Θάνατος του οφειλέτη μετά την υποβολή της σχετικής αίτησης του Ν. 3869/2010
Με την κατ’ άρθρο 4 παρ. 1 του Ν. 3869/2010 αίτηση, την οποία υποβάλει ο οφειλέτης για τη ρύθμιση των χρεών του και απαλλαγή από αυτά, ανοίγει η σχετική διαδικασία. Αντικείμενο αυτής είναι η αίτηση, όπως το περιεχόμενο της διαμορφώνεται από τον οφειλέτη σύμφωνα με το νόμο. Στην ουσία επιδιώκεται με την αίτηση η ελάφρυνση του οφειλέτη από τα χρέη του, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επανένταξη του στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα. Αντικείμενο της δίκης δεν αποτελεί, δηλαδή, κάποιο δικαίωμα δυνάμενο να μεταβιβασθεί στους κληρονόμους του με το θάνατο του. Αληθώς με την αίτηση δημιουργείται μία σχέση κυρίως περιουσιακού αλλά και προσωποπαγούς χαρακτήρα. Η σχέση αυτή συνδέεται με το πρόσωπο του οφειλέτη και με την οικονομική κατάσταση στην οποία αυτός βρίσκεται. Με τη διαδικασία του νόμου επιδιώκεται η επανένταξη υπό την παραπάνω έννοια του συγκεκριμένου οφειλέτη. Τέτοια, όμως, θέση του οφειλέτη λόγω αυτών των χαρακτηριστικών με τον θάνατο του δεν μεταβιβάζεται στους κληρονόμους του ως στοιχείο της περιουσίας. Αυτό σημαίνει ότι οι κληρονόμοι δεν μπορούν να ωφεληθούν και να συνεχίσουν αυτοί τη δίκη με το παραπάνω αντικείμενο. Η δίκη επομένως, που ανοίγεται συνεπεία της αιτήσεως του οφειλέτη, πρέπει να καταργηθεί ως προς το κύριο αντικείμενο της. Δεν τίθεται, επομένως, ζήτημα διακοπής της κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 286 ΚΠολΔ (βλ. ΕιρΘεσ 2857/2012, δημ. ΤΝΠ Νόμος), αλλά κατάργησης αυτής καθώς ελλείπει πλέον το έννομο συμφέρον της επανένταξης του θανόντος στην κοινωνική και συναλλακτική ζωή. Επομένως, αν δεν συντρέχει κατά το νόμο λόγος περιορισμού της ευθύνης των κληρονόμων, οι τελευταίοι ευθύνονται έναντι των πιστωτών και με τη δική τους περιουσία. Δεν αποκλείεται όμως οι ίδιοι να αρχίσουν νέα διαδικασία κατά τους όρους του νόμου, αν συντρέχουν στο πρόσωπο τους οι προϋποθέσεις του νόμου. Με άλλα λόγια, η προσωποπαγής διαδικασία ρύθμισης των χρεών μπορεί να ακολουθηθεί από τους κληρονόμους του θανόντος, οι οποίοι πρέπει να αποδείξουν ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις υπαγωγής στο πρόσωπό τους για να επωφεληθούν του Ν. 3869/2010, καθώς στην διαδικασία του Ν. 3869/2010 υπάγονται τα πρόσωπα και όχι τα χρέη τους (βλ. Ι. Βενιέρη – Θ. Κατσά, Εφαρμογή του Ν. 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, Νομική Βιβλιοθήκη, εκδ. 2013, σελ. 552).
Τα όσα εκτέθηκαν παραπάνω ισχύουν στην περίπτωση που ο θάνατος του οφειλέτη επέρχεται μετά την έναρξη της διαδικασίας του νόμου και διαρκούσης αυτής αλλά πάντως πριν από την κατάρτιση του δικαστικού συμβιβασμού (Βλ. Αθ. Κρητικός, Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων με βάση το Ν 3869/2010 όπως ισχύει μετά τις επελθούσες νομοθετικές μεταβολές, έκδ. 2012, σελ 36-37, αριθ. 43-44).
Μαρία Τζαβέλα
Δικηγόρος, LL.M.
E-mail: info@efotopoulou.gr