Δικηγορικό Γραφείο Ευγενίας Α. Φωτοπούλου
Βασιλίσσης Σοφίας 6 Αθήνα 106 74
Τηλέφωνο: 210 36 24 769, 211 7 80 80 80
210 30 09 019
Email: info@efotopoulou.gr

Κατεδάφιση αυθαίρετων κτισμάτων

Στις διατάξεις του άρθρου 22 (παρ. 1 και 3) του ν. 1577/1985 «Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός» ορίζονται τα εξής: «1. Για την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας δόμησης εντός ή εκτός οικισμού απαιτείται οικοδομική άδεια της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας. 2…3. Κάθε κατασκευή που εκτελείται α) χωρίς την άδεια της παρ. 1 ή β) καθ’ υπέρβαση της άδειας ή γ) με βάση άδεια που ανακλήθηκε ή δ) κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων είναι αυθαίρετη και υπάγεται στις σχετικές για τα αυθαίρετα διατάξεις του ν. 1337/1983 όπως ισχύουν».

Συγκεκριμένα, στο άρθρο 17 του ν. 1337/1983 «Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές ρυθμίσεις» ορίζεται ότι: «1. Τα αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές εν γένει που ανεγείρονται μετά την 31.1.1983 εντός ή εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων ή οικισμών που υπάρχουν πριν από το έτος 1923 καθώς και όσα δεν εξαιρούνται σύμφωνα με το άρθρο 15 του νόμου αυτού κατεδαφίζονται υποχρεωτικά 2. Εκτός από την κατεδάφιση επιβάλλεται: α) πρόστιμο ανέγερσης αυθαιρέτου, β) πρόστιμο διατήρησης αυθαιρέτου… 3. Το κατά την περίπτ. (α) της προηγουμένης παραγράφου πρόστιμο επιβάλλεται εφάπαξ. Το πρόστιμο της (β) περίπτωσης της αυτής παρ. 2 επιβάλλεται και οφείλεται καθ’ όλο το χρόνο που υπάρχει το αυθαίρετο από την ανέγερσή του μέχρι την κατεδάφισή του…7. Με Π.Δ/γμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία διαπίστωσης και ο χαρακτηρισμός του αυθαιρέτου, ο τρόπος κατεδάφισης, η διαδικασία εκκένωσης του αυθαιρέτου….». Ακολούθως, το π.δ. 267/1998 «Διαδικασία χαρακτηρισμού και κατεδάφισης νέων αυθαιρέτων κατασκευών, τρόπος εκτίμησης της αξίας και καθορισμός του ύψους των προστίμων αυτών», που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του πιο πάνω νόμου, ορίζει στο άρθρο 3 ότι «… 2.Το ύψος του προστίμου δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 295 ευρώ… 3. Το ύψος του προστίμου διατήρησης των αυθαιρέτων της παρ. 1 του άρθρου 17 του Ν. 1337/83, ορίζεται για κάθε χρόνο διατήρησης ίσο προς 10% της αξίας του αυθαιρέτου, όπως αυτή προσδιορίζεται στο άρθρο 2 του παρόντος δ/τος και δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 145 ευρώ.»

Τέλος, στο άρθρο 1 του ως άνω π.δ/τος ορίζεται, σχετικά με την διαδικασία χαρακτηρισμού μίας κατασκευής ως αυθαίρετης, ότι: «1. Η διαπίστωση και ο χαρακτηρισμός αυθαιρέτου με εξαίρεση τις περιπτώσεις του άρθρου 5 του παρόντος, γίνεται ύστερα από αυτοψία υπαλλήλου της κατά τόπο αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας, που συντάσσει επί τόπου σχετική έκθεση. Η έκθεση αυτή αφορά το αυθαίρετο και μόνο και όχι τον εκάστοτε ιδιοκτήτη, νομέα, κάτοχο ή κατασκευαστή του. Τα ονόματα των πιο πάνω προσώπων μπορεί ενδεικτικά και μόνο να αναφέρονται στην έκθεση. Η μη αναφορά τους ή η εσφαλμένη αναφορά τους δεν ασκεί επιρροή στην πρόοδο της διαδικασίας.

  1. Στην έκθεση αναφέρεται η θέση του αυθαιρέτου με οδοιπορικό σκαρίφημα, όπου απαιτείται, συνοπτική περιγραφή με σκαρίφημα, οι διαστάσεις του καθώς και οι πολεοδομικές διατάξεις που παραβιάσθηκαν. Η ίδια έκθεση περιλαμβάνει υπολογισμό της αξίας του αυθαιρέτου και επιβολή των προστίμων της παρ. 2 του άρθρου 17 του Ν. 1337/83, όπως ισχύει. Περιλαμβάνεται επίσης σημείωση άτι κάθε ενδιαφερόμενος έχει δικαίωμα, μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία (30) ημερών από την ημερομηνία τοιχοκόλλησης της έκθεσης, να υποβάλλει ένσταση ή αίτηση και δήλωση ότι αποδέχεται ανεπιφύλακτα την έκθεση και τις τυχόν διορθώσεις που θα επιφέρει η υπηρεσία στον υπολογισμό του ύψους των προστίμων κατά τις διατάξεις της παρ. 6α του άρθρου 23 του Ν. 2300/90 στην κατά τόπο αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία. Αναφέρεται επίσης η ημερομηνία αυτοψίας και η ειδοποίηση ότι αν περάσει άπρακτη η προθεσμία, το αυθαίρετο θα κατεδαφισθεί, τα δε επιβληθέντα πρόστιμα θα καταστούν οριστικά και θα βεβαιωθούν στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. φορολογίας εισοδήματος των υποχρέων, κατά την έννοια του άρθρου 17 παρ. 4 του Ν.1337/83 όπως ισχύει.          
  2. Η πιο πάνω έκθεση που υπογράφεται από τον υπάλληλο που διενεργεί την αυτοψία, τοιχοκολλείται την ίδια μέρα στο αυθαίρετο. Για την τοιχοκόλληση συντάσσεται πράξη κάτω από το πρωτότυπο της έκθεσης, σημειώνεται η ημερομηνία και υπογράφεται από τον υπάλληλο που έκανε την αυτοψία και από παριστάμενο τυχόν αστυνομικό όργανο ή δεύτερο υπάλληλο της πολεοδομικής υπηρεσίας. Αντίγραφο της έκθεσης αποστέλλεται με αποδεικτικό αμέσως στον οικείο δήμο η κοινότητα και την αρμόδια Αστυνομική Αρχή.

Η Αστυνομική Αρχή διακόπτει αμέσως χωρίς άλλη ειδοποίηση τις οικοδομικές εργασίες και παρακολουθεί την τήρηση της διακοπής. Ο Δήμος ή κοινότητα υποχρεώνεται να τοιχοκολλήσει την ίδια ημέρα την έκθεση στο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα και να τη διατηρήσει για (30) ημέρες. Η μη τοιχοκόλληση από το δήμο ή την κοινότητα της έκθεσης, δεν εμποδίζει την πρόοδο της περαιτέρω διαδικασίας. Ο δήμος ή η κοινότητα υποχρεώνεται επίσης να ερευνήσει και να ενημερώσει εντός των τριάντα ημερών (30) την πολεοδομική υπηρεσία για την ορθότητα των στοιχείων των αναφερομένων στην έκθεση αυτοψίας υποχρέων.

Στο άρθρο 4 του ίδιου π.δ/τος ορίζονται τα εξής: «1. Κατά της έκθεσης αυτοψίας μπορεί να κάνει ένσταση κάθε ενδιαφερόμενος. 2. … 3 … 4. Η ένσταση εξετάζεται από τετραμελή επιτροπή … Η επιτροπή μπορεί να αναβάλει μόνο μια φορά τη λήψη της απόφασης, ανακοινώνει δε κατά τη συζήτηση αυτή τη νέα ημερομηνία συζήτησης … Η επιτροπή, αφού εξετάσει τις απόψεις του ενδιαφερομένου, αποφαίνεται οριστικά επί της ένστασης, με αιτιολογημένη -απόφαση, η οποία αναγράφεται πάνω στην ένσταση και υπογράφεται από τα μέλη και το γραμματέα αυτής. Της απόφασης λαμβάνει γνώση ο ενδιαφερόμενος, υπογράφοντας αμέσως …… Η απόφαση της επιτροπής είναι οριστική. …5….».

Στο άρθρο 6 του ως άνω π.δ., το οποίο έχει τίτλο «Κατεδάφιση αυθαιρέτων με διαδικασία», ορίζεται ότι «1. Η κατεδάφιση αυθαιρέτων ενεργείται από συνεργείο της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας που αποτελείται από κατάλληλο προσωπικό και με τον αναγκαίο εξοπλισμό. Ο Νομάρχης μπορεί να εγκρίνει τη δημιουργία περισσοτέρων συνεργείων, την ενίσχυσή τους από προσωπικό άλλων υπηρεσιών και την παροχή κάθε δυνατής αρωγής. Σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης συνεργείου κατά νομό είναι δυνατό μετά από αιτιολογημένη πρόταση του Νομάρχη να συγκροτηθεί συνεργείο που υπάγεται στην αρμόδια Περιφερειακή Υπηρεσία Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας.

  1. Η κατεδάφιση αυθαιρέτων κτισμάτων είναι δυνατόν να γίνεται και με ειδική εργολαβία κατά τις διατάξεις του Ν.Δ. 1266/1972 “Περί εκτελέσεως Δημοσίων Έργων” (Α` 198), όπως ισχύει κάθε φορά. Όταν το αυθαίρετο υπάγεται στις περιπτώσεις της παρ. 2 του άρθρου 15 του Ν. 1337/1983, μπορεί για την κατεδάφισή του, να διατεθούν μέσα από οποιονδήποτε τρίτο και μετά από σχετική απόφαση του οικείου Νομάρχη.
  2. Κατά την κατεδάφιση του αυθαιρέτου μπορεί να παρίστανται αστυνομικά όργανα για την πρόληψη και καταστολή τυχόν άδικων πράξεων. Στην περίπτωση που η προσπέλαση στο αυθαίρετο εμποδίζεται για οποιοδήποτε λόγο, ζητείται η συνδρομή της Εισαγγελικής Αρχής. Στην περίπτωση που απαιτείται απομάκρυνση των ενοίκων, αυτή γίνεται από αστυνομικά όργανα, η δε εκκένωση του αυθαιρέτου γίνεται από το συνεργείο κατεδάφισης. Οι ενδιαφερόμενοι έχουν δικαίωμα να εκκενώσουν μόνοι τους το αυθαίρετο κτίσμα, πριν επιληφθεί για την κατεδάφιση η Πολεοδομική Αρχή, εφόσον όμως αυτό δεν παρεμβάλλει εμπόδια στην άμεση κατεδάφιση.
  3. Για τον τρόπο κατεδάφισης και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν για τα υλικά κατεδάφισης, καθώς και για την φύλαξη ή φθορά των τυχόν παραρτημάτων και κινητών πραγμάτων του αυθαιρέτου δεν δημιουργείται καμιά ευθύνη του Δημοσίου, των οργάνων του ή των οποιονδήποτε προστιθέντων προσώπων.
  4. Για τις κατεδαφίσεις του άρθρου αυτού συντάσσεται από επικεφαλής του συνεργείου σχετικό πρακτικό στο οποίο αναφέρονται και οι διαστάσεις του κτίσματος που κατεδαφίστηκε».

Στην πράξη παρατηρήθηκε το φαινόμενο να μην υλοποιείται η κατεδάφιση τελεσίδικα χαρακτηρισμένων αυθαιρέτων ακινήτων για διάφορους λόγους, γεγονός που ώθησε τον Γενικό Επιθεωρητή της Δημόσιας Διοίκησης να υποβάλλει σχετικό ερώτημα προς τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Σε συνέχεια αυτού του έγγραφου ερωτήματος εξεδόθη η υπ’ αριθμ. 14/2007 Εγκύκλιος του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, σχετικά με το ζήτημα του πως θα ρυθμιστούν οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η κατεδάφιση τελεσίδικα αναγνωρισμένων κατεδαφιστέων ακινήτων δεν πραγματοποιείται για διαφορετικούς λόγους και της οποίας το περιεχόμενο έχει ως εξής:

 

«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

                                                                             Αθήνα 18-10-2007

Ο ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΥΣ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ                     Αριθμ. Πρωτ. 3995

ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ                                          Αριθμ. Εγκυκ. 14

 

ΠΡΟΣ Τους κ.κ. Εισαγγελείς Πρωτοδικών του Κράτους

 

Με αφορμή το με αριθμό πρωτοκόλλου Γ.Ε.Δ.Δ./Φ. 565.4/7207/10.9.2007 έγγραφο του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, (αντίγραφο του οποίου συναποστέλλομε) από το οποίο προκύπτει ότι στην άνω υπηρεσία έχει συγκεντρωθεί ικανός αριθμός φακέλων ακινήτων τελεσίδικα χαρακτηρισμένων κατεδαφιστέων, των οποίων η κατεδάφιση δεν πραγματοποιείται για διαφόρους λόγους κατά την καθορισμένη ημερομηνία, παρά τη παρουσία εισαγγελικού λειτουργού, σας γνωρίζουμε και παρακαλούμε για τα ακόλουθα:

1) Κατά το άρθρο 6 παρ. 3 του Π.Δ. 267 της 2/21.8.1998 «κατά τη κατεδάφιση του αυθαιρέτου μπορεί να παρίστανται αστυνομικά όργανα για τη πρόληψη και καταστολή τυχόν αδίκων πράξεων. Στη περίπτωση που η προσπέλαση στο αυθαίρετο εμποδίζεται για οποιοδήποτε λόγο, ζητείται η συνδρομή της Εισαγγελικής Αρχής: Στην περίπτωση που ζητείται απομάκρυνση των ενοίκων, αυτό γίνεται από αστυνομικά όργανα, η δε εκκένωση του αυθαιρέτου γίνεται από συνεργείο κατεδάφισης. Οι ενδιαφερόμενοι έχουν δικαίωμα να εκκενώσουν μόνοι τους το αυθαίρετο κτίσμα, πριν επιληφθεί για την κατεδάφιση η Πολεοδομική Αρχή, εφόσον όμως αυτό δεν παρεμβάλλει εμπόδια στην άμεση κατεδάφιση».

2) Από την άνω διάταξη προκύπτει ότι ναι μεν η διαδικασία της κατεδάφισης αυθαιρέτων κτισμάτων είναι έργο των οργάνων της Διοίκησης, όμως ο νόμος για την επίτευξη του σκοπού αυτού προβλέπει και τη συνδρομή της Εισαγγελικής Αρχής, ο εκπρόσωπος της οποίας υποχρεούται, μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, που ορίζει ο άνω νόμος, να συνδράμει τα όργανα της Διοίκησης προκειμένου να εκπληρώσουν την αποστολή τους.

3) Παράλληλα όμως, στα πλαίσια των εν γένει αρμοδιοτήτων και εξουσιών που διαθέτει εκ του νόμου ο Εισαγγελέας, αν κατά την έναρξη της διαδικασίας κατεδάφισης, οι αρμόδιοι προς τούτο υπάλληλοι αναφέρουν την ύπαρξη εμποδίων που καθιστούν αδύνατη την κατεδάφιση, ούτος οφείλει κατά το δυνατόν να ελέγξει αν τα εμπόδια αυτά είναι πραγματικά ή προσχηματικά και στη τελευταία περίπτωση αν τούτο δύναται να θεμελιώσει το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος, εκ μέρους των υπαλλήλων ή οποιοδήποτε άλλο αδίκημα εκ μέρους τρίτου. Τούτο μπορεί να συμβεί πχ στη περίπτωση που ο αρμόδιος υπάλληλος της ΔΕΗ αρνείται να διακόψει το ρεύμα του ακινήτου για λόγους μη ανταποκρινόμενους στην αλήθεια ή οι ιδιοκτήτες του αυθαιρέτου επικαλεσθούν ψευδή ιατρικά πιστοποιητικά για να αποδείξουν ότι στο αυθαίρετο κατοικεί άτομο το οποίο για λόγους υγείας δεν δύναται να μετακινηθεί. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο Εισαγγελέας οφείλει να ενημερώσει τους αρμοδίους υπαλλήλους της πολεοδομίας, οι οποίοι θα πρέπει να τα λάβουν υπόψη των και να ενεργήσουν αναλόγως. Ο έλεγχος της γνησιότητας των ιατρικών βεβαιώσεων ή το αληθές του περιεχομένου δηλώσεως υπαλλήλου τινός, δύναται να γίνει και αργότερα για τη τυχόν επιβολή ποινικών κυρώσεων.  

4) Σε κάθε περίπτωση μη κατεδαφίσεως αυθαιρέτων κτισμάτων παρακαλούμε να μας υποβάλλεται αντίγραφο του σχετικού πρακτικού και τις απόψεις σας, σε σχέση προς τα αίτια της μη πραγματοποιήσεως της κατεδάφισης.

5) Ολίγο είναι ανάγκη να τονίσουμε ότι η μη εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων αμαυρώνει το κύρος της δικαιοσύνης, και ειδικότερα εδώ της Εισαγγελικής Αρχής, εμφανίζει το Κράτος ως αδύνατο να επιβάλλει την έννομη τάξη και αποθρασύνει τους παραβάτες του νόμου.

 

Επιβάλλεται συνεπώς οι εισαγγελικοί λειτουργοί να ενεργούν τα επιβαλλόμενα εκ των καθηκόντων τους, ώστε να επιτευχθεί η εξάλειψη των άνω φαινομένων.

 

Ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου

Κυριάκος Καρούτσος»

 

Αμυγδαλιά Τσιάρα, δικηγόρος

info@efotopoulou.gr

ΑΦΗΣΤΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ

Το email σας δεν θα δημοσιευτεί