Σύνταξη λόγω θανάτου του πατέρα από το Δημόσιο για θήλεα και άρρενα τέκνα. Διαφορές και προϋποθέσεις

Το ισχύον Σύνταγμα ορίζει στο άρθρο 4 ότι: «1. Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. 2. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις. 3. (…)» και στο άρθρο 116 ότι: «1. Διατάξεις υφιστάμενες που είναι αντίθετες προς το άρθρο 4 παράγραφος 2 εξακολουθούν να ισχύουν ώσπου να καταργηθούν με νόμο, το αργότερο έως την 31 Δεκεμβρίου 1982. 2. Δεν αποτελεί διάκριση λόγω φύλου η λήψη θετικών μέτρων για την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Το Κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών. 3. (…)». Περαιτέρω, το άρθρο 5 του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων (π.δ. 169/2007), όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, όριζε στην παράγραφο 1 ότι: «Δικαίωμα σε σύνταξη από το Δημόσιο Ταμείο έχουν: α) (…) β) Τα παιδιά του υπαλλήλου που πέθανε (…) καθώς και του συνταξιούχου (…) τα μεν κορίτσια αν είναι άγαμα, τα δε αγόρια μέχρι τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, εφόσον είναι άγαμα ή και μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, εφόσον είναι άγαμα και ανίκανα για εργασία κατά ποσοστό 50% και άνω  (…) δ) Τα άγαμα αγόρια που φοιτούν σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές της χώρας ή σε ισότιμες με αυτές του εξωτερικού (…) δικαιούνται σύνταξη μέχρι να τελειώσουν τις σπουδές τους σύμφωνα με τα έτη φοίτησης που προβλέπει ο οργανισμός της κάθε σχολής (…) και για ένα ακόμη έτος εφόσον συνεχίζεται η φοίτηση και πάντως, όχι πέρα από τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους (…).» και στην παράγραφο 4, που προστέθηκε με το άρθρο 1 παρ. 2 του ν. 1902/1990 (Α΄ 138), ότι: «Οι θυγατέρες (…) που έλκουν το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα από γονείς (…) που προσλήφθηκαν στο Δημόσιο από 1ης Ιανουαρίου 1983 και μετά, αποκτούν δικαίωμα σύνταξης με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που αποκτούν το δικαίωμα αυτό και τα αγόρια». Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, τα θήλεα ενήλικα τέκνα θανόντων πολιτικών υπαλλήλων ή συνταξιούχων, που είχαν διορισθεί στο Δημόσιο μέχρι 31.12.1982, αποκτούν δικαίωμα σύνταξης κατά μεταβίβαση από το Δημόσιο Ταμείο, εάν είναι άγαμα, ενώ τα άρρενα ενήλικα τέκνα τους δικαιούνται σύνταξη, εάν, εκτός από άγαμα, είναι, επιπροσθέτως, ανίκανα προς εργασία κατά ποσοστό 50% και άνω ή φοιτούν σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή της χώρας ή του εξωτερικού και, πάντως, στην τελευταία περίπτωση, όχι πέραν του 24ου έτους της ηλικίας τους.

Με τη θέσπιση του ευνοϊκότερου αυτού καθεστώτος υπέρ των άγαμων θυγατέρων, για τη συνταξιοδότηση των οποίων αρκεί μόνη η προϋπόθεση της αγαμίας, δεν παραβιάζεται η παράγραφος 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος, που αποτελεί ειδικότερη εκδήλωση της γενικής αρχής της ισότητας στον τομέα της κοινωνικής θέσης και νομικής αντιμετώπισης των δύο φύλων, καθόσον οι διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 1 περ.β΄ του Συνταξιοδοτικού Κώδικα αποτελούν εξαιρετικές ρυθμίσεις και αποσκοπούν στην προστασία των θυγατέρων των αρχαιότερων υπαλλήλων, οι οποίες, λόγω των τότε κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, δεν είχαν ίσες με τους άνδρες ευκαιρίες πρόσβασης σε επαγγέλματα ή εργασιακούς χώρους. Συνεπώς, οι επιπλέον προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση των άγαμων υιών δεν εισάγουν αδικαιολόγητη εξαίρεσή τους από τον κανόνα της συνταξιοδότησης με βάση την αγαμία και, επομένως, δεν είναι δυνατόν να επεκταθεί και σε αυτούς ο εν λόγω κανόνας (βλ. 4325/2013, 1824 και 2081/2010 Ολομ. Ελ. Συν.). Άλλωστε, ο νομοθέτης προέβη εν τέλει στην άρση των ως άνω διαφοροποιήσεων, με τη διάταξη του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 1902/1990, κατά την οποία τα θήλεα τέκνα,  εφόσον έλκουν το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα από γονείς διορισθέντες στο Δημόσιο από 1.1.1983 και εφεξής, αποκτούν δικαίωμα σύνταξης με τους αυτούς, όπως και τα άρρενα τέκνα, όρους και προϋποθέσεις, ενώ ακόμη και για τις άγαμες θυγατέρες που δεν καταλαμβάνονται από τη ρύθμιση αυτή θεσπίστηκαν αυστηρότερες ουσιαστικές προϋποθέσεις για τη συνταξιοδότησή τους, με τις επιγενόμενες διατάξεις των άρθρων 9 του ν. 3865/2010 (Α΄ 120) και 3 παρ. 2 του ν. 4151/2013 (Α΄ 103) (583/2017 ΕΣ ΤΜΗΜΑ ΙΙ).

Λένα Πολύζου

Δικηγόρος

Email: info@efotopoulou.gr