Πότε συντρέχει ανάγκη διορισμού προσωρινής διοίκησης σε νομικό πρόσωπο – Είδη παρέμβασης – Η κύρια παρέμβαση που ασκήθηκε χωρίς επίκληση και απόδειξη του εννόμου συμφέροντος είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη

Κατά τη διάταξη του άρθρου 69 ΑΚ, σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 740 και 786 ΚΠολΔ, προσωρινή διοίκηση σε νομικό πρόσωπο μπορεί να διορισθεί από το Δικαστήριο, ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον, μόνο: 1) αν λείπουν τα πρόσωπα που απαιτούνται για τη διοίκηση ή 2) αν τα συμφέροντά τους συγκρούονται προς εκείνα του νομικού προσώπου. Ο διορισμός της προσωρινής διοίκησης γίνεται κατά το άρθρο 786 παρ. 1 ΚΠολΔ, με τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας από το Μονομελές Πρωτοδικείο της περιφέρειας όπου έχει την έδρα του το νομικό πρόσωπο. Με την παραπάνω διάταξη, που έχει εξαιρετικό χαρακτήρα, επιδιώκεται η προστασία των συμφερόντων του νομικού προσώπου και των τρίτων (εταίρων, πιστωτών) που σχετίζονται με αυτό.

Η έλλειψη διοίκησης είναι: α) πλασματική όταν οφείλεται σε δυστροπία, κακοβουλία ή διαφωνίες των μελών του διοικητικού συμβουλίου, άρνηση, ή αδιαφορία τους για την άσκηση των αναγκαίων πράξεων διοίκησης, β) πραγματική σε περιπτώσεις θανάτου, βαριάς ασθένειας, μακροχρόνιας απουσίας, γ) νομική σε περίπτωση παραίτησης, έστω και σιωπηρής, μέλους του διοικητικού συμβουλίου, απώλειας δικαιοπρακτικής ικανότητας, τελεσίδικης ακύρωσης απόφασης γενικής συνέλευσης, λήξης θητείας χωρίς πρόβλεψη για παράτασή της. Ειδικότερα, οι λόγοι που δημιουργούν συνήθως έλλειψη προσώπων διοίκησης είναι: 1) ο θάνατος μέλους, εφόσον δεν υπάρχει αναπληρωματικό μέλος για τη συμπλήρωση της θέσης ή δεν προβλέπεται από το καταστατικό εκλογή αναπληρωματικών μελών, 2) η μακρά ασθένεια ή απουσία μέλους από την οποία παρακωλύεται η κανονική συγκρότηση και λειτουργία της διοίκησης, 3) η λήξη της θητείας, εφόσον η απελθούσα διοίκηση δεν είχε συγκαλέσει πριν από τη λήξη της θητείας της γενική συνέλευση προς εκλογή νέας διοίκησης, 4) η έκπτωση της διοίκησης ή ορισμένων μελών της, η οποία επέρχεται αυτοδικαίως στις περιπτώσεις που προβλέπονται από το καταστατικό ή κατόπιν ορισμένης διαδικασίας, 5) η παραίτηση της διοίκησης ή ορισμένων μελών της, εφόσον δεν υπάρχει επαρκής αριθμός αναπληρωματικών μελών προς συμπλήρωση των κενών θέσεων, 6) η ακύρωση εκλογής με τελεσίδικη δικαστική απόφαση, 7) η αναστολή της εκτέλεσης της απόφασης της γενικής συνέλευσης, κατά την οποία εκλέχθηκε η διοίκηση, 8) η άρνηση ή η αδιαφορία μέλους της διοίκησης.

Εξάλλου, κατά το άρθρο 752 ΚΠολΔ, με το οποίο καθορίζεται κατά διαφορετικό από το άρθρο 81 του ίδιου Κώδικα τρόπο η άσκηση παρεμβάσεων σε δίκες εκούσιας δικαιοδοσίας, η κύρια παρέμβαση ασκείται με δικόγραφο και εφαρμόζονται γι’ αυτήν οι διατάξεις των άρθρων 747, 748 και 751 του ίδιου Κώδικα, κατά τα οποία η κατάθεση του δικογράφου πρέπει να γίνεται στη γραμματεία του δικαστηρίου, στο οποίο απευθύνεται, ενώ η πρόσθετη παρέμβαση μπορεί να ασκηθεί και κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο χωρίς προδικασία. Κατά τις προσδιορίζουσες την έννοια των κύριας και της πρόσθετης παρεμβάσεων διατάξεις των άρθρων 79 και 80 ΚΠολΔ, ερμηνευόμενες σε συνδυασμό προς τη φύση και το σύνολο των διατάξεων της διαδικασίας της εκούσιας δικαιοδοσίας, στην οποία, κατά κανόνα, δεν υπάρχει αντιδικία, αν ο παρεμβαίνων υποστηρίζει την αίτηση, η παρέμβαση είναι πρόσθετη, ενώ αν αντιδικεί, ζητώντας είτε την απόρριψη της αίτησης, είτε την παραδοχή δικού του αιτήματος, η παρέμβαση είναι κύρια. Με την άσκηση κύριας ή πρόσθετης παρέμβασης δεν μεταβάλλεται ο χαρακτήρας της διαδικασίας ως εκούσιας.

Προσέτι, από τις ίδιες ως άνω διατάξεις (79 και 80 ΚΠολΔ), σε συνδυασμό με εκείνη του άρθρου 68 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι αναγκαίος όρος για την άσκηση πρόσθετης ή κύριας παρέμβασης είναι η ύπαρξη εννόμου συμφέροντος στο πρόσωπο του παρεμβαίνοντος, το οποίο πρέπει να προσδιορίζεται στο δικόγραφο της παρέμβασης, κατά τη ρητή διάταξη του άρθρου 81 παρ. 1 εδάφ. β΄ ΚΠολΔ (βλ. και άρθρο 747 ΚΠολΔ). Υπάρχει, δε, έννομο συμφέρον για παρέμβαση, όταν με αυτήν μπορεί να προστατευθεί δικαίωμα του παρεμβαίνοντος ή να αποτραπεί η δημιουργία σε βάρος του νομικών υποχρεώσεων. Πρέπει, όμως, αυτά, είτε να απειλούνται από τη δεσμευτικότητα ή εκτελεστότητα της απόφασης, που θα εκδοθεί, είτε να υπάρχει κίνδυνος προσβολής τους από τις αντανακλαστικές συνέπειες αυτής.

Ενόψει τούτων, το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, με την υπ’ αριθμ. 1729/2022 απόφασή του (ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), έκρινε τα εξής: «Με την από 12-11-2021 κύρια παρέμβαση, το παρεμβαίνον αθλητικό σωματείο ζητεί να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να διορισθούν ως νέα μέλη της προσωρινής διοίκησης της καθ’ ης η κύρια παρέμβαση Ομοσπονδίας τα αναφερόμενα σε αυτή μέλη, καθώς και να καταδικασθούν οι καθ’ ων στα δικαστικά της έξοδα. Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η παραπάνω παρέμβαση, αρμόδια καθ’ ύλη και κατά τόπο εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, κατά την προκείμενη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, πλην όμως, κρίνεται απορριπτέα ως απαράδεκτη, καθόσον ουδόλως γίνεται επίκληση του έννομου συμφέροντος του παρεμβαίνοντος ούτε άλλωστε αυτό επικαλείται αν είναι μέλος της καθ’ ης Ομοσπονδίας της, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη της παρούσας.».

Αγγελική Πολυδώρου, Δικηγόρος

e-mail: info@efotopoulou.gr