Αντέφεση – Ποια κεφάλαια της απόφασης προσβάλλονται με αυτήν – Στην αγωγή αποζημίωσης από αδικοπραξία, τι ισχύει μεταξύ των κεφαλαίων α) της υπαιτιότητας β) της αποζημίωσης για υλικές ζημίες και γ) της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης
Από τον συνδυασμό των διατάξεων των παρ. 1 και 2 του άρθ. 523 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι ο εφεσίβλητος μπορεί και αφού περάσει η προθεσμία της εφέσεως, να ασκήσει αντέφεση ως προς τα κεφάλαια της απόφασης που προσβάλλονται με την έφεση και ως προς εκείνα που συνέχονται αναγκαστικά με αυτά, και αν ακόμη αποδέχθηκε την απόφαση ή παραιτήθηκε από την έφεση, και ότι η αντέφεση ασκείται, μόνον, με ιδιαίτερο δικόγραφο που κατατίθεται στη γραμματεία του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου και αφού συνταχθεί έκθεση κάτω από αυτό, κοινοποιείται στον εκκαλούντα τριάντα (30) ημέρες πριν από τη συζήτηση της έφεσης. Από την άλλη μεριά, σύμφωνα με το άρθρο 591 παρ. 1 εδάφ. ζ΄ ΚΠολΔ, όπως αυτό ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 1 άρθρο τέταρτο του Ν. 4335/2015, η αντέφεση στις ειδικές διαδικασίες, ασκείται μόνο με ιδιαίτερο δικόγραφο που κατατίθεται στη γραμματεία του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου και αφού συνταχθεί έκθεση κάτω από αυτό, κοινοποιείται στον αντίδικο οκτώ (8) ημέρες πριν από τη συζήτηση της εφέσεως (ΕφΑΘ 115/2023, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Η αντέφεση θα πρέπει να αναφέρεται στα κεφάλαια της απόφασης που έχουν εκκληθεί με την έφεση του αντιδίκου ή σε αναγκαίως με αυτά συνεχόμενα κεφάλαια, δηλαδή η άσκησή της πρέπει να βρίσκεται μέσα στα όρια του μεταβιβαστικού αποτελέσματος της εφέσεως (άρθρ. 522 ΚΠολΔ), αφού με την άσκησή της δεν μεταβιβάζεται στο σύνολό της η υπόθεση στο Εφετείο, αλλά, μόνον, κατά τα διαγραφόμενα με την έφεση όρια (ΟλΑΠ 10/2015, ΑΠ 1061/2015, ΑΠ 729/2013, ΑΠ 214/2000, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Κατά την έννοια του άρθρ. 523 παρ. 1 ΚΠολΔ, κεφάλαιο είναι κάθε οριστική διάταξη της πρωτόδικης απόφασης που κρίνει για το παραδεκτό ή το βάσιμο κάθε αυτοτελούς αιτήσεως παροχής έννομης προστασίας, η οποία εισάγει αντίστοιχα ένα ιδιαίτερο αντικείμενο δίκης, διαφοροποιούμενο από τα λοιπά είτε ως προς το αίτημα είτε ως προς την ιστορική βάση, είτε ως προς αμφότερους τους παράγοντες που το οριοθετούν (ΑΠ 207/2017, ΑΠ 1116/2013, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Αντίθετα, πρόκειται για το αυτό αντικείμενο δίκης και επομένως και για το αυτό κεφάλαιο της απόφασης, όταν υπάρχει ταύτιση τόσο ως προς το αίτημα όσο και ως προς την ιστορική βάση (ΑΠ 1061/2015, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Περαιτέρω, επί αγωγής αποζημιώσεως από αδικοπραξία (άρθρα 914, 297, 292 ΑΚ), αν ο εκκαλών με την έφεση προσβάλλει την πρωτόδικη απόφαση ως προς την υπαιτιότητα, μπορεί ο εφεσίβλητος να ασκήσει αντέφεση ως προς το κεφάλαιο της αποζημίωσης για υλικές ζημίες, αλλά και για το κεφάλαιο της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, γιατί στο εκκληθέν κεφάλαιο της υπαιτιότητας περιλαμβάνονται και εκείνα της αποζημιώσεως και χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης. Δεν ισχύει, όμως, και το αντίστροφο, δηλαδή αν εκκαλείται μόνο το κεφάλαιο της αποζημίωσης και της χρηματικής ικανοποίησης μόνον αυτό μεταβιβάζεται στο Εφετείο, όχι, δε, και το κεφάλαιο της υπαιτιότητας, γιατί το τελευταίο δεν συνέχεται με τα εν λόγω κεφάλαια. Και τούτο για τον λόγο ότι στην περίπτωση αυτή μεταβιβάζονται στο Εφετείο, μόνον, τα κεφάλαια της αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης από άποψης ποσοτικού προσδιορισμού τους, η επί των οποίων διάφορη κρίση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου δεν επιδρά επί εκείνου της υπαιτιότητας και με την έννοια αυτή δεν συνέχονται αναγκαστικώς μετ’ αυτού (ΟλΑΠ 10/2015, ΑΠ 634/2017, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Τέλος, να σημειωθεί ότι το κεφάλαιο της αποζημίωσης για περιουσιακές ζημιές αποτελεί αυτοτελές κεφάλαιο, ανεξάρτητο, τόσο από το κεφάλαιο της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης (932 ΑΚ), όσο και από το κεφάλαιο αποζημίωσης για πρόσθετη παροχή εκ του άρθρου 931 ΑΚ, είτε έχουν την αυτή είτε πολύ περισσότερο διαφορετική αιτία (ΑΠ 1061/2015, ΑΠ 978/2014, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ΑΠ 1061/2015 οπ, ΕφΑΘ 115/2023 όπ. Κρητικό, αποζημίωση από αυτοκινητικά ατυχήματα εκδ. 2019 Τ.ΙΙ σελ. 622). Αντίθετα, η αξίωση αποζημίωσης για θετικές και για αποθετικές ζημίες από το αυτό ζημιογόνο γεγονός, αφορά, μεν, δυο διαφορετικά κεφάλαια, αναγκαίως, όμως, συνεχόμενα μεταξύ τους, αφού και στις δυο περιπτώσεις πρόκειται για υλικές ζημίες με όμοιες κατά τα ουσιώδη στοιχεία τους ιστορικές βάσεις και κοινό το καθοριστικό ζήτημα της υπαιτιότητας (ΑΠ 978/2014, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ) – (ΕφΑθ 2647/2024, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Αγγελική Πολυδώρου, Δικηγόρος
e-mail: info@efotopoulou.gr