Ασφαλιστικά μέτρα νομής για την απόδοση ακινήτου μετά τη λήξη του χρησιδανείου – Παραγραφή

Από τις διατάξεις των άρθρων 974, 984, 987, 989, 998 ΑΚ. 29 παρ.1, 682 παρ.1, 733 και 734 παρ. 2 ΚΠολΔ. συνάγεται ότι το Ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το εκάστοτε επίδικο ακίνητο, είναι αποκλειστικά αρμόδιο για να λάβει ασφαλιστικά μέτρα για την προσωρινή ρύθμιση και προστασία της νομής ή της κατοχής του ακινήτου, στις περιπτώσεις προσβολής αυτής από τρίτα πρόσωπα και εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση συντρέχει επείγουσα περίπτωση ή επικείμενος κίνδυνος. Προκειμένου για περισσότερα ακίνητα που βρίσκονται σε διάφορες περιφέρειες αρμόδιο είναι οπωσδήποτε το δικαστήριο της τοποθεσίας ενός ακινήτου, εφόσον η αγωγή έχει την ίδια βάση. Η προσβολή της νομής λαμβάνει χώρα είτε με αποβολή του νομέα από αυτή είτε με διατάραξη του τελευταίου κατά την άσκηση της νομής του και πάντα χωρίς τη θέληση του. (ΑΠ 1417/2002 ΝΟΜΟΣ. Β Βαθρακοκοίλη. ΚΠολΔ Τόμος Α . εκδ. 1996 αρ.29, σελ 229 παρ 7). Ως αποβολή από τη νομή νοείται η εξ ολοκλήρου αποστέρηση από το νομέα της δυνατότητας εξουσίασης του πράγματος με οιονδήποτε τρόπο, η οποία πραγματώνεται είτε με αφαίρεση είτε με παράλειψη απόδοσης του πράγματος μετά τη λήξη συμβατικής σχέσης, όπως π.χ. της σχέσης της μίσθωσης, της σχέσης του χρησιδανείου ή της παρακαταθήκης κ.λ.π. εφ` όσον βέβαια στην τελευταία αυτή περίπτωση η άρνηση απόδοσης, ούσα μη ευλογοφανής και καταφανώς αβάσιμη, συναρτάται με βούληση αντιποίησης της νομής, αντιποίηση η οποία βέβαια μπορεί να εκδηλωθεί και στη διάρκεια της ισχύος της συμβατικής σχέσης, εάν ο κάτοχος σε κάποιο δεδομένο χρονικό σημείο εκφράσει με σαφή, άμεσο ή έμμεσο, τρόπο προς το νομέα του πράγματος τη θέλησή του να νέμεται στο εξής το όλο ή μέρος του πράγματος για ίδιο λογαριασμό και με διάνοια κυρίου ως νομέας τούτου. Ως διατάραξη, εξ άλλου, της νομής νοείται η από τον προσβολέα δημιουργία εμποδίων στην άσκηση της νομής του πράγματος από το νομέα του ακόμα και αν η σχετική ενέργεια του προσβάλλοντος δεν είναι βλαπτική, η οποία, όμως, δημιουργία εμποδίων δεν εξικνείται μέχρι των ορίων της πλήρους αποστέρησης άσκησης των εκφάνσεων της φυσικής εξουσίασης του πράγματος. Η αποβολή ή η διατάραξη της νομής, ωστόσο, αποτελεί προσβολή της νομής, από την οποία ο νομέας μπορεί να προστατευθεί με τις περί νομής αγωγές ή προσωρινά με την κατόπιν αίτησής του λήψη ασφαλιστικών μέτρων, μόνο στις περιπτώσεις που αυτή είναι παράνομη, γίνεται, δηλαδή, χωρίς δικαίωμα του προσβολέα ή με δικαίωμα μεν αυτού, το οποίο, όμως, ασκείται καθ` υπέρβαση του περιεχομένου του.

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 810 του Α.Κ., με τη σύμβαση του χρησιδανείου ο ένας από τους συμβαλλομένους (αποκαλούμενος χρήστης) παραχωρεί στον άλλο τη χρήση του πράγματος χωρίς αντάλλαγμα και αυτός (αποκαλούμενος χρησάμενος) έχει υποχρέωση να αποδώσει το πράγμα μετά τη λήξη της σύμβασης, της τελευταίας διαφέρουσας από άλλες παρεμφερείς συμβάσεις κατά το στοιχείο της χωρίς αντάλλαγμα παραχώρησης της χρήσης του χρησιδανειζόμενου πράγματος. Αντικείμενο του χρησιδανείου μπορεί να είναι κινητό ή ακίνητο πράγμα, ανήκον στον χρήστη ή και σε τρίτο πρόσωπο, αρκεί το τελευταίο να έχει τη χρήση αυτού. Η σύμβαση χρησιδανείου, η οποία μπορεί να συμφωνηθεί για ορισμένο ή για αόριστο χρόνο, χωρίς κατ` αρχήν η διάρκειά της να υπόκειται σε περιορισμούς, λύεται, εάν μεν είναι αόριστης χρονικής διαρκείας και όπως συνάγεται από τη διάταξη του άρθρου 816 του Α.Κ., με καταγγελία οποτεδήποτε, μετά, όμως, τη χρήση του πράγματος από τον χρησάμενο, ή μετά την πάροδο του χρόνου κατά τον οποίο αυτός μπορούσε να κάνει χρήση τούτου, ενώ εάν είναι ορισμένου χρόνου τέτοια δε υποστηρίζεται ότι είναι και η σύμβαση χρησιδανείου με την οποία συμφωνήθηκε ότι το χρησιδανεισθέν πράγμα θα επιστρέφεται όποτε το ζητήσει ο χρήστης, καθώς και εκείνη με την οποία συμφωνήθηκε να παραμείνει ο χρησάμενος στην άνευ ανταλλάγματος χρήση του πράγματος μέχρι του θανάτου του είτε με την πάροδο του, ρητά ή σιωπηρά, συμφωνηθέντος με τη σύμβαση χρόνου, είτε και πριν από την πάροδο του χρόνου αυτού, εφ` όσον, όμως, στην περίπτωση αυτή συντρέχει κάποια από τις οριζόμενες με τη διάταξη του άρθρου 817 του Α.Κ. περιστάσεις και συγκεκριμένα εάν ο χρησάμενος κάνει χρήση του πράγματος εναντίον των όρων της σύμβασης, ή εάν το χειροτερεύει, ή εάν το παραχώρησε χωρίς δικαίωμα σε τρίτο, ή εάν ο ίδιος ο χρήστης χρειάσθηκε επειγόντως το χρησιδανεισθέν πράγμα, μη δυνάμενος να προβλέψει εκ των προτέρων αυτή την ανάγκη. Λήξαντος καθ` οιονδήποτε τρόπο του χρησιδανείου, ο χρησάμενος υποχρεούται, όπως προεκτέθηκε, να αποδώσει το χρησιδανεισθέν πράγμα στον χρήστη, εφ` όσον δε αρνείται την απόδοσή του, αντιποιούμενος για τον εαυτό του τη νομή του χρήστη στο πράγμα και έχοντας εκδηλώσει τούτο προς αυτόν, δημιουργείται παράνομη κατάσταση, συνεπεία της οποίας και όπως προκύπτει από τις διατάξεις των άρθρων 810, 819, 982, 984, 987, 997 και 998 του Α.Κ. 682§1, 733 και 734 του Κ.Πολ.Δικ., ο τελευταίος, εκτός από την απορρέουσα από το χρησιδάνειο αγωγή, τη διεκδικητική αγωγή και τις περί νομής αγωγές, δικαιούται, συντρεχούσης επείγουσας περίπτωσης και επικείμενου κινδύνου, να ασκήσει και την αίτηση για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων, ζητώντας την προς αυτόν απόδοση της νομής και της κατοχής του πράγματος (35/2008 Ειρ Νικ)

Κατά τη διάταξη του άρθρου 992 Α.Κ, οι αξιώσεις από την αποβολή και διατάραξη παραγράφονται μετά ένα έτος από την αποβολή ή τη διατάραξη. Από τη διάταξη αυτή και το συνδυασμό της προς τις αντίστοιχες των άρθρων 984 παρ.1, 987, 989 Α.Κ, προκύπτει ότι αφετήριος χρόνος της προνούμενης από αυτήν ενιαύσιας παραγραφής των αξιώσεων του νομέα από την αποβολή ή διατάραξη, είναι η αποβολή ή η διατάραξη αντίστοιχα. Αρχίζει δε, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 241 παρ.1, 242. 243 παρ.3 Α.Κ, από την επομένη ημέρα κατά την οποία συμπληρώθηκε η αποβολή ή από την επομένη ημέρα κατά την οποία έλαβε χώρα η διατάραξη, αντίστοιχα, και λήγει, κάθε μια από αυτές, όταν παρέλθει η τελευταία ημέρα, ήτοι η αντίστοιχη προς την ημέρα έναρξης ημέρα του έτους (Α.Π 861/2007 Τ.ΝΠ ΝΟΜΟΣ, Μον.Πρωτ.ΑΘ.3919/2009 Τ.Ν.Π ΔΣΑ). Η ενιαύσια αυτή παραγραφή υπόκειται σε διακοπή, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 261 Α.Κ, με την έγερση τακτικής αγωγής. Η επίδοση όμως αντιγράφου αίτησης ασφαλιστικών μέτρων νομής δεν αποτελεί άσκηση αγωγής κατά την έννοια του άρθρου 261 Α.Κ και ως εκ τούτου δεν διακόπτει την ετήσια παραγραφή του άρθρου 992 Α.Κ …[βλ. Ειρ.ΑΘ.4888/2011 Τ.Ν.Π ΝΟΜΟΣ, 5/2013 Ειρ Αθ].

Λένα Πολύζου

Δικηγόρος

Email: info@efotopoulou.gr