Δυνατότητες εργαζομένου σε περίπτωση μονομερούς βλαπτικής μεταβολής από τον εργοδότη της εργασιακής σύμβασης
Ο εργοδότης μπορεί μέσω της σύμβασης εργασίας που υπογράφει με τον εργαζόμενο να επιφυλάξει στον εαυτό του το δικαίωμα της μεταβολής των όρων εργασίας, λόγω του διευθυντικού δικαιώματος που του αναγνωρίζει ο νόμος και για λόγους καλύτερης λειτουργίας ή οργάνωσης της επιχείρησής του.
Ο εργοδότης όμως, δεν μπορεί να ασκεί το διευθυντικό του δικαίωμα, τροποποιώντας τους όρους εργασίας όπως αυτοί έχουν ήδη συμφωνηθεί, κατ’ αθέτηση της εργασιακής συμβάσεως και επιφέροντας βλαπτική για τον εργαζόμενο μεταβολή κατ’ άρθρο 7 του Ν. 2112/1920, δηλαδή προκαλώντας του είτε υλική ζημία (μείωση μισθού η παροχών, μη καταβολή δεδουλευμένων και εργασιακών παροχών, βλ. ΑΠ 1435/2006, NOMOS, ΑΠ 145/2003 ΕλλΔνη 2005, 1096 ΕφΠειραιώς 36/2005, ΔΕΕ 2004, 808) είτε προκαλώντας του ηθική βλάβη (υποβιβασμός από θέση ευθύνης, ανάθεση καθηκόντων υποδεέστερης ειδικότητας, μετάθεση σε άλλο τόπο αν συμφωνήθηκε μη μετάθεση του υπαλλήλου, χαμηλή γραπτή αξιολόγηση του εργαζομένου, η οποία συνιστά προσβολή της προσωπικότητάς του, μείωση ωραρίου εργασίας με παράλληλη μείωση αποδοχών κτλ).
Όταν ο εργοδότης προβαίνει σε τέτοια μονομερή μεταβολή των όρων εργασίας, θεωρείται ότι καταγγέλλει άτακτα την σύμβαση εργασίας κατ’ άρθρο 7 του Ν. 2112/1920 («πάσα μονομερής μεταβολή των όρων της υπαλληλικής συμβάσεως, βλάπτουσα τον υπάλληλον θεωρείται ως καταγγελία ταύτης, δι’ ην ισχύουσιν οι διατάξεις του παρόντος νόμου») και άρα θα πρέπει να καταβάλλει στον εργαζόμενο την οφειλόμενη κατά νόμο αποζημίωση λόγω άτακτης καταγγελίας.
Σε περίπτωση επέλευσης τέτοιας μονομερούς μεταβολής των όρων εργασίας, ο εργαζόμενος έχει (διαζευκτικώς) μια από τις εξής δυνατότητες: α) να αποδεχθεί την μεταβολή αυτή, οπότε θα θεωρείται ότι συνήφθη νέα σύμβαση, έγκυρη και τροποποιητική της αρχικής, β) να θεωρήσει την μονομερή μεταβολή ως άτακτη καταγγελία εκ μέρους του εργοδότη και να απαιτήσει την καταβολή της νομίμου αποζημιώσεώς του, γ) να εμμείνει στην τήρηση των συμβατικών όρων προσφέροντας τις υπηρεσίες του όπως και πριν την μεταβολή, έτσι ώστε σε περίπτωση άρνησης του εργοδότη να τις αποδεχτεί αυτός να καθίσταται υπερήμερος και να οφείλει μισθούς υπερημερίας και δ) να παράσχει την εργασία του σύμφωνα με τους νέους όρους, αλλά να προσφύγει ταυτόχρονα και στην δικαιοσύνη ζητώντας να υποχρεωθεί ο εργοδότης να τον απασχολεί σύμφωνα με τους προηγούμενους όρους (ΑΠ 251/2008, ΑΠ 913/2008 NOMOS INTRASOFTNET, ΑΠ 1930/2008,ΔΕΕ 2009, 850).
Η μεταβολή των συμφωνηθέντων όρων εργασίας θεωρείται ότι παύει να είναι μονομερής όταν ο εργαζόμενος αποδέχτηκε την μεταβολή αυτή ρητώς ή σιωπηρώς, όταν π.χ. ο εργαζόμενος επί μακρό χρονικό διάστημα, αδιαμαρτύρητα και ανεπιφύλακτα συμμορφώνεται με τους νέους αυτούς όρους εργασίας, τότε συνάγεται ότι έχει καταρτιστεί έγκυρα νέα σύμβαση εργασίας (της οποίας φυσικά οι όροι δεν θα πρέπει να αντιτίθενται σε απαγορευτική διάταξη νόμου ή στα χρηστά ήθη). Συνεπώς η μεταβολή των όρων εργασίας δεν θεωρείται πλέον μονομερής και δεν οφείλεται για αυτό το λόγο αποζημίωση λόγω άτακτης καταγγελίας από τον εργοδότη (ΑΠ 1942/2008, ΕλλΔνη 2009,148).
Mόνη ωστόσο η καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων, όπως ήδη αναφέρθηκε, δεν συνιστά μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας, εκτός και αν έγινε με σκοπό να εξαναγκαστεί ο εργαζόμενος να απομακρυνθεί από μόνος του από την εργασία. Και στην περίπτωση αυτή βεβαίως, ο εργαζόμενος δικαιούται να του καταβληθεί η νόμιμη αποζημίωση από τον εργοδότη.
Έμη Ζαΐμη
info@efotopoulou.gr