Ακατάσχετα εις χείρας τρίτων για χρέη προς το δημόσιο
Σύμφωνα με το άρθρο 31 (ακατάσχετα εις χείρας τρίτων) του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων ΝΔ 356/1974 ως ισχύει
«Εξαιρούνται της κατασχέσεως εις χείρας τρίτων: α) τα εν άρθρω 17 του παρόντος Ν. Διατάγματος κινητά πράγματα, β) τα υπό ειδικών νόμων διατηρηθέντων εν ισχύ διά του άρθρου 52 του Εισαγ. Νόμου Κώδικος Πολιτικής Δικονομίας προβλεπόμενα Ακατάσχετα, γ) η εταιρική μερίς επί προσωπικών εταιριών, δ) αι απαιτήσεις διατροφής εκ του νόμου ή εκ διατάξεως τελευταίας βουλήσεως, ε) τα 3/4 των απαιτήσεων εκ μισθών, συντάξεων και πάσης φύσεως ασφαλιστικών βοηθημάτων καταβαλλομένων περιοδικώς, επιτρεπομένης της κατασχέσεως επί 1/4 αυτών διά τα προς το Δημόσιον χρέη των δικαιούχων των απαιτήσεων τούτων, στ) τα 4/5 των ημερομισθίων, επιτρεπομένης της κατασχέσεως επί του 1/5 αυτών διά τα προς το Δημόσιον χρέη των δικαιούχων τούτων και ζ) το 1/2 των εφάπαξ καταβαλλομένων, υπό οιουδήποτε ασφαλιστικού φορέως, βοηθημάτων επί τη εξόδω εκ της Υπηρεσίας ή του επαγγέλματος, επιτρεπομένης της κατασχέσεως επί του 1/2 αυτών διά τα προς το Δημόσιον χρέη των δικαιούχων τούτων».
Επιπλέον, «Δεν χωρεί κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό, επιτρέπεται η κατάσχεση επί του 1/4 αυτών, το εναπομένον όμως ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ. Κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί, μέχρι την προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών, σε βάρος των οφειλετών που υπάγονται στην ανωτέρω περίπτωση, περιορίζονται ή αίρονται μετά από αίτηση τους.»
Σύμφωνα με την ως άνω διάταξη, σε περίπτωση μηνιαίου μισθού ή μηνιαίας σύνταξης ή άλλου μηνιαίου ασφαλιστικού βοηθήματος που υπερβαίνει τα 1.500 ευρώ, θα επιτρέπεται η κατάσχεση του ¼ του συγκεκριμένου ποσού, όμως το εναπομένον μετά την κατάσχεση ποσό δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερο των 1.500 ευρώ. Για παράδειγμα αν κάποιος οφειλέτης του Δημοσίου εισπράττει μισθό 1.600 ευρώ το μήνα, η Εφορία δεν θα μπορεί πλέον να του κατάσχει κάθε μήνα το ¼ του ποσού των 1.600 ευρώ, δηλαδή 400 ευρώ, αλλά μόνο 100 ευρώ, καθώς το ποσό που πρέπει να απομένει κάθε μήνα στον οφειλέτη μετά την κατάσχεση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 1.500 ευρώ.
Να σημειωθεί δε πως έχει κριθεί από το Άρειο Πάγο (ΑΠ 548/2014 ΝΟΜΟΣ, ΔΕΕ 2014/596, ΕΕΜΠΔ 2014/733) ότι η ως άνω επιβολή κατασχέσεως του 1/4 των συντάξεων και των πάσης φύσεως ασφαλιστικών βοηθημάτων για τα προς το Δημόσιο χρέη των δικαιούχων των απαιτήσεων τούτων δεν συνιστά προνομιακή μεταχείριση του Δημοσίου, αφού μια τέτοια δυνατότητα δεν αποτελεί δράση τούτου ως fiscus, ούτε μεσολάβηση αυτού προς είσπραξη απαιτήσεων για λογαριασμό άλλων, αλλά νόμιμη ενέργεια προς είσπραξη δημοσίων εσόδων, για την οποία έχει την ευχέρεια, κατ’ απόκλιση του κανόνα για το ακατάσχετο των μισθών και συντάξεων και άλλων ασφαλιστικών βοηθημάτων, που καταβάλλονται περιοδικώς, να επιβάλει κατάσχεση στα χέρια τρίτου μέχρι του 1/4 αυτών, με τον περιορισμό ότι το εναπομένον ποσό στα χέρια του οφειλέτη δεν μπορεί να είναι κατώτερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ.
Τέλος, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, «Καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου απαιτείται γνωστοποίηση από το φυσικό πρόσωπο ενός μοναδικού λογαριασμού, με υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης. Εφόσον υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται, αποκλειστικά και μόνο, ο λογαριασμός αυτός. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων ορίζονται ο τρόπος υποβολής και πιστοποίησης του χρόνου της παραλαβής και τα στοιχεία της υποβαλλόμενης δήλωσης, ο τρόπος ενημέρωσης των πιστωτικών ιδρυμάτων από τη Φορολογική Διοίκηση για την υποβαλλόμενη δήλωση και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου. Κάθε άλλη διάταξη, που ρυθμίζει αντίθετα προς τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου, δεν εφαρμόζεται στις κατασχέσεις που επιβάλλονται στα χέρια πιστωτικών ιδρυμάτων κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου.»
Αμυγδαλιά Τσιάρα, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr