100) ευρώ, αποκλειόμενης οποιασδήποτε άλλης επιβάρυνσης ή τέλους». Τέλος, κατά το άρθρο 1 του ν. 325/1976 οι άμισθοι υποθηκοφύλακες εισπράττουν από τους αιτούντες την εγγραφή στα τηρούμενα από αυτούς βιβλία, ανεξάρτητα των μονίμων τελών, δικαιώματα πάγια και αναλογικά κατά τις διακρίσεις που διαλαμβάνονται στα επόμενα άρθρα του νόμου αυτού. Τα δικαιώματα, τα οποία ο άμισθος υποθηκοφύλακας δικαιούται με βάση τις διατάξεις του παραπάνω νόμου και ορίζονται σε ποσοστό 3 τοις χιλίοις επί του ποσού της εγγραφής, δεν είναι δικαιώματα υπέρ τρίτου,  αλλά ίδια  αυτού δικαιώματα, τα οποία αποτελούν τις αποδοχές του, όπως ακριβώς και τα δικαιώματα των συμβολαιογράφων, αποτελούν τις αποδοχές αυτών ΑΠ1358/1998 ΕλλΔνη 40.348, 2/1987 Γνωμ. Εισαγγελέα ΑΠ).

Από τις ανωτέρω διατάξεις σαφώς προκύπτει ότι για κάθε εγγραφή σύστασης εμπραγμάτου δικαιώματος, προς εξασφάλιση ομολογιακού δανείου, ο χαρακτήρας του οποίου διατηρείται όταν όλες οι ομολογίες αναλαμβάνονται από έναν ομολογιούχο ή για το οποίο έχει εκδοθεί μία μόνο ομολογία, υπό την προϋπόθεση ότι η ομολογία διατηρεί τον αξιογραφικό της χαρακτήρα (ΕφΚρητ 31/2014 αδημ., ΕφΚρητ 194/2009 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), επομένως και για την εγγραφή προσημείωσης υποθήκης, η οποία αποτελεί εμπράγματο δικαίωμα υποθήκης υπό τη διπλή αναβλητική αίρεση αφ` ενός της τελεσίδικης επιδίκασης της απαίτησης με αναδρομικά αποτελέσματα από την ημέρα της εγγραφής της προσημείωσης και αφ` ετέρου της εμπρόθεσμης τροπής της σε υποθήκη, εντός 90 ημερών από την τελεσιδικία της αποφάσεως (ΟλΑΠ 14/2006, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 125/2006 ΔΕΕ 2006.821, ΑΠ 410/2005 ΔΕΕ 2005.1082, ΑΠ 1486/2004 ΕλλΔνη 2005.824), καταβάλλονται μόνο πάγια δικαιώματα εμμίσθων ή αμίσθων υποθηκοφυλάκων ύψους 100,00 ευρώ, χωρίς να καταβάλλονται ούτε τα αναλογικά δικαιώματα του άμισθου (ή έμμισθου) υποθηκοφύλακα ούτε αναλογικά δικαιώματα είτε υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου είτε υπέρ τρίτων νομικών προσώπων, όπως είναι το Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου «Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑΧΔΙΚ)» (βλ. ΕφΚρ 194/2009 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΚρ 195/2009 Αρμ, 2010. 390, ΕφΑθ 6959/2008 ΕλλΔνη 2009. 614). Στο προστατευτικό καθεστώς της ως άνω διάταξης εμπίπτουν οι εγγραφές σύστασης παροχών ασφαλείας για κάθε σύμβαση από ομολογιακό δάνειο και όχι μόνο οι περιπτώσεις των τιτλοποιήσεων των άρθρων 10 και 11 του νόμου αυτού και επομένως εμπίπτουν και οι περιπτώσεις των κοινών ομολογιακών δανείων (ΕφΑθ 4863/2012, ΕφΠειρ 161/2012,   ΕφΛαρ 263/2012, ΕφΘεσ 2149/2010, ΕφΚρητ 194/2009, ΕφΚρητ 195/2009, ΕφΑθ 6959/2008  δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Μαρία Τζαβέλα

Δικηγόρος, LL.M.

E-mail: info@efotopoulou.gr