Χορήγηση άδειας σε άγαμο άνδρα για χρήση μήτρας παρένθετης μητέρας
Η υπ’ αρ. 2827/2008 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, περί χορήγησης άδειας σε άγαμο άνδρα να χρησιμοποιήσει παρένθετη μητέρα για τη γέννηση τέκνου όρισε ότι το δικαίωμα στην τεχνητή αναπαραγωγή κατοχυρώνεται από το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος.
Η στάση του ν. 3089/2002 είναι προβληματική από τη σκοπιά του άρθρου 4 του Συντάγματος, γιατί η παροχή δικαιώματος τεχνητής αναπαραγωγής στην άγαμη μόνο γυναίκα και την ίδια στιγμή η στέρηση του δικαιώματος από τον άγαμο μόνο άνδρα, από τη μία πλευρά, η παροχή δικαιώματος τεχνητής αναπαραγωγής στη γυναίκα που επιζεί και στο σύζυγο ή το σύντροφο της που προαποβιώνει και την ίδια στιγμή η στέρηση του δικαιώματος από τον άνδρα που επιζεί και τη σύζυγό του ή τη σύντροφο του που προαποβιώνει, από την άλλη πλευρά αποτελεί κατάφωρη διακριτική μεταχείριση των ενδιαφερομένων για τη λύση της τεχνητής αναπαραγωγής που δεν δικαιολογείται, κατά τα άρθρο 4 παρ, 3., 4 παρ. 2 του Συντάγματος. Σύμφωνα πάντα με την ανωτέρω απόφαση, το κενό αυτό που δημιουργείται ως προς το δικαίωμα τεχνητής αναπαραγωγής του άγαμου μόνου άνδρα θεραπεύεται με συνολική αναλογία των ΑΚ 1455 [ας τονισθεί ιδιαίτερα, σε σχέση με την παρ. 1 εδ. α, ότι, όπως ακριβώς για την υποβοήθηση της άγαμης μόνης γυναίκας πέρα από τα όρια του φύλου της (με δωρεά σπέρματος), έτσι και για την υποβοήθηση του άγαμου μόνου άνδρα πέρα από τα όρια του φύλου του (με δωρεά ωαρίου και δανεισμό μήτρας) απαιτείται να συντρέχει επίσης ιατρική ανάγκη για υποβοήθηση του επίδοξου μόνου γονέα η οποία δεν θα του επέτρεπε να αναπαραχθεί φυσιολογικά ούτε στο πλαίσιο ζεύγους με πρόσωπο του άλλου φύλου – ο περιορισμός αυτός επιβάλλεται τόσο στην περίπτωση της γυναίκας όσο και στην περίπτωση του άνδρα από το χρηστά ήθη], ΑΚ 1456 και ΑΚ 1458, το δε κενό ως προς το δικαίωμα τεχνητής αναπαραγωγής του άνδρα που επιζεί και της συζύγου ή της συντρόφου του που προαποβιώνει θεραπεύεται με συνολική αναλογία των ΑΚ 1455, ΑΚ 1456, ΑΚ 1457 και ΑΚ 1458. Η αναλογία αυτή επεκτείνεται και στη διάταξη ΚΠολΔ 799 παρ. 1. Αρμόδιο για την έκδοση της δικαστικής άδειας είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η συνήθης διαμονή του αιτούντος ή εκείνης που πρόκειται να κυοφορήσει, στην περίπτωση του άγαμου άνδρα που επιδιώκει τη δικαστική άδεια για τεχνητή αναπαραγωγή με δανεισμό μήτρας. Ο άγαμος άνδρας πρέπει κατά την ακροαματική διαδικασία στο Δικαστήριο να αποδείξει ότι έχει αδυναμία τεκνοποίησης με φυσικό τρόπο λόγω ασθένειας, όπως πρέπει να αποδείξει κανονικά και μία γυναίκα. Στην ανωτέρω απόφαση, το δικαστήριο έκανε δεκτή την αίτηση του άγαμου άνδρα και του χορήγησε τελικά την άδεια για την έναρξη της διαδικασίας παρένθετης μητρότητας. Το ίδιο δέχθηκε και η υπ’ αρ. 13707/2009 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, η οποία επίσης χορήγησε άδεια σε άγαμο άνδρα για να χρησιμοποιήσει παρένθετη μητέρα για τη γέννηση τέκνου.
Κατ’ ανάλογη εφαρμογή δεκτή θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να γίνει και αίτηση υιοθεσίας από υποψήφιο άγαμο θετό πατέρα, καθότι η μονογονεϊκή οικογένεια είναι ένας θεσμός που συναντάται ολοένα και συχνότερα στις μέρες μας και μπορεί να αποτελείται όχι μόνο από άγαμη μητέρα, αλλά και από άγαμο πατέρα, του οποίου η αίτηση, αν αυτός πληροί τις υπόλοιπες προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος, δεν θα ήταν λογικό να απορριφθεί μόνο λόγω φύλου.
Ευγενία Φωτοπούλου