Προϋποθέσεις απάτης άρθρου 147 ΑΚ
Απάτη υπό την έννοια του άρθρου 147 ΑΚ αποτελεί οποιαδήποτε εκ προθέσεως συμπεριφορά τείνει στην παραγωγή, την ενίσχυση ή τη διατήρηση πεπλανημένης αντιλήψεως ή εντυπώσεως, προκειμένου έτερο πρόσωπο να αχθεί σε δήλωση βουλήσεως, ενώ η απατηλή συμπεριφορά έγκειται στην παράσταση ανύπαρκτων γεγονότων ως υπαρκτών, την απόκρυψη, την αποσιώπηση ή την ατελή ανακοίνωση υπαρκτών γεγονότων, των οποίων η αποκάλυψη σ’ αυτόν που τα αγνοούσε επιβαλλόταν από το καθήκον διαφωτίσεώς του με βάση την καλή πίστη ή την υπάρχουσα ιδιαίτερη σχέση μεταξύ αυτού και εκείνου προς τον οποίο απηύθυνε τη δήλωσή του. Σε κάθε περίπτωση, δεν ενδιαφέρει το είδος της πλάνης που δημιουργήθηκε από την απάτη, δηλαδή αν αυτή είτε τυγχάνει ή όχι συγγνωστή, ουσιώδης ή επουσιώδης είτε αναφέρεται αποκλειστικά στα παραγωγικά αίτια της βουλήσεως, αλλά αρκεί να υφίσταται κατά τον χρόνο που δηλώνεται η βούληση (βλ. ΑΠ 449/2014, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 2266/2013, ΧρΙΔ 2014, 425, ΑΠ 1734/2013, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 481/2012, ΕΠολΔ 2012, 641, ΑΠ 895/2011, ΑΠ 715/2011, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΠΠρΠατρ 219/2019, ΠΠρΠατρ 244/2015, ΤΝΠ Νόμος). Περαιτέρω, από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 150 και 151 ΑΚ, που σκοπό έχουν πρωτίστως την προστασία της ελεύθερης αποτύπωσης της δικαιοπρακτικής βούλησης και προσθέτως την αποδοκιμασία αυτού που μεταχειρίστηκε την απειλή ως μέσο κατάρτισης της επιδιωκόμενης δικαιοπραξίας, προκύπτει ότι για την ακύρωση αυτής λόγω απειλής απαιτείται: 1) Να απειλείται κακό για τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα, την ελευθερία, την τιμή και την περιουσία του απειλούμενου ή των προσώπων που συνδέονται στενότατα με αυτόν. 2) Ο κίνδυνος επέλευσης του κακού να είναι άμεσος, δηλαδή επικείμενος και σπουδαίος, δηλαδή πραγματικός και να είναι ικανός να προκαλέσει φόβο σε έμφρονα άνθρωπο. 3) Η απειλή να είναι παράνομη ή αντίθετη προς τα χρηστά ήθη και 4) Η απειλή να έγινε προς το σκοπό να οδηγηθεί ο απειλούμενος, μέσω της ψυχολογικής πίεσης που του ασκείται, σε δήλωση βούλησης ορισμένου περιεχομένου (ΑΠ 314/2021, ΑΠ 1040/2018, ΑΠ 1599/2014, ΑΠ 1912/2008 ΤΝΠ Νόμος)[1].
Αγγελική Λιγοψυχάκη, δικηγόρος
[1] ΠΠΑθ 226/2025, αδημοσίευτη (απόφαση από υπόθεση του γραφείου μας)