Αίτηση διόρθωσης ληξιαρχικής πράξης γέννησης ως προς το κύριο όνομα – Κύριο όνομα: συνιστά έκφανση του δικαιώματος της προσωπικότητας του ατόμου

Όπως ρητά ορίζεται στο άρθ. 782 παρ. 3 ΚΠολΔ, για τη διόρθωση ληξιαρχικής πράξης εφαρμόζονται οι διατάξεις της πρώτης παραγράφου του ίδιου άρθρου για τη βεβαίωση γεγονότος με τον σκοπό να συνταχθεί ληξιαρχική πράξη, δηλαδή η απόφαση εκδίδεται με αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον ή του Εισαγγελέα από το Ειρηνοδικείο της περιφέρειας του ληξιάρχου ο οποίος έχει συντάξει τη διορθωτέα ληξιαρχική πράξη. Η οριζόμενη δωσιδικία του Ειρηνοδικείου της έδρας του ληξιάρχου, που είναι εξωδικαστικό όργανο της εκούσιας δικαιοδοσίας, συμπίπτει με τον κανόνα της τοπικής αρμοδιότητας του ληξιάρχου, κατ’ άρθρο 5 του Ν. 344/1976 «περί ληξιαρχικών πράξεων», που ορίζει όχι οι ληξιαρχικές πράξεις καταρτίζονται στο ληξιαρχείο της περιφέρειας στην οποία έλαβαν χώρα τα γεγονότα που βεβαιώνουν και ανταποκρίνεται με το γεγονός ότι, στον τόπο αυτό βρίσκονται τα αποδεικτικά μέσα για την απόδειξη των βεβαιουμένων γεγονότων. Στον τόπο αυτό είναι αποτελεσματικότερη, ταχύτερη και ασφαλέστερη η συλλογή τους, γι’ αυτό προτιμήθηκε από τον νόμο έναντι του τόπου της γενικής δωσιδικίας του αιτούντος και θεσπίσθηκε η εν λόγω αποκλειστική αρμοδιότητα, επί της οποίας δε χωρεί παρέκταση (κατά το γενικό κανόνα του άρθρου 740 § 2 ΚΠολΔ, όπως συνομολογείται στην άποψη, κατά την οποία «λόγω της ελαστικότητας της διαδικασίας της εκούσιας δικαιοδοσίας, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η ρύθμιση της τοπικής αρμοδιότητας στο νόμο δεν έχει δεσμευτικό αλλά καθοδηγητικό χαρακτήρα, οπότε δεν αποκλείεται να απευθύνεται η αίτηση και σε άλλο κατά τόπο δικαστήριο, όπως εκείνο της κατοικίας του αιτούντος, εφόσον διευκολύνεται η συλλογή των αποδείξεων – ορ. ΜΠρΘεσσαλ 3516/2013, Δ/νη 2014/234 κι εκεί παραπομπές).

Περαιτέρω, από τη διάταξη του άρθ. 58 ΑΚ συνάγεται ότι το κύριο όνομα, ως χαρακτηριστικό στοιχείο της προσωπικότητας, πρέπει να διατηρείται σταθερό και αμετάβλητο χάριν της ίδιας της προσωπικότητας αλλά και της ασφάλειας των συναλλαγών, καθιστάμενης επιβεβλημένης, όμως, ταυτοχρόνως, της εισαγωγής παρεκκλίσεων χάριν, επίσης, του ιδίου του προσώπου, ερειδόμενες στο άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο κατοχυρώνει τη δυνατότητα εκάστου προς ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.

Εκ των ανωτέρω διατάξεων, σε συνδυασμό με τη διάταξη του άρθρου 13 παρ. 1 του ν.δ. 344/1976 «περί ληξιαρχικών πράξεων» και του άρθρου 22 παρ. 1 στ. δ΄, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 14 του Ν. 1348/1984, αλλά και τις διατάξεις των παρ. 1 και 3 του άρθρου 782 ΚΠολΔ, σύμφωνα με τις οποίες απαιτείται τελεσίδικη δικαστική απόφαση για τη διόρθωση της ληξιαρχικής πράξεως γεννήσεως, της οποίας στοιχείο είναι και το κύριο όνομα αυτού, έπεται ότι επιτρέπεται η μεταβολή του κυρίου ονόματος, ιδίως λόγω σφάλματος που εμφιλοχώρησε κατά τη σύνταξη αυτής ή όταν συντρέχει ιδιαίτερη ανάγκη δικαιολογούσα τη μεταβολή και δη όταν αυτό έχει δικαιολογημένα μη επιθυμητές συνέπειες για τον κάτοχό του, παρακωλύοντας την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του (ΑΠ 573/1981, ΝοΒ 30, 422, ΕφΑθ 3718/2008, ΕφΑθ 1661/2005, ΝΟΜΟΣ).

Εξάλλου, η αλλαγή κυρίου ονόματος δεν προσκρούει σε απαγορευτική διάταξη νόμου, ούτε στο μυστήριο του βαπτίσματος («βάπτισμα και ονοματισμός» Μπαλής Θέμις ΞΔ/953, Τσάτσου Θέμις ΞΔ/657), του οποίου συστατικό στοιχείο, που ανάγεται στην ουσία του δόγματος δεν είναι η ονοματοδοσία (βλ. ΑΠ 573/1981, ΝοΒ 30/422, Εφ.Αθ. 3718/2008, ΕλλΔ/νη 2009/249).

Αντικείμενο, επομένως, της σχετικής αιτήσεως αλλά και της επακόλουθης αποφάσεως είναι η διαπίστωση των ακριβών στοιχείων που απαιτεί ο νομός για τη σύνταξη της ληξιαρχικής πράξης και ο τονισμός της ορθότητας αυτών σε σύγκριση με τα στοιχεία που βεβαιώθηκαν ανακριβώς στη ληξιαρχική πράξη, της οποίας ζητείται η διόρθωση, η δε απόφαση που εκδίδεται, ως προς τη ρυθμιστική της ενέργεια είναι στην ουσία διαπιστωπκή θετική διοικητική πράξη (βλ. Στασινόπουλου, Δίκαιον των διοικητικών πράξεων, παρ. 13 ΙΙ Α`, σελ. 136 επ.), δίχως να αποτελεί διαταγή στον ληξίαρχο για τη διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης ή να υποκαθιστά τη δική του ενέργεια, παρά δημιουργεί εις βάρος του ανωτέρω την υποχρέωση να προβεί στη σχετική σύνταξη (ΕφΔωδ 95/2004 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΘεσ 2571/1996, Αρμ 1996/1088, Μπρακατσούλα, έκδοση 8η, σελ. 208, Αρβανιτάκη σε Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα, άρθρο 782, αριθ. 1, σελ. 542)[1].

Υπό το φως των ανωτέρω, λοιπόν, το Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων, με την υπ’ αριθμ. 90/2022 απόφασή του (ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), έκρινε τα εξής: «[…] αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Η αιτούσα γεννήθηκε την 5η Αυγούστου του 1980 στα Ιωάννινα συνταχθείσας για το σκοπό αυτό της υπ’ αριθ. …../12-8-1980 ληξιαρχική πράξη γέννησης που συντάχθηκε από τη ληξίαρχο του Δήμου ……. Ακολούθως, την 5-7-1981, τελέστηκε η βάπτιση της αιτούσας στην Ιερά Μονή ………, σύμφωνα με τους κανόνες της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και έλαβε το όνομα «……». Για τη βάφτισή της αυτή συντάχθηκε δήλωση βάφτισης (με αριθμό πράξης ……/6-7-1981), που καταχωρήθηκε και ενσωματώνεται στην ως άνω ληξιαρχική πράξη γέννησης, στην οποία αναγράφεται το κύριο όνομα της αιτούσας ως «…….». Ωστόσο, σε όλα τα δημόσια έγγραφα και ειδικά της βρετανικής πολιτείας, καθόσον η αιτούσα έχει αποκτήσει και την βρετανική υπηκοότητα, αναγράφεται με κύριο όνομα «…..», ήτοι με λατινικούς χαρακτήρες «…..» (βλ. προσκομιζόμενο αντίγραφο του υπ’ αριθμ ……….. και με ημερομηνία έκδοσης 12-05-2022 βρετανικού διαβατηρίου, στο οποίο το όνομα της απούσας αναγράφεται ως «……»). Σημειωτέον δε, ότι η αιτούσα πριν από την έκδοση του ως άνω διαβατηρίου είχε προβεί σε διαδικασία αλλαγής του κυρίου ονόματος, σύμφωνα και με την προβλεπόμενη στο Ηνωμένο Βασίλειο νόμιμη διαδικασία, όπως συνάγεται από την από 11-10-2021 Πράξη (αίτηση) Αλλαγής Ονόματος μεταφρασμένη από την Αγγλική γλώσσα στην Ελληνική σε συνδυασμό με το εξηγμένο από την ιστοσελίδα ……. έγγραφο αλλαγής κυρίου ονόματος. Τα ανωτέρω προκύπτουν και από την κατάθεση της μάρτυρα απόδειξης, η οποία επιβεβαιώνει ότι η αιτούσα χρησιμοποιεί από τη γέννησή της ως κύριο όνομα το όνομα «…..» όσο και από το πλήθος των προσκομιζομένων σε επίσημη μετάφραση εγγράφων και αγγελιών που αφορούν στην επαγγελματική ιδιότητα και στην ακαδημαϊκή καριέρα της απούσας, καθόσον η τελευταία είναι μόνιμη καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο ………. στο Ηνωμένο Βασίλειο και στα οποία ως κύριο όνομα της αιτούσας φέρεται το όνομα «…..»-«…….»). Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η απούσα στον οικογενειακό, κοινωνικό και επαγγελματικό της περίγυρο χρησιμοποιεί το όνομα «…..» αποτελώντας αυτό στοιχείο της προσωπικότητάς της, το γεγονός δε της αναγραφής του βαπτιστικού ονόματος της στη ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς της επιφέρει σύγχυση. Ειδικότερα, η εν λόγω διάσταση ανάμεσα στο κύριο όνομα «…..» που χρησιμοποιεί η αιτούσα και αναγράφεται σε όλα τα ανωτέρω δημόσια έγγραφα και στο βαπτιστικό της όνομα «…..», που αναγράφεται στην ληξιαρχική πράξη γέννησης της, δημιουργεί κωλύματα στην ανάπτυξη της προσωπικότητας της, δοθέντος ότι προκαλεί σύγχυση στις κοινωνικές της σχέσεις καθόσον δημιουργεί αμφιβολίες, καχυποψία και αμφισβήτηση περί του προσώπου της και της ταυτότητας της. Η διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης γεννήσεως της αιτούσας επιβάλλεται λόγω της ασφαλείας των συναλλαγών, καθώς σχετίζεται με τον ακριβή προσδιορισμό της ταυτότητας της και το βαπτιστικό της όνομα της έχει δημιουργήσει δικαιολογημένα μη επιθυμητές συνέπειες και πρέπει να διορθωθεί ώστε να ανταποκρίνεται στην πραγματική κατάσταση. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω και δοθέντος ότι μεταξύ των σκοπών σύνταξης της ληξιαρχικής πράξης περιλαμβάνεται και ο ακριβής προσδιορισμός της ταυτότητας ενός φυσικού προσώπου σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η διόρθωση του κύριου ονόματος δεν αντίκειται στη δημόσια τάξη εφόσον δεν προκαλείται αμφισβήτηση σε σχέση με την ταυτότητα του προσώπου, η κρινόμενη αίτηση, κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη, θα πρέπει να γίνει δεκτή και ως κατ` ουσίαν βάσιμη, αφού συντρέχει νόμιμη περίπτωση διόρθωσης της ληξιαρχικής πράξης γεννήσεως της αιτούσας ως προς την καταχωρηθείσα ονοματοδοσία της και να διορθωθεί η παραπάνω ληξιαρχική πράξη γέννησης, ώστε το κύριο όνομα να καταστεί «……» αντί του βαπτιστικού ονόματος «…..», όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό.».

Αγγελική Πολυδώρου, Δικηγόρος

e-mail: info@efotopoulou.gr

[1] ΕιρΙωανν 90/2022 – ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ