Διάκριση μεταξύ παραγραφής αξιώσεων καταβολής οφειλόμενων δόσεων (και ειδικότερα των τόκων) ή του συνολικού υπολοίπου δανείου κατόπιν καταγγελίας της σύμβασης.

Κατά τη διάταξη του άρθρου 249 ΑΚ, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά οι αξιώσεις παραγράφονται σε είκοσι χρόνια. Στη γενική δε αυτή εικοσαετή παραγραφή υπόκεινται και οι αξιώσεις από δάνειο (806 ΑΚ).

Ωστόσο, κατά τις διατάξεις των άρθρων 250 αρ. 15 και 253 ΑΚ, ο χρόνος παραγραφής των τόκων και των χρεωλύτρων είναι πενταετής και αρχίζει από τη λήξη του έτους, μέσα στο οποίο γεννήθηκε η αξίωση και είναι δυνατή η δικαστική της επιδίωξη.

Χρεώλυτρο, κατά την έννοια του πρώτου των άρθρων τούτων, είναι το αποδιδόμενο μέρος του οφειλόμενου κεφαλαίου, το οποίο καταβάλλεται, είτε κεχωρισμένως, είτε κατόπιν άθροισης και των τόκων, οπότε σχηματίζεται το τοκοχρεώλυτρο. Όταν ο δανειστής έχει το δικαίωμα, σύμφωνα με τους όρους της δανειακής σύμβασης, να την καταγγείλει πρόωρα, αν δεν πληρωθούν οι δόσεις, τότε όλες οι οφειλόμενες περιοδικές εκ του δανείου δόσεις, αφορώσες χρεώλυτρο ή τοκοχρεώλυτρο ή τόκο, γίνονται απαιτητές. Με την καταγγελία η σύμβαση του δανείου λύεται και επομένως ενεργοποιείται ο συμβατικός όρος, που παρέχει στον δανειστή το δικαίωμα να αξιώσει την άμεση πληρωμή από τον οφειλέτη ολόκληρου του οφειλόμενου κεφαλαίου, καθώς και τους τόκους υπερημερίας από την καταγγελία. Το δάνειο, συνεπώς, είναι τοκοχρεωλυτικό, με την έννοια ότι έχει συνομολογηθεί η εξόφλησή του δια καταβολής είτε χρεωλύτρων και τόκων χωριστά, είτε ενιαίων τοκοχρε-ωλύτρων, υπό την αίρεση της εμπρόθεσμης και προσήκουσας καταβολής των δόσεων.

Όμως, όταν η αίρεση πληρωθεί και καταγγελθεί το δάνειο, δεν οφείλονται πλέον δόσεις, αλλά ολόκληρο το μέχρι τότε ανεξόφλητο κεφάλαιο και η αξίωση του δανειστή προς απόδοση του δανείου υπόκειται στη συνήθη εικοσαετή παραγραφή, ενώ αν δεν γίνει καταγγελία, η αξίωση των περιοδικών δόσεων, αφού αυτές διατηρούν την αυθυπαρξία τους, υπόκεινται στην πενταετή παραγραφή (ΑΠ 1343/2022, ΑΠ 144/2021, ΑΠ 1440/2017, ΑΠ 751/2012, ΑΠ 1455/2007 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Με το τρίτο σκέλος του τέταρτου λόγου της υπό κρίση ανακοπής, ο ανακόπτων ισχυρίζεται ότι τμήμα των τόκων του δανείου έχει παραγραφεί, διότι από τη λήξη του έτους, εντός του οποίου γεννήθηκε η αξίωση νόμιμων τόκων, ήτοι από τις 31.12.2013, οπότε και ήταν δυνατή η επιδίωξή της, καθώς η καταγγελία έλαβε χώρα στις 08.04.2013, παρήλθε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της πενταετίας για τους τόκους των ετών 2013-2017, το οποίο συμπληρώθηκε αντίστοιχα την 01.01.2019.01.01.2020. 01.01.2021 και 01.01.2022, οπότε η σχετική αξίωση των εν λόγω τόκων έχει υποκύψει στην πενταετή παραγραφή του άρθρου 250 αρ. 15 ΑΚ. Ο λόγος αυτός είναι, ωστόσο, απορριπτέος ως μη νόμιμος, διότι στηρίζεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθώς, εφόσον, κατά τα εκτιθέμενα στον ίδιο το λόγο ανακοπής, το ένδικο δάνειο καταγγέλθηκε στις 08.04.2013, δεν οφείλονται πλέον δόσεις, αλλά ολόκληρο το ανεξόφλητο κεφάλαιο και η αξίωση του δανειστή είναι πλέον εικοσαετής και όχι πενταετής, σύμφωνα και με τα αναφερόμενα στην αμέσως προηγηθείσα νομική σκέψη (61/2024 ΜΠΡ ΛΑΜ -ΕΙΔΙΚΗ).

Ναταλία Κ. Νεραντζάκη, δικηγόρος

info@efotopoulou.gr