Διευθύνοντες υπάλληλοι και εργατική νομοθεσία

Έχει κριθεί νομολογιακά ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί διευθύνων υπάλληλος ένας απλά καλά αμειβόμενος και υπεραπασχολούμενος υπάλληλος (βλ. ΑΠ 2168/2007).

Η έννοια της διευθυντικής θέσης, ανεξαρτήτως του εάν ο εργαζόμενος έχει ή όχι τον τίτλο του κατόχου αυτής, προσδιορίζεται με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια της καλής πίστης, της κοινής πείρας και της λογικής από τη φύση και το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών, που κρίνονται ενιαία, καθώς και από την ιδιάζουσα σχέση εκείνου που τις παρέχει τόσο προς τον εργοδότη όσο και προς τους λοιπούς εργαζόμενους.
Μάλιστα, σε δύο χαρακτηριστικές δικαστικές αποφάσεις, η μία του Ανώτατου Δικαστηρίου (βλ. ΑΠ 174/2007, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ) και η άλλη του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, κρίνοντας κατ’ έφεση (βλ. ΠολΠρΠειρ 3550/2013, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ) κρίθηκαν τα ακόλουθα:

Ότι δεν θεωρείται διευθύνων υπάλληλος υπεύθυνη καταστήματος, παρότι είχε υπογράψει στην ειδικότητα προσλήψεώς της ότι είναι υπεύθυνη καταστήματος, εφόσον το αντικείμενο της εργασίας της ήταν ακριβώς αυτό της πωλήτριας και υφίστατο έλεγχο και από τους επόπτες της εργοδότριας, οι οποίες επισκέπτοντο το κατάστημα 2-3 φορές την εβδομάδα και δεν είχε περαιτέρω αποφασιστικές αρμοδιότητες (βλ. αναλυτικά 3550/2013 ΠολΠρΠειρ).

• Ότι δεν θεωρείται διευθύνων υπάλληλος διευθυντής καταστήματος με αρμοδιότητες εμβέλειας ενός υποκαταστήματος, χωρίς ευρύτερες αρμοδιότητες σε ολόκληρη την επιχείρηση ή σε σημαντικό τμήμα της, ώστε να επηρεάζει αποφασιστικώς τις δραστηριότητές της, την πορεία και την εξέλιξή της (βλ. αναλυτικά 174/2007 ΑΠ).

Η έννοια του αν κάποιος θεωρείται ή όχι διευθύνων υπάλληλος αποκτά σημασία στον προσδιορισμό της αμοιβής του. Κατά την έννοια του εδαφίου α’ του άρθρου 2 της Διεθνούς Συμβάσεως της Ουάσιγκτον “περί περιορισμού των ωρών εργασίας εν ταις βιομηχανικαίς επιχειρήσεσιν” που κυρώθηκε με το νόμο 2269/1920, ως πρόσωπα τα οποία κατέχουν θέσεις εποπτείας ή διευθύνσεως ή εμπιστοσύνης, επί των οποίων, κατά την εν λόγω σύμβαση, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις αυτής, θεωρούνται εκείνα στα οποία, λόγω των εξαιρετικών προσόντων τους ή της ιδιάζουσας εμπιστοσύνης του εργοδότη προς αυτά, ανατίθεται καθήκοντα γενικότερης διεύθυνσης της όλης επιχείρησης ή σημαντικού τομέα της, και εποπτείας του προσωπικού εις τρόπον ώστε όχι μόνο να επηρεάζουν αποφασιστικά τις κατευθύνσεις και την εξέλιξη της επιχείρησης, αλλά και να διακρίνονται εμφανώς από τους άλλους υπαλλήλους, λόγω της άσκησης των δικαιωμάτων του εργοδότη, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η πρόσληψη και η απόλυση του προσωπικού, έναντι του οποίου επέχουν θέση εργοδότη. Περαιτέρω, διότι διαθέτουν πρωτοβουλία και επωμίζονται ενίοτε και ποινικές ευθύνες για την τήρηση των διατάξεων που έχουν θεσπιστεί για το συμφέρον των εργαζομένων και αμείβονται συνήθως με μισθό που υπερβαίνει κατά πολύ τα νόμιμα ελάχιστα όρια και τις καταβαλλόμενες στους λοιπούς υπαλλήλους αποδοχές. Γι’ αυτό και τα πρόσωπα αυτά, αν και δεν παύουν να είναι μισθωτοί, εξαιρούνται της εφαρμογής των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, που αφορούν υπερεργασία, υπερωριακή απασχόληση, εργασίας κατά τις Κυριακές και εορτές, εβδομαδιαία ανάπαυση ετήσια χορήγηση άδειας. Επομένως οι υπάλληλοι αυτοί δεν δικαιούνται να λαμβάνουν πρόσθετη αμοιβή ή αποζημίωση, είτε πρόκειται για ώρες εργασίας που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως υπερεργασία, ως υπερωρία, νόμιμη ή παράνομη, μη έχοντας για την τελευταία αξίωση απόδοσης της ωφέλειας του εργοδότη τους κατά το άρθρο 904 ΑΚ, αφού αυτή δεν οφείλεται σε παράνομη αιτία, είτε πρόκειται για νυκτερινή εργασία, ή εργασία κατά τις Κυριακές και σε ημέρες ανάπαυσης καθώς επίσης και για αποδοχές, επίδομα και αποζημίωση λόγω μη χορήγησης υπαιτίως της ετήσιας άδειας ανάπαυσης.

Μαρία Τζαβέλα

Δικηγόρος, LL.M.

E-mail: info@efotopoulou.gr