Η ανάκληση των παράνομων ευμενών διοικητικών πράξεων
Στο πεδίο της ανάκλησης παράνομων ευμενών διοικητικών πράξεων αναδείχθηκε σύγκρουση μεταξύ της αρχής της νομιμότητας, που επιτάσσει την άρση της παρανομίας με την εξαφάνιση της παράνομης πράξης από τον νομικό κόσμο, και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, που αξιώνει τη διατήρηση της ισχύος της ευμενούς για τον καλόπιστο διοικούμενο πράξης.
Μια πρώτη στάθμιση αυτών των συνταγματικών αρχών έκανε ο ίδιος ο νομοθέτης μέσω του μόνου άρθρου του α.ν. 261/1968, σύμφωνα με το οποίο «Ατομικαί διοικητικαί πράξεις, εκδοθείσαι κατά παράβασιν νόμου, ανακαλούνται υπό της Διοικήσεως ελευθέρως και άνευ οιασδήποτε δια το Δημόσιον συνεπείας, εντός ευλόγου από της εκδόσεως αυτών χρόνου.» Στο δεύτερο εδάφιο, σχετικά με τον εύλογο χρόνο ανάκλησης ορίζεται ότι: «Επιφυλασσομένων των ειδικώς, άλλως οριζουσών, διατάξεων της κειμένης νομοθεσίας, χρόνος, ήσσων της 5ετίας τουλάχιστον από της εκδόσεως των κατά τα άνω ανακλητέων πράξεων, εν ουδεμιά περιπτώσει δύναται να θεωρηθή ως μη εύλογος προς ανάκλησιν, ανεξαρτήτως τυχόν κτήσεως υπό τρίτων βάσει αυτών οιουδήποτε δικαιώματος».
Σύμφωνα με τον ως άνω νόμο και βάσει της πλούσιας νομολογίας του ΣτΕ, ο κανόνας που εφαρμόζεται όσον αφορά την ανάκληση των παράνομων ευμενών διοικητικών πράξεων επιτρέπει την ανάκληση των παράνομων ευμενών διοικητικών πράξεων εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, που προσδιορίζεται στην πενταετία, ακόμη και αν οι εν λόγω πράξεις χαρακτηρίζονται από τις σχετικές διατάξεις ως οριστικές ή ανέκκλητες (ΣτΕ Ολ 2403/1997). Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, η Διοίκηση δεν κωλύεται να ανακαλέσει παράνομη πράξη εντός πενταετίας από την έκδοσή της από την ύπαρξη καλής πίστης του διοικουμένου, υπέρ του οποίου έχει εκδοθεί η εν λόγω πράξη, και ανάγκης προστασίας της δημιουργηθείσας σ’ αυτόν εμπιστοσύνης ή για τον λόγο ότι η βλάβη που επέρχεται σ’ αυτόν από την ανάκληση είναι δυσαναλόγως μεγαλύτερη από το όφελος για το δημόσιο συμφέρον ούτε υποχρεούται να συνεκτιμήσει τα στοιχεία αυτά πριν αποφασίσει αν θα ανακαλέσει ή όχι την πράξη (ΣτΕ 2814/2011, 1501/2008).
Αμυγδαλιά Τσιάρα, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr