Δυνατότητα άσκησης αγωγής πατρότητας από το τέκνο κατά τη διάρκεια της ανηλικότητάς του

Κατ’ άρθρο 1469 ΑΚ την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο μπορούν να προσβάλλουν 1) ο σύζυγος της μητέρας 2) ο πατέρας ή η μητέρα του συζύγου, αν αυτός πέθανε χωρίς να έχει χάσει το δικαίωμα της προσβολής 3) το τέκνο 4) η μητέρα του τέκνου 5) ο άνδρας με τον οποίο η μητέρα, βρισκόμενη σε διάσταση με το σύζυγο της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης. Με τη διάταξη αυτή αναγνωρίζεται στο τέκνο ίδιο, προσωπικό και αυτοτελές δικαίωμα προσβολής της πατρότητας, δηλαδή ανατροπής του τεκμηρίου καταγωγής του τέκνου από το γάμο. Η παροχή στο τέκνο τέτοιου δικαιώματος, παράλληλα με εκείνο του συζύγου της μητέρας του, έχει ηθική και πρακτική σημασία, γιατί ανταποκρίνεται στην κοινωνική πραγματικότητα και την βασισμένη στην αληθινή καταγωγή δημιουργία ουσιαστικών οικογενειακών σχέσεων, καλύπτει δε τις περιπτώσεις που ο σύζυγος της μητέρας απρακτεί για διάφορους λόγους και στοχεύει στην ανακάλυψη της αλήθειας για την πραγματική καταγωγή του ανηλίκου.

Περαιτέρω κατ’ άρθρο 1470 περ. 3 ΑΚ το τέκνο μπορεί να ασκήσει το δικαίωμά του για προσβολή της πατρότητας και εντός ενός έτους από την ενηλικίωσή του.  Σε περίπτωση, λοιπόν, που το τέκνο έχει ενηλικιωθεί μπορεί για ένα έτος από την ενηλικίωσή του ξεκάθαρα να ασκήσει αγωγή προσβολής πατρότητας. Εγείρεται, όμως, αμφιβολία για το ποια είναι η χρονική αφετηρία αυτής της προθεσμίας, με άλλα λόγια για το αν μπορεί το τέκνο όσο διαρκεί η ανηλικότητά του να ασκήσει την εν λόγω αγωγή ή εάν αυτή τη δυνατότητα του παρέχει ο νόμος μόνο για το χρονικό διάστημα από την ενηλικίωση και για ένα έτος από αυτήν (δηλ. από τη στιγμή που κλείσει τα 18 και μέχρι τα 19 έτη του).

Σύμφωνα με τη νομολογία και θεωρία (720/2006 ΑΠ, ΧρΙδ 2006/791, ΝοΒ 2006/1276, Δ/νη 2008/994, 808/2013 ΕιρΧαν, Nomos, 25/1993 ΜΠΑρτ, Αρμ 1994/341, ΠΘηβ 206/64, Δνη 26/327, Φουντεδάκη, Αρμ 1994/381, Αγαλλοπούλου σε ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλου 1517 αρ. 8), η απάντηση στο ως άνω ερώτημα είναι ότι μπορεί το τέκνο να ασκήσει την εν λόγω αγωγή ενόσω είναι ανήλικο:

Κατ’ άρθρο 1517 ΑΚ, αν τα συμφέρoντα του τέκνου συγκρoύoνται με τα συμφέροντα του πατέρα ή της μητέρας του, που ασκούν τη γονική μέριμνα, καθώς και των συζύγων ή των συγγενών τους εξ αίματος ή εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή, διορίζεται ειδικός επίτροπος. Από την τελευταία αυτή διάταξη προκύπτει ότι για τoν διορισμό ειδικού επιτρόπου του ανηλίκου τέκνου, απαιτείται άσκηση της γονικής μέριμνας από τoν ένα ή και από τους δύο γονείς και σύγκρουση των συμφερόντων του τέκνου με τα συμφέροντα των γονέων του. Η άσκηση της αγωγής πατρότητας αποτελεί κατ’ εξοχήν περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων του τέκνου και των γονέων του και πρέπει να διορίζεται ειδικός επίτροπος ακόμη και στην περίπτωση που το τέκνο ομοδικεί με κάποιον από τους δύο γονείς.

Η αίτηση διορισμού ειδικού επιτρόπου υποβάλλεται από τους γονείς ή οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον ή από τον εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως (1591, 1629 ΑΚ).

Από τα ανωτέρω συνάγεται πως το τέκνο μπορεί να ασκήσει τη συγκεκριμένη αγωγή (ακόμα και κατά το χρονικό διάστημα που είναι ανήλικο) μέσω του ειδικού επιτρόπου του. Την αίτηση για διορισμό ειδικού επιτρόπου θα κάνει για λογαριασμό του τέκνου οποιοσδήποτε αποδείξει έννομο συμφέρον για λογαριασμό του τέκνου. Εδώ θα μπορούσε να πει κανείς πως γεννιέται ένα ενδιαφέρον “παράθυρο” για κάποιο από τα αναγραφόμενα στο άρθρο ΑΚ 1469 πρόσωπα που έχει χάσει τη δική του προθεσμία, να αιτηθεί το διορισμό επιτρόπου για λογαριασμό του τέκνου καθ’ όλο το χρονικό διάστημα μέχρι την ενηλικίωσή του.

Αμυγδαλιά Τσιάρα, δικηγόρος

info@efotopoulou.gr