Εγγραφή αγωγής αναγνωρίσεως δικαιώματος νόμιμης μοίρας (υπό την προϋπόθεση ότι στην κληρονομία υπάρχουν ακίνητα) στα βιβλία του 220 ΚΠολΔ
Σύμφωνα με το άρθρο 220 παρ. 1 ΚΠολΔ «Αγωγές, στις οποίες περιλαμβάνονται και αναγνωριστικές ή ανακοπές εμπράγματες, μικτές ή νομής, εκτός από τα ασφαλιστικά μέτρα νομής, καθώς και αγωγές διάρρηξης δικαιοπραξίας ως καταδολιευτικής, όταν αφορούν ακίνητα, εγγράφονται ύστερα από αίτηση του ενάγοντος ή ανακόπτοντος στα βιβλία διεκδικήσεων του γραφείου της περιφέρειας όπου βρίσκεται το ακίνητο μέσα σε τριάντα ημέρες από την κατάθεσή τους, διαφορετικά απορρίπτονται και αυτεπαγγέλτως ως απαράδεκτες».
Η εγγραφή των εμπράγματων αγωγών περί ακινήτων, των μικτών και των αγωγών νομής στα βιβλία διεκδικήσεων έχει ως σκοπό την προστασία των συναλλαγών επί ακινήτων και συγκεκριμένα την προστασία των ειδικών διαδόχων που αποκτούν μετά την άσκηση της αγωγής και θα δεσμεύονται αυτοδικαίως από το δεδικασμένο και την εκτελεστότητα της απόφασης που πρόκειται να εκδοθεί (άρθρα 325 αριθ. 2, 919 αριθ. 1 ΚΠολΔ) [Κ. Μπέης, Πολιτική Δικονομία τ. 5, σελ. 983, Ν. Νικάς, Πολιτική Δικονομία, τ. II, σελ. 138, Κ. Μακρίδου, σε Κ. Κεραμέα/Δ. Κονδύλη/Ν. Νίκα, Ερμηνεία του ΚΠολΔ, τ. I, σελ. 474. ΑΠ 254/2007 ΧρΙΔ 7 (2007), 731, ΝοΒ 55 (2007) 1589, ΕφΑΘ 3465/2003 ΕλλΔνη 45 (2004), 197, ΕφΑΘ 4223/2012 Δ/νη 2013, 743 ].
Η ρύθμιση της διάταξης αυτής είναι δημόσιας τάξης διότι αποβλέπει στην ασφάλεια των συναλλαγών που αποτελεί αγαθό που εξυπηρετεί το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου, και όχι ειδικώς προσδιορισμένου τρίτου προσώπου, και αποσκοπεί στην εδραίωση της πίστης και την προστασία των συναλλασσομένων σε σχέση με το ακίνητο στο οποίο αφορά η αγωγή τρίτων, οι οποίοι εφόσον καθίστανται διάδοχοι των διαδίκων στη διάρκεια της δίκης ή μετά το πέρας αυτής, δεσμεύονται αυτοδικαίως από το δεδικασμένο και την εκτελεστότητα της απόφασης που εκδίδεται στη δίκη αυτή (ΚΠολΔ325 αρ. 2, 919 αρ. 1) (βλ. Δωρή ΝοΒ 31.540, Γεωργιάδη στο Γεωργιάδη-Σταθόπουλου ΑΚ υπό άρθ. 987-988 αρ. 28, Β. Βαθρακοκοίλη_ΚΠολΔ άρθ. 220 αρ. 16 σελ. 1173, Ε.Α. 689/1984, Δ. 16. 312, ΕΛ 340/1984, ΝοΒ 33.135, ΜΠρΑΘ 2946/1980, ΕλλΔ/νη 21.532). Εξάλλου η αγωγή μέμψεως άστοργου δωρεάς, και όταν αντικείμενο της δωρεάς είναι ακίνητο, δεν χρειάζεται με την ποινή του απαράδεκτου να γραφτεί στα βιβλία διεκδικήσεων, διότι δεν είναι εμπράγματη, όπως η διάταξη του άρθρου 220 παρ. 1 ΚΠολΔ απαιτεί για την εγγραφή, αλλά ενοχική. Όταν, όμως, στο δικόγραφο της αγωγής αυτής σωρεύεται και αγωγή αναγνωρίσεως του δικαιώματος νόμιμης μοίρας του ενάγοντος, που κατά το άρθρο 1825 παρ. 2 ΑΚ είναι κληρονομικό δικαίωμα, η αγωγή είναι εγγραπτέα, με την ποινή άλλως του απαράδεκτου, στα βιβλία διεκδικήσεων με την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι στην κληρονομιά υπάρχουν ακίνητα (ΑΠ 491/2009, ΕφΑΘ 5945/2018 δημοσίευση ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Επιπλέον αν στο δικόγραφο της αγωγής αυτής σωρεύεται και εμπράγματη αξίωση του ενάγοντος προς παράδοση του πράγματος (άρθρο 1094 ΑΚ), τότε ομοίως η εγγραφή της αγωγής στα βιβλία διεκδικήσεων είναι αναγκαία (ΕφΑΘ 3919/2003 δημοσίευση ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Ναταλία Κ. Νεραντζάκη, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr