Εκχώρηση απαίτησης και το ζήτημα της αναγγελίας
Σύμφωνα με την 455 ΑΚ : «Ο δανειστής μπορεί με σύμβαση να μεταβιβάσει σε άλλον την απαίτησή του χωρίς την συναίνεση του οφειλέτη( εκχώρηση)». Η εκχώρηση επομένως είναι η μεταβολή του προσώπου του δανειστή. Προκειμένου νε επιφέρει τα αποτελέσματά της θα πρέπει να συντρέχουν 3 προϋποθέσεις: 1) σύμβαση μεταξύ εκχωρητή και εκδοχέα, 2)αναγγελία της εκχώρησης στον οφειλέτη και 3)μη απαγόρευση της εκχώρησης.
Ειδικότερα ως προς το ζήτημα της αναγγελίας, βάσει της διάταξης 460 του Αστικού Κώδικα: «Ο εκδοχέας δεν αποκτά δικαίωμα απέναντι στον οφειλέτη και στους τρίτους πριν ο ίδιος ή ο εκχωρητής αναγγείλει την εκχώρηση στον οφειλέτη». Η αναγγελία σκοπεύει στο να καταστεί γνωστό στον οφειλέτη το πρόσωπο του δανειστή του, ώστε να γνωρίζει που θα καταβάλλει και συνιστά όρο του ενεργού της εκχώρησης, δηλαδή χωρίς αυτή δεν επέρχονται τα αποτελέσματα της εκχώρησης.
Η αναγγελία είναι απευθυντέα στον οφειλέτη και μπορεί να γίνει είτε από τον εκχωρητή είτε από τον εκδοχέα. Ωστόσο γίνεται δεκτό ότι με αναγγελία εξισώνεται και η γνώση του από άλλη πηγή ( θετική γνώση , όχι υπαίτια άγνοια) για την εκχώρηση της απαίτησης, γεγονός που συνάδει και με τον σκοπό της αναγγελίας. Εννοείται ότι το βάρος της απόδειξης για την γνώση αυτή του οφειλέτη έχει εκείνος που την επικαλείται.
Συνέπεια της παραπάνω ρύθμισης είναι πως πριν την αναγγελία ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει στον εκχωρητή για να ελευθερωθεί από το χρέος (ΑΚ 461), ενώ μόλις λάβει γνώση της αναγγελίας, θα απαλλαχτεί μόνο αν καταβάλει στον εκδοχέα.
Μετά την αναγγελία ο εκδοχέας έχει κατά του οφειλέτη τα ίδια δικαιώματα που είχε κατ’ αυτού και ο εκχωρητής, ενώ αντίστοιχα ο οφειλέτης έχει έναντι του εκδοχέα τις ίδιες υποχρεώσεις και τις ίδιες ενστάσεις που είχε πριν την αναγγελία έναντι του εκχωρητή (ΑΚ 462, 463 παρ.1). Κρίσιμος για την προστασία του είναι ο χρόνος της αναγγελίας.
Επομένως από τις διατάξεις των άρθρων 455, 458, 460, 462 και 463 ΑΚ, σαφώς συνάγεται, ότι ο εκδοχέας γίνεται, από και δια της αναγγελίας της εκχώρησης, κύριος της εκχωρηθείσας απαίτησης, με όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που συνδέονται αναπόσπαστα με τη φύση της απαίτησης, χωρίς βελτίωση ή χειροτέρευση της προηγούμενης νομικής θέσης του οφειλέτη και ότι ο τελευταίος μπορεί να αντιτάξει κατά του εκδοχέα όλες τις ουσιαστικές ενστάσεις που του ανήκουν από την απαίτηση, κατά του εκχωρητή, εφόσον δεν συναρτώνται στενά με το πρόσωπο του τελευταίου (μη προσωπαγείς) και εφόσον η γέννησή τους εντάσσεται σε χρόνο πριν από εκείνο της αναγγελίας. Προκειμένου, όμως, για ενστάσεις που απορρέουν από την άσκηση του διαπλαστικού δικαιώματος του οφειλέτη (υπαναχώρησης, καταγγελίας κ.λ.π.), εάν η άσκηση του δικαιώματος αυτού έχει γίνει κατά του εκχωρητή πριν από την αναγγελία, εγκύρως η προς τούτο ένσταση προτείνεται κατά του εκδοχέα, εάν όμως ασκηθεί το πρώτον μετά την αναγγελία, η άσκηση του διαπλαστικού δικαιώματος και, επομένως, η προβολή της σχετικής ένστασης θα γίνει μόνο κατά του εκχωρητή, δεδομένου ότι τα δικαιώματα αυτά καλύπτουν την όλη ενοχική σχέση ως σύνολο και όχι μεμονωμένα την εκχωρηθείσα απαίτηση. (ΑΠ 1431/2015, ΑΠ 937/2005, Σταθόπουλος. «Γενικό Ενοχικό Δίκαιο», 3η εκδ., εκδόσεις Σάκκουλα).
Μπασιαρίδου Κατερίνα
Δικηγόρος
info@efotopoulou.gr