Αρμόδιο καθ’ ύλην δικαστήριο για αγωγή προσβολής προσωπικότητας
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 57 – 60, 297, 298, 299, 914, 932 ΑΚ 308 επ. και 947 παρ. 1 ΚΠολΔ προκύπτει ότι η επί παραλείψει αγωγή, που προβλέπουν οι εν λόγω διατάξεις των άρθρων 57 – 60 του ΑΚ, μπορεί να εγερθεί, στην περίπτωση κατά την οποία, κατά τα εκτεθέντα, προσβάλλεται η προσωπικότητα του ανθρώπου, σωρευτικά με τις λοιπές περί αποζημιώσεως και χρηματικής ικανοποίησης αξιώσεις, υπό την προϋπόθεση ότι είτε εχώρησε ήδη προσβολή είτε και ανεξάρτητα από προηγούμενη προσβολή, εφόσον υφίσταται βάσιμη απειλή επικείμενης προσβολής (Γεωργιάδη -Σταθόπουλου , ΑΚ άρθρ. 57 αριθ. 1, 3, 4, 6, 17, 18, 19, Σούρλας στην ΕρμΑΚ εισαγ. αρθρ. 57 – 60 αριθ. 7, 9, 10, 13, 26, 29, 31, 36, 39, 43, 51, 54, 103 και άρθρ. 57 αριθ. 38, 45. Πρβλ. και Μπρίνια, Αναγκαστική εκτέλεσις τόμος Β`. 1979. υπό το άρθρο 947 παρ. 226 σελ, 628). Αρμόδιο καθ’ ύλην δικαστήριο προς εκδίκαση των αξιώσεων, οι οποίες απορρέουν από τις διατάξεις των άρθρων 57 – 60 ΑΚ και οι οποίες δεν έχουν περιουσιακό χαρακτήρα, και δη αρμόδιο προς εκδίκαση της αγωγής περί άρσεως της προσβολής και περί παραλείψεως αυτής, είναι, σύμφωνα και με τη διάταξη του άρθρου 18 αριθ. 1 ΚΠολΔ, το πολυμελές πρωτοδικείο, ως εισάγουσα (η εν λόγω αγωγή) μη περιουσιακής φύσεως διαφορά (ΕφΑθ 1711/1991 ΕλλΔνη 22.912, Γεωργιάδης Σταθόπουλος, ο.π. αριθ. 26, Βασιλείου Βαθρακοκοίλη ΚΠολΔ Ερμηνευτική – Νομολογιακή Ανάλυση, Τόμος Α`, Αθήνα 1996, υπό το άρθρο 18, αριθμός 27, σελίδα 207, Κεραμέως – Κονδύλη – Νίκα, Ερμηνεία ΚΠολΔ, Τόμος Ι, υπό το άρθρο 18, σελίδα 62).
Εξάλλου, οι αγωγές αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, που θεμελιώνονται στις διατάξεις των ανωτέρω άρθρων, υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα, που καθορίζεται βάσει της αξίας του αντικειμένου της διαφοράς και της φύσης αυτής (Βασιλείου Βαθρακοκοίλη, Ερμηνεία – Νομολογία Αστικού Κώδικα, Τόμος Α`, Αθήνα 2001, υπό το άρθρο 57, αριθμοί 43, 48, σελίδες 282 – 283). Στο άρθρο 9 του ΚΠολΔ ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι για την εκτίμηση του αντικειμένου της διαφοράς λαμβάνεται υπόψη το αίτημα της αγωγής (εδ. α`), ότι δεν συνυπολογίζονται οι παρεπόμενες αιτήσεις για καρπούς, τόκους και έξοδα (εδ. β`) και ότι συνυπολογίζονται περισσότερες απαιτήσεις που επιδιώκονται με την ίδια αγωγή (εδ. γ`). Από τις προαναφερόμενες διατάξεις του ανωτέρω άρθρου συνάγεται ότι, όταν στο ίδιο δικόγραφο σωρεύονται περισσότερες απαιτήσεις, του ίδιου ενάγοντος κατά του ίδιου εναγομένου, η σώρευση των οποίων αποτελεί δικαίωμα του ενάγοντος, η αρμοδιότητα, ανεξαρτήτως αν οι απαιτήσεις απορρέουν από την ίδια ιστορική και νομική αιτία ή όχι, προσδιορίζεται από το σύνολο των απαιτήσεων, παρά την αυτοτέλεια κάθε σωρευόμενης απαίτησης έναντι των άλλων. Αν οι σωρευόμενες απαιτήσεις ή κάποια από αυτές, δεν είναι αποτιμητή σε χρήμα ή υπάγεται στην εξαιρετική αρμοδιότητα του ειρηνοδικείου ή του μονομελούς πρωτοδικείου, συνυπολογισμός δεν χωρεί. Στην περίπτωση αυτή το δικαστήριο θα ερευνήσει την αρμοδιότητα για κάθε απαίτηση, ανάλογα με το ποσό αν είναι αποτιμητή σε χρήμα και ανάλογα με τη φύση της αν δεν είναι αποτιμητή σε χρήμα. Αν για κάθε μία είναι αρμόδιο το δικαστήριο θα εκδικαστούν από αυτό, ενώ αλλιώς το δικαστήριο θα κρατήσει εκείνη, για την οποία έχει αρμοδιότητα, και θα παραπέμψει την άλλη για την οποία δεν έχει αρμοδιότητα στο αρμόδιο δικαστήριο, εκτός αν έχουν συνάφεια μεταξύ των. Στην τελευταία, δε, περίπτωση της συνάφειας θα εφαρμοστούν οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 31 του ΚΠολΔ, οπότε στην αρμοδιότητα του πολυμελούς πρωτοδικείου υπάγεται και η σωρευόμενη συναφής απαίτηση, για την οποία καθ’ ύλην αρμόδιο είναι το μονομελές πρωτοδικείο (βλ. σχετικώς Βασιλείου Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ Ερμηνευτική -Νομολογιακή Ανάλυση. Τόμος Α`. Αθήνα 1996, υπό το άρθρο 9, αριθμοί 12, 14, σελίδες 132, 133).
Μαρία Τζαβέλα
Δικηγόρος, LL.M.
E-mail: info@efotopoulou.gr