Αναδοχή χρέους – Διάκρισή της σε στερητική και σωρευτική

Σύμφωνα με το άρθρο 471 του ΑΚ, «Με σύμβαση που συνάπτει με το δανειστή μπορεί κάποιος να αναδεχθεί ξένο χρέος έτσι ώστε να υπεισέλθει αυτός στη θέση του οφειλέτη και ο τελευταίος να απαλλαγεί».

Στερητική αναδοχή χρέους, κατά την διάταξη του άρθρου 471 του ΑΚ, είναι η μεταξύ δανειστή και τρίτου σύμβαση, με την οποία ο τρίτος αναδέχεται ξένο χρέος, με αποτέλεσμα την είσοδο του νέου οφειλέτη στην θέση του παλαιού και την αποξένωση πλήρως του τελευταίου από την υποχρέωσή του, ενώ διατηρείται η ταυτότητα της ενοχής για το νέο οφειλέτη. Με την στερητική αναδοχή χρέους επέρχεται ειδική διαδοχή στην υποχρέωση, δηλαδή μεταβάλλεται το πρόσωπο του οφειλέτη με τη μετακύλιση του χρέους από το πρόσωπο του παλαιού οφειλέτη στο πρόσωπο του αναδοχέα. Οποιοδήποτε χρέος μπορεί να μεταβιβαστεί με στερητική αναδοχή, αρκεί να είναι ξένο ως προς τον αναδοχέα. Το χρέος πρέπει να είναι υπαρκτό, έγκυρο και αγώγιμο. Μπορεί όμως το χρέος να είναι και μελλοντικό, υπό αίρεση ή προθεσμία, να απορρέει από φυσική ενοχή ή να είναι επίδικο, οπότε στην τελευταία περίπτωση ο αρχικός οφειλέτης μετά την αναδοχή δε νομιμοποιείται παθητικά για τη συμμετοχή του στη δίκη που αφορά χρέος, κατ’ αυτεπάγγελτη του δικαστηρίου έρευνα (Β. Βαθρακοκοίλης, ΕρμΑΚ, άρθρο 471 ΑΚ, σελ. 646).

Από τη διάταξη του άρθρου 477 ΑΚ προκύπτει ότι σωρευτική αναδοχή χρέους είναι η σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ του δανειστή και ενός τρίτου, με την οποία ο τρίτος αναλαμβάνει την υποχρέωση να εκπληρώσει ξένο χρέος, χωρίς όμως να απαλλάσσεται ο αρχικός οφειλέτης. Έτσι, παράγεται μία πρόσθετη ενοχή αυτού που υποσχέθηκε να εκπληρώσει το ξένο χρέος παράλληλη με την ενοχή του αρχικού οφειλέτη. Η σύμβαση αυτή, που μπορεί να καταρτισθεί ακόμη και σιωπηρά, είναι ετεροβαρής και δεν έχει χαρακτήρα αναγνώρισης χρέους από τον αναδεχόμενο, αλλά ανάληψής του, εφόσον αυτό πραγματικά υπάρχει, μπορεί δε να αφορά και μελλοντικό χρέος, ως τέτοιου νοοουμένου, τόσο εκείνου του χρέους, που ο νομικός λόγος παραγωγής του υπάρχει κατά την κατάρτιση της σύμβασης αναδοχής, αλλά δεν έχει γεννηθεί ακόμη (περιορισμένη μελλοντική απαίτηση), όσο και εκείνου του οποίου, ούτε ο λόγος παραγωγής, ούτε η απαίτηση υπάρχει κατά την κατάρτιση της σύμβασης, υπό την προϋπόθεση όμως ότι, και στις δύο περιπτώσεις, το μελλοντικό χρέος είναι οριστό, μπορεί δηλαδή να προσδιορισθεί, κατά το χρόνο που γεννάται η σχετική αξίωση έναντι του οφειλέτη. Η ευθύνη του αναδοχέα έχει το ίδιο περιεχόμενο και την ίδια φύση με την ευθύνη του παλαιού οφειλέτη. Έτσι, μεταξύ των δύο αυτών προσώπων

δημιουργείται, έναντι του δανειστή, παθητική εις ολόκληρον ενοχή (ΑΚ 481), δικαιουμένου του δανειστή να απαιτήσει την εκπλήρωση της παροχής μία μόνο φορά, κατ` επιλογή του, είτε από τον τρίτο που αναδέχθηκε το χρέος του οφειλέτη, με βάση τη σύμβαση αναδοχής, είτε από τον οφειλέτη με βάση την μεταξύ δανειστή και οφειλέτη έννομη σχέση (ΑΠ 306/2009).

Όταν υπάρχει αμφιβολία, η αναδοχή του χρέους είναι σωρευτική. Η βούληση των μερών για την στερητική αναδοχή πρέπει να είναι σαφής (βλ. Β. Βαθρακοκοίλη, ΕρμΑΚ, άρθρο 477 ΑΚ, σελ. 666).

 

Μαρία Τζαβέλα

Δικηγόρος, LL.M.

E-mail: info@efotopoulou.gr