Παύση πληρεξουσιότητας και μεταθανάτια πληρεξουσιότητα

Με την ΑΚ 223 προβλέπεται ο θάνατος του πληρεξουσιοδότη ή του πληρεξουσίου και η επιγενόμενη δικαιοπρακτική ανικανότητα αυτών, ως αυτοτελής λόγος παύσης της πληρεξουσιότητας, ανεξάρτητα αν το γεγονός αυτό επιφέρει ή όχι και την παύση της εσωτερικής σχέσης, η οποία μπορεί να εξακολουθεί να υφίσταται παρά το θάνατο (π.χ. η σύμβαση εργασίας επί θανάτου του κυρίου των υποθέσεων. Όμως στην ίδια διάταξη, ορίζεται ότι τα καταλυτικά της πληρεξουσιότητας, ως άνω, γεγονότα, επιφέρουν την παύση της πληρεξουσιότητας εφόσον δεν συνάγεται το αντίθετο.

Συνακόλουθα επιτρεπτή είναι η εξακολούθηση της πληρεξουσιότητας και μετά την επέλευση των άνω γεγονότων, εφόσον υπάρχει προς τούτο βούληση του αντιπροσωπευόμενου. Η προς τούτο βούληση, αν συντάχθηκε έγγραφο για την πληρεξουσιότητα, μπορεί να προκύπτει, έστω και εμμέσως, είτε από το ίδιο το έγγραφο, είτε από τις συγκεκριμένες περιστάσεις και ιδίως από τη φύση των δικαιοπραξιών, που αναθέτονται στον πληρεξούσιο ή από την υποκείμενη στην πληρεξουσιότητα εσωτερική έννομη σχέση. Αν όμως η πληρεξουσιότητα υπόκειται σε τύπο, η αντίθετη βούληση ως προς την ισχύ της πρέπει να προκύπτει από το έγγραφο αυτό.

Μεταθανάτια πληρεξουσιότητα, η οποία διαφοροποιείται από τη διατηρούμενη μετά το θάνατο του αντιπροσωπευομένου ή του αντιπροσώπου ή τη δικαιοπρακτική ανικανότητα αυτών, είναι εκείνη η οποία παρέχεται από τον πληρεξουσιοδότη για να ισχύσει το πρώτο όταν επέλθει ο θάνατός του. Μπορεί να γίνει με δήλωση ρητή ή σιωπηρή όταν, στην τελευταία περίπτωση, συνάγεται εμμέσως αλλά σαφώς από τις περιστάσεις, ιδίως δε από τη φύση των δικαιοπραξιών που ανατίθενται στον πληρεξούσιο ή από την υποκείμενη εσωτερική σχέση. Αποτελεί στην ουσία δικαιοπραξία αιτία θανάτου, ενώ η κληρονομητή πληρεξουσιότητα προβλέπεται ως δικαιοπραξία εν ζωή (223 ΑΚ). Τίθεται θέμα ακυρότητάς της όταν συνιστά μεθόδευση για καταστρατήγηση διατάξεων αναγκαστικού δικαίου. Διαφοροποιείται από την περίπτωση της σύμβασης υπέρ τρίτου, με την οποία συμφωνείται παροχή προς τον τρίτο κατά το θάνατο του δέκτη της υπόσχεσης (π.χ. ασφάλισης ζωής), καθόσον οι κληρονόμοι στην πληρεξουσιότητα διατηρούν καταρχήν, το δικαίωμα ανάκλησης, όχι όμως και την παροχή υπέρ τρίτου. Η προστασία των νομίμων μεριδούχων εξασφαλίζεται με ανάλογη εφαρμογή και στην προκείμενη περίπτωση των υπέρ αυτών διατάξεων [Βασίλης Αντ. Βαθρακοκοίλης, ΕΡΝΟΜΑΚ, Τόμος Α’, σελ. 925, 929].

Βασιλική Φλωκατούλα, δικηγόρος

info@efotopoulou.gr