Το ασφαλιστικό μέτρο της δικαστικής μεσεγγύησης ακινήτου σε περίπτωση ύπαρξης διαφοράς σχετικά με την κυριότητά του
Κατά την διάταξη του άρθρου 725 παρ. 1 του ΚΠολΔ, το δικαστήριο δικαιούται να διατάξει ως ασφαλιστικό μέτρο την δικαστική μεσεγγύηση κινητών ή ακινήτων ή ομάδας πραγμάτων ή επιχειρήσεως, αν υπάρχει διαφορά περί την κυριότητα, νομή ή κατοχή ή οποιαδήποτε άλλη διαφορά αυτών, ή αν κατά τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου δύναται να ζητηθεί η μεσεγγύηση. Από την διάταξη αυτή, σε συνδυασμό προς εκείνη του άρθρου 682 του ΚΠολΔ, προκύπτει ότι το ασφαλιστικό μέτρο της δικαστικής μεσεγγύησης, το οποίο αναγνωρίζεται ως αυτοτελές ασφαλιστικό μέτρο, μπορεί να ζητηθεί για την εξασφάλιση της μελλοντικής άμεσης αναγκαστικής εκτελέσεως προς παράδοση ή απόδοση του υπό δέσμευση πράγματος, εφόσον υπάρχει, μεταξύ άλλων: α) Διαφορά για την κυριότητα του πράγματος ή και για άλλο δικαίωμα, είτε πάνω στο πράγμα, είτε σχετικά με αυτό, καθώς και β) η βασική προϋπόθεση λήψεως κάθε ασφαλιστικού μέτρου, ήτοι, επείγουσα περίπτωση ή επικείμενος κίνδυνος (άρθρο 682 του ΚΠολΔ).
Η δικαστική μεσεγγύηση αποτελεί ασφαλιστικό μέτρο, με το οποίο αντικείμενα, για τα οποία ερίζουν οι διάδικοι, δεσμεύονται, ώστε να διασφαλισθεί η αναγκαστική εκτέλεση για την παράδοση ή απόδοση τους, όταν η σχετική αξίωση εξοπλιστεί με εκτελεστό τίτλο (βλ. αντί άλλων Κράνη σε Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα, ΚΠολΔ, Τ. II, υπό το άρθρο 725 στον αριθμό 1). Κατά τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται το μεν υλική δέσμευση, η οποία συνίσταται στην παρεμπόδιση της ελεύθερης χρήσεως, καρπώσεως και διαχειρίσεως των μεσεγγυημένων, τα οποία παραδίδονται για φύλαξη στο μεσεγγυούχο, το δε νομική δέσμευση, η οποία συνίσταται στην απαγόρευση διαθέσεως επί ποινή ακυρότητας υπέρ εκείνου, που ζήτησε τη δικαστική μεσεγγύηση (άρθρο 727 σε συνδυασμό με άρθρο 715 ΚΠολΔ). Με άλλα λόγια η δικαστική μεσεγγύηση δεσμεύει κατ` αρχήν νομικά το αντίστοιχο δικαίωμα (κυριότητας) και εμποδίζει την περαιτέρω διάθεση του, στην οποία περιλαμβάνεται και η επιβάρυνση του ακινήτου με εμπράγματο δικαίωμα (βλ. συνδ. άρθ. 715 παρ. 1 και 727 του ΚΠολΔ). Δεσμεύει όμως και υλικά το πράγμα, διότι ο διοριζόμενος υποχρεωτικά κατά το άρθρο 726 παρ. 3 ΚΠολΔ ως μεσεγγυούχος του πράγματος, φυλάει αυτό για λογαριασμό της Πολιτείας, ως δημόσιο όργανο (άρθρα 726 παρ. 5, 956 παρ. 4 ΚΠολΔ), έχοντας αυξημένη ευθύνη στα πλαίσια του
λειτουργήματος του (Μπέης, ο.π., άρθρο 726 αριθ. 2.1 (Β) σελ. 608, Μπρίνιας, Αναγκαστική Εκτέλεση 2η έκδοση 1979, παρ. 287 II ο.π., ΜΠΑ 1495/2009 ο.π., ΜΠΑ 20415/ 1997 ο.π.).
Υπό δικαστική μεσεγγύηση τίθενται κινητά, ακίνητα, ομάδα πραγμάτων, πλοία ή αεροσκάφη, αλλά και αξιόγραφα, όπως μετοχές (ΜΠρΑΘ 17723/1995 ΕΕμπΔ 1995. 611 με παρατ. Κουσούλη, ΜΠρΡοδόπ 78/1991 ΕλλΔνη 1993. 669, ΜΠρΘεσ 1206/1988 Αρμ 1988. 358), υπό την προϋπόθεση ότι υφίσταται διαφορά ως προς την κυριότητά τους, τη νομή ή την κατοχή τους ή οποιαδήποτε άλλη διαφορά, στο πλαίσιο της οποίας αυτός που ζητεί τη δικαστική μεσεγγύηση έχει αξίωση να του παραδοθούν ή να του αποδοθούν αυτούσια τα αντίστοιχα περιουσιακά στοιχεία (βλ. Κράνη, ο.π., υπό το άρθρο 725 ΚΠολΔ, στον αριθμό 2).
Η απόφαση, η οποία διατάσσει την δικαστική μεσεγγύηση και η οποία εκδίδεται κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, πρέπει να καθορίζει τα αντικείμενα τα οποία θέτει υπό μεσεγγύηση, να διορίζει μεσεγγυούχο και να διατάζει την παράδοση τους σε αυτόν. Μεσεγγυούχος μπορεί να διοριστεί και εκείνος, ο οποίος νέμεται και κατέχει τα πράγματα, καθώς και εκείνος που ζήτησε την δικαστική μεσεγγύηση, εκτός αν πρόκειται για δικαστική μεσεγγύηση επιχειρήσεως, οπότε μεσεγγυούχος διορίζεται ο οφειλέτης, εκτός αν και στην περίπτωση αυτή συντρέχουν σπουδαίοι λόγοι για τον διορισμό άλλου προσώπου (βλ. Τζίφρας: Ασφαλιστικά Μέτρα, έκδ. β”, σελ. 237, Β. Βαθρακοκοίλης: Ερμηνεία ΚΠολΔ, υπ` άρθρον 725 σελ. 237 επ.). Μεσεγγυούχος διορίζεται ακόμα και αυτός που ζήτησε τη μεσεγγύηση (726 παρ. 3β).
Αμυγδαλιά Τσιάρα, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr