Η εμφάνιση επιταγής μέσω γραφείου συμψηφισμού
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθ. 31 εδ. α` του ν. 5960/1933 «η εμφάνισις εις συμψηφιστικόν γραφείον ισοδυναμεί προς εμφάνισιν προς πληρωμήν». Με βάση τη διάταξη αυτή και επειδή δεν εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα που προβλέπεται από το εδ. β` της ίδιας διάταξης που να καθορίζει ποια θεωρούνται συμψηφιστικά γραφεία, στην Ελλάδα ιδρύθηκαν, με συμβάσεις μεταξύ ελληνικών τραπεζών (και ακολούθως προσχώρησαν σ` αυτές τις συμβάσεις και αλλοδαπά πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα), συμψηφιστικά γραφεία στην Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη, προς διευκόλυνση των μεταξύ τους, εντός της Χώρας συναλλαγών (Βλ. Ι. Μάρκου, δίκαιο επιταγής, β` έκδοση, άρθ. 31, σελ. 198). Ειδικότερα δε τα συμψηφιστικά γραφεία είναι οργανώσεις στις οποίες οι Τράπεζες (συμπεριλαμβανομένων και των ταχυδρομικών ταμιευτηρίων και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων) εμφανίζουν κάθε μέρα τις επιταγές τις οποίες κατέχουν ως κομίστριες και οι οποίες έχουν εκδοθεί επί άλλων τραπεζών (μελών του συμψηφιστικού γραφείου) για να πληρωθούν με αμοιβαίο μεταξύ των μελών τους συμψηφισμό (Μάρκου, ό.α. σελ. 199, Ν. Δελούκα Αξιόγραφα, εκδ. γ, § 215, σελ. 260 και άρθ. 1 του Καταστατικού του Γραφείου Συμψηφισμού Αθηνών, όπως εγκρίθηκε κατά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου του).
Κατά το άρθρο 14 του νόμου 5960/1933 “περί επιταγής”, η επιταγή μπορεί να μεταβιβασθεί με οπισθογράφηση και κατά το άρθρο 23 του ίδιου Νόμου, οσάκις η οπισθογράφηση μπορεί να περιέχει τη ρήτρα «αξία εις κάλυψη», «προς είσπραξη», «κατά πληρεξουσιότητα» ή κάθε άλλη μνεία που ενέχει απλή εντολή. Η οπισθογράφηση αυτή, μορφή της οποίας είναι και η καλυμμένη λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφηση, δεν επάγεται μετάσταση της κυριότητας του τίτλου και του δικαιώματος που πηγάζει από αυτόν, αλλά ο κομιστής λόγω πληρεξουσιότητας ασκεί τα από την επιταγή δικαιώματα, πάντα ως αντιπρόσωπος του εντολέα του και όχι στο δικό του όνομα. Και ναι μεν η λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφηση απαιτεί, στην τυπική μορφή της, να σημειώνεται μία από τις πιο πάνω φράσεις πάνω στον τίτλο, δεν αποκλείεται όμως και η καλυμμένη λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφηση που γίνεται βάσει ιδιαίτερης συμφωνίας, χωρίς τη χρήση τύπου, μεταξύ οπισθογράφου και κομιστή, οπότε ο οπισθογράφος μπορεί να την αποδείξει και στη συνέχεια να ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματα του (Ι. Μάρκου, Το δίκαιο της επιταγής αριθ. 23 σελ. 176 επ., Δναστασιάδης, Πιστωτικοί τίτλοι Δ`παρ. 36 σημ. 105,109, 109α, 112, ΑΠ 280/1997 ΕλλΔνη 39. 107). Εξάλλου, πλην των δικαιωμάτων που έχει ο οπισθογράφος επιταγής, που έδωσε εντολή σε άλλον να την εισπράξει για λογαριασμό του με ιδιαίτερη συμφωνία (καλυμμένη λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφηση), από τη σύμβαση της επιταγής, νομιμοποιείται επίσης αυτός ο ίδιος ως αντιπροσωπευόμενος-εντολέας και όχι ο ως αντιπρόσωπος του καταστάς κομιστής της, να ζητήσει να του επιδικασθεί αποζημίωση κατά του εκδότη της ακάλυπτης επιταγής για το ισόποσο της από την αδικοπραξία, σύμφωνα με τα άρθρα 914, 297 ΑΚ και 79 του Ν. 5960/1933, όπως ήδη ισχύει, αφού τελικά αυτός είναι ο άμεσα ζημιούμενος (ΕφΑΘ 9166/2000 ΕΕμπΔ 2001 289). Η επιφορτισμένη δε με την είσπραξη της επιταγής εντολοδόχος Τράπεζα υποχρεούται έναντι του εντολέα της να την εμφανίσει προς πληρωμή στην πληρώτρια Τράπεζα εντός της νόμιμης προθεσμίας και σε περίπτωση μη πληρωμής να προκαλέσει τη σχετική βεβαίωση. Αν η οπισθογράφηση προς είσπραξη έγινε προκειμένου να πιστωθεί λογαριασμός κατάθεσης, η υποχρέωση της τράπεζας προς πίστωση του λογαριασμού δημιουργείται από την είσπραξη της επιταγής (1. Μάρκου, Δίκαιο επιταγής, β` έκδοση, σελ. 176-180, ΑΠ 2012/2009, ΑΠ 1483/2008 Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών «Νόμος», ΕΑ 2292/2006 ΔΕΕ 2006 930, ΕΑ 2292/2006, ΕφΘεσ 2546/2006 Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών «Νόμος», ΕΑ 9166/2000 ΕΕμπΔ 2001 289, ΕΑ 6409/1993 ΕΕμπΔ 1994 214).
Αμυγδαλιά Τσιάρα, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr