Δυνατότητα προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια κατά απόφασης της δευτεροβάθμιας υγειονομικής επιτροπής ΚΕΠΑ
Με το Νόμο 3863/2010 δημιουργήθηκε από 1.1.2012 στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), υπαγόμενο στη Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας της Διοίκησης ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, για την εξασφάλιση της ενιαίας υγειονομικής κρίσης όσον αφορά στον καθορισμό του βαθμού αναπηρίας των ασφαλισμένων όλων των ασφαλιστικών φορέων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, καθώς και των ανασφάλιστων, για τους οποίους απαιτείται η πιστοποίηση της αναπηρίας.
Στο ΚΕ.Π.Α. υπήχθη το Ειδικό Σώμα Ιατρών Υγειονομικών Επιτροπών Αναπηρίας του άρθρου 6 του ν. 2556/1997. Έργο των Υγειονομικών Επιτροπών είναι:
α) Ο καθορισμός του ποσοστού αναπηρίας για σύνταξη αναπηρίας,
β) Ο χαρακτηρισμός ατόμων ως ΑΜεΑ.
γ) Ο καθορισμός ποσοστού αναπηρίας για όλες τις κοινωνικές και οικονομικές παροχές ή διευκολύνσεις, για τις οποίες απαιτείται γνωμάτευση αναπηρίας και τις οποίες δικαιούνται από την πολιτεία τα άτομα με αναπηρία.
Οι εν λόγω Υγειονομικές Επιτροπές προσδιορίζουν τα ποσοστά αναπηρίας σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας (Κ.Ε.Β.Α.), όπως ισχύει κάθε φορά.
Αφού ο ασθενής υποβληθεί σε αξιολόγηση από την Πρωτοβάθμια Υγειονομική Επιτροπή του ΚΕ.Π.Α, του χορηγείται η Γνωμάτευση Πιστοποίησης Αναπηρίας για κάθε νόμιμη χρήση, όπου πιστοποιείται η πάθηση, το ποσοστό αναπηρίας καθώς και η χρονική διάρκεια της αναπηρίας. Κατά της γνωμάτευσης της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής (ΑΥΕ) δίνεται στον ενδιαφερόμενο το δικαίωμα προσφυγής στη Δευτεροβάθμια Υγειονομική Επιτροπή (ΒΥΕ) (με κατάθεση παραβόλου 46.14 ευρώ) εντός (10) Δέκα ημερολογιακών ημερών από την ημερομηνία της κοινοποίησης της Γνωμάτευσης Πιστοποίησης της Αναπηρίας.
Σε κάθε περίπτωση οι γνωματεύσεις των Υγειονομικών Επιτροπών ΚΕ.Π.Α. θα πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένες και αναλυτικές όσον αφορά στα επιμέρους πληροφοριακά στοιχεία για την κατάσταση του ασθενούς, π.χ. στο ποσοστό αναπηρίας ανά πάθηση, στο ποσοστό της κινητικής αναπηρίας, στην ανικανότητα αυτοεξυπηρέτησης κ.λπ., ανεξάρτητα εάν έχει υποβληθεί συγκεκριμένο αίτημα/ερώτημα επί αυτών από τον αιτούντα ή τον αρμόδιο για την παροχή αναπηρίας φορέα, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι επανεισαγωγές των ιατρικών φακέλων ή των ίδιων περιστατικών στις Υγειονομικές Επιτροπές για συμπλήρωση των ήδη εκδοθέντων γνωματεύσεων.
Κατά της Γνωμάτευσης της Δευτεροβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής ΚΕΠΑ (ΒΥΕ), η οποία συνιστά ατομική διοικητική πράξη, μπορεί ο ενδιαφερόμενος να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου στην οποία θα παραπονείται για την ορθότητα της κρίσης της ΒΥΕ και θα αιτείται την ακύρωσή της. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής είναι 60 ημέρες (ή 90 ημέρες για τους διαμένοντες στο εξωτερικό). Η προθεσμία αυτή αρχίζει από την κατά νόμο επίδοση της πράξης στον ενδιαφερόμενο ή από τότε που αυτός αποδεδειγμένα έλαβε γνώση για το περιεχόμενό της.
Βέβαια, όταν ο ασφαλισμένος περνά από Υγειονομική Επιτροπή για να λάβει σύνταξη αναπηρίας και όχι για άλλους λόγους (πχ να σκοπεύει να λάβει ποσοστό αναπηρίας ώστε να έχει ελάφρυνση σε ΔΕΚΟ ή Εφορία κλπ και ενώ θα εξακολουθεί να εργάζεται) πρέπει πρώτα να ασκήσει όχι κατά της ΒΥΕ, αλλά κατά της Απόφασης Διευθυντού ΙΚΑ που θα ακολουθήσει της ΒΥΕ, μέσα σε προθεσμία τριών μηνών ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της ΤΔΕ ΙΚΑ (Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής). Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα άρθρα 120 και 122 του Κανονισμού Ασφάλισης του ΙΚΑ, κατά των αποφάσεων του Διευθυντή του ΙΚΑ που αφορούν την εφαρμογή της ασφαλιστικής νομοθεσίας (Βλ. ΑΥΕ 55575/Ι.479/1965, (ΦΕΚ Β΄ 816/1965), προβλέπεται ένσταση ενώπιον της ΤΔΕ του οικείου Υποκαταστήματος.
Με στόχο την αποφυγή της υπερφόρτωσης των διοικητικών δικαστηρίων με τέτοιες υποθέσεις, καθιερώθηκε αυτό το υποχρεωτικό στάδιο διοικητικής επίλυσης των αμφισβητήσεων από Τοπική Διοικητική Επιτροπή του ΙΚΑ, η οποία, ενόψει της σύνθεσής της, παρέχει ικανοποιητικά εχέγγυα αμερόληπτης και αντικειμενικής κρίσης. Συγκεκριμένα, κατά την εκδίκαση των σχετικών ενστάσεων, η ΤΔΕ «ερευνά ελευθέρως τα πραγματικά και νομικά της υπόθεσης στοιχεία….δύναται για την ανεύρεση της αλήθειας να καλέσει οποιονδήποτε για τη λήψη πληροφοριών, να εξετάσει μάρτυρες, να ενεργήσει αυτοψία, να προκαλέσει ιατρικές γνωματεύσεις, να ζητήσει πληροφορίες από κάθε αρχή και να λάβει υπόψη της οποιοδήποτε έγγραφο στοιχείο, χωρίς να δεσμεύεται από τα υποβληθέντα έγγραφα, αποφασίζει δε ελευθέρως και κατά συνείδηση, σύμφωνα, όμως προς το νόμο και τους κανονισμούς του ΙΚΑ». Ο ασφαλισμένος έχει στη συνέχεια δικαίωμα να ασκήσει κατά της απόφασης της ΤΔΕ προσφυγή ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων μέσα σε 60 ημέρες από την κοινοποίησή της.
Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την κείμενη νομολογία, εάν τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια διαπιστώσουν ότι η γνωμάτευση των υγειονομικών επιτροπών του Ι.Κ.Α. δεν είναι ειδικώς αιτιολογημένη, έχουν τη δυνατότητα, εκδίδοντας προδικαστική απόφαση, να αναπέμψουν την υπόθεση στην αρμόδια υγειονομική επιτροπή, με σκοπό την παροχή διευκρινίσεων ή την πληρέστερη αιτιολόγηση των σχετικών προς τα ανωτέρω θέματα ζητημάτων (ΣτΕ 3491/2011, 2362/2007). Περαιτέρω, όταν τα διοικητικά δικαστήρια επιλαμβανόμενα αιτήματος για τη χορήγηση κάποιου επιδόματος υποχρεώνουν, με προδικαστική απόφαση, τα υγειονομικά όργανα του προσφεύγοντος Ιδρύματος να αποφανθούν επί των ανωτέρω ιατρικής φύσεως θεμάτων, τα υγειονομικά, όμως, όργανα παραλείπουν την υποχρέωση τους αυτή εμμένοντας σε ελλιπώς αιτιολογημένες γνωματεύσεις, τα ως άνω δικαστήρια είτε αναπέμπουν για μία ακόμη φορά την υπόθεση ενώπιον των αρμοδίων υγειονομικών οργάνων, είτε κρίνουν στην ουσία το αίτημα του ασφαλισμένου ή συνταξιούχου, αφού προηγουμένως εκφέρουν κρίση επί των ως άνω ιατρικής φύσεως θεμάτων, χρησιμοποιώντας τα προς τούτο πρόσφορα αποδεικτικά μέσα (Σ.τ.Ε. 3491/2011, 4003/2009, 2362/2007).
Αμυγδαλιά Τσιάρα, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr