Σύγκριση του άρθρου 229 παρ. 1 για την ψευδή καταμήνυση του παλαιού ΠΚ με τον νέο ΠΚ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 229 παρ. 1 ΠΚ, όπως ίσχυε μέχρι 30-6-2019, “Όποιος εν γνώσει καταμηνύει άλλον ψευδώς ή αναφέρει γι’ αυτόν ενώπιον της αρχής ότι τέλεσε αξιόποινη πράξη ή πειθαρχική παράβαση με σκοπό να προκαλέσει την καταδίωξή του γι’ αυτήν, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους”, ενώ κατά την ίδια διάταξη του ισχύοντος από 1-7-2019 νέου ΠΚ, “Όποιος εν γνώσει καταμηνύει άλλον ψευδώς ή αναφέρει γι` αυτόν ενώπιον της αρχής ότι τέλεσε αξιόποινη πράξη ή πειθαρχική παράβαση, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή”. Από την αντιπαραβολή των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι σημαντική αλλαγή στο έγκλημα αυτό είναι η κατάργηση της αναφοράς στον σκοπό του δράστη.
Μέχρι 1-7-2019, η ψευδής καταμήνυση τιμωρείται μόνο όταν ο δράστης την τελεί με σκοπό καταδίωξης του καταγγελλομένου προσώπου, δηλαδή για τη θεμελίωση της υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος της ψευδούς καταμήνυσης απαιτείται εκτός του άμεσου δόλου και επιπρόσθετος υπερχειλής δόλος, αφού απαιτείται σκοπός του δράστη να προκαλέσει την ποινική ή πειθαρχική δίωξη του καταμηνυομένου ή του αναφερομένου. Καθώς όμως στο ελληνικό δίκαιο ισχύει ως προς τη δίωξη η αρχή της νομιμότητας, ήδη η καταγγελία της πράξης δημιουργεί άμεσα τον κίνδυνο άσκησης ποινικής δίωξης, ώστε η αναφορά στον επιπρόσθετο σκοπό να εμφανίζεται περιττή.
Από 1-7-2019 ως προς τα στοιχεία της υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος της ψευδούς καταμήνυσης δεν απαιτείται πλέον σκοπός καταδίωξης του καταμηνυομένου ή του αναφερομένου, δηλαδή δεν απαιτείται υπερχειλής δόλος αλλά μόνο άμεσος δόλος και συνακόλουθα η διάταξη του άρθρου 229 παρ. 1 του παλαιού ΠΚ είναι επιεικέστερη, αφού με αυτή για την καταδίκη του δράστη απαιτείται εκτός από τη συνδρομή και απόδειξη του άμεσου δόλου, η συνδρομή και απόδειξη του υπερχειλούς δόλου, που δεν απαιτείται, πλέον με τη διάταξη του άρθρου 229 παρ. 1 του νέου ΠΚ. Επίσης, από τη σύγκριση των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι η διάταξη του άρθρου 229 παρ. 1 του παλαιού ΠΚ είναι επιεικέστερη και ως προς την ποινή, αφού με αυτήν προβλεπόταν ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους, ενώ με τη διάταξη του άρθρου 229 παρ. 1 του νέου ΠΚ προβλέπεται πλέον ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή [814/2023 ΑΠ (ΠΟΙΝ), δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1890/2019].
Σημειωτέον ότι με βάση το άρθρο 2 παρ. 1 του ΠΚ, όποιες πράξεις ψευδούς καταμηνύσεως φέρονται ως τελεσθείσες πριν την 1-9-2019 θα πρέπει να εξετάζονται από το Δικαστήριο υπό το πρίσμα της προγενέστερης διατάξεως, ήτοι της κατάφασης και του δόλου σκοπού στο πρόσωπο του δράστη [447/2022 ΣΤΡΑΤΟΔΙΚ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΠΕΝΤ) και η ΑΠ 34/2022, δημοσιευμένες στην ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ»].
Αγγελική Λιγοψυχάκη, δικηγόρος