Μη επιτρεπτή η έκδοση διαταγής πληρωμής για αποζημίωση χρήσης καθώς είναι προβληματική η αναγωγή της αποζημίωσης χρήσης στη συμβατική ή νόμιμη διάρκεια της, δεν μπορεί να στηριχθεί η αποζημίωση χρήσης στο μισθωτήριο έγγραφο και δεν μπορεί να αποδειχθεί εγγράφως η χρήση του μισθίου, για ορισμένη χρονική διάρκεια, μετά τη λήξη της μίσθωσης από το μισθωτή (βλ. ΜονΠρωτΘεσσ 1374/2014, δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ)
Σύμφωνα με τη διάταξη του αρθ. 601 ΑΚ ο μισθωτής, για όσο χρόνο παρακρατεί το μίσθιο μετά τη λήξη της μίσθωσης, οφείλει λόγω αποζημίωσης το συμφωνημένο μίσθωμα, χωρίς να αποκλείεται στον εκμισθωτή να απαιτήσει και άλλη περαιτέρω ζημία. Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι γεννιέται ιδιότυπη, αντικειμενική ευθύνη του μισθωτή για την περίπτωση που παρακρατεί το μίσθιο μετά τη λήξη της μίσθωσης και ότι η αποζημίωση αυτή ισούται από το νόμο με το ύψος του συμφωνημένου μισθώματος κατ’ αποκοπή (ΑΠ 1221/01 Δνη 2002. 145, ΑΠ 212/00 Δνη 2000. 758, Εφθεσ 104/07 Αρμ 2007. 1176, ΕφΑΘ 1353/06 Δνη 2007. 920).
Η αξίωση αυτή είναι διαφορετική από την αξίωση πληρωμής μισθωμάτων, αφού ο γενεσιουργός λόγος της είναι η παράβαση της υποχρέωσης του μισθωτή να αποδώσει το μίσθιο κατά τη λήξη της μίσθωσης και η από την παράβαση αυτή προκύπτουσα υποχρέωση αποζημίωσης κατά τα αρθ. 599, 601, 297, 298 ΑΚ, ενώ γενεσιουργός λόγος της οφειλής των μισθωμάτων είναι η σύμβαση μίσθωσης σύμφωνα με το αρθ. 574 ΑΚ. Η ως άνω αποζημίωση χρήσης δεν έχει χαρακτήρα μισθώματος. Για το λόγο αυτό για την καταβολή της δεν υφίσταται εκ του νόμου δήλη ημέρα, ώστε με την παρέλευση της να καθίσταται ο οφειλέτης μισθωτής, που παρακρατεί το μίσθιο, υπερήμερος κατά το αρθ. 341 εδ. α’ ΑΚ και να υποχρεούται έκτοτε στην καταβολή τόκων υπερημερίας (ΑΠ 565/96 Δνη 1997. 107, ΕφΑΘ 2736/03 ΕΔικΠολ 2004. 185, ΕφΑΘ 4118/03 ΕΔικΠολ 2004. 227, ΕφΑΘ 7483/00 Δνη 2001.225).
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 623 και 624 ΚΠολΔ προκύπτει ότι μεταξύ των ουσιαστικών και διαδικαστικών προϋποθέσεων, με τη συνδρομή ή μη των οποίων μπορεί να ζητηθεί η έκδοση διαταγής πληρωμής είναι αφενός η ύπαρξη χρηματικής απαίτησης του αιτούντος από ορισμένη έννομη σχέση και αφετέρου η απαίτηση αυτή καθώς και το ποσό της να αποδεικνύονται με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο. Εάν η απαίτηση ή το ποσό της δεν αποδεικνύονται εγγράφως, ο Δικαστής οφείλει, κατ’ άρθρο 628 ΚΠολΔ, να μην εκδώσει διαταγή πληρωμής, εάν δε, παρά την έλλειψη της διαδικαστικής αυτής προϋπόθεσης, εκδοθεί διαταγή πληρωμής, τότε αυτή ακυρώνεται ύστερα από ανακοπή του οφειλέτη κατά τα άρθρα 632 και 633 ΚΠολΔ. Η ακύρωση της διαταγής πληρωμής για το λόγο αυτό απαγγέλλεται λόγω διαδικαστικού απαραδέκτου, ανεξαρτήτως της ύπαρξης και της δυνατότητας απόδειξης της απαίτησης με άλλα αποδεικτικά μέσα. Εξάλλου με την ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής, η οποία υπόκειται και στη ρύθμιση των άρθρων 583 επ. ΚΠολΔ, προβάλλονται λόγοι είτε κατά του κύρους της διαταγής πληρωμής για έλλειψη διαδικαστικής προϋπόθεσης, είτε κατά της ύπαρξης της απαίτησης. Στη δίκη της ανακοπής δεν επανεκδικάζεται η υπόθεση καθολικά, αλλά μόνο στο μέτρο των υποβαλλόμενων λόγων ανακοπής. Οι λόγοι αυτοί, σε συνδυασμό με το αίτημα της ανακοπής, προσδιορίζουν την έκταση της εκκρεμοδικίας που επέρχεται με την άσκηση της ανακοπής και αναγκαίως οριοθετούν το αντικείμενο της δίκης της ανακοπής. Κατά των λόγων της ανακοπής αυτής, εκείνος κατά του οποίου στρέφεται, μπορεί να αμυνθεί, είτε αρνούμενος αυτούς, είτε με την προβολή αντενστάσεων κατ’ αυτών (ΟλΑΠ 10/1997 ΕλΔ 97.768, ΑΠ 665/2006 ΕλΔ 2006/130). Εάν ο λόγος της ανακοπής είναι τυπικός, όπως συμβαίνει με αυτόν της μη έγγραφης απόδειξης της απαίτησης, για την οποία εκδόθηκε η ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής και του ποσού αυτής, τότε αντικείμενο της δίκης της ανακοπής και, κατά συνέπεια, της επ` αυτής δικαιοδοτικής κρίσης του δικαστηρίου δεν καθίσταται και το ζήτημα της ύπαρξης ή μη της απαίτησης, για την οποία εκδόθηκε η διαταγή πληρωμής, αφού με μόνη τη διαπίστωση της βασιμότητας του τυπικού αυτού λόγου της ανακοπής, γίνεται δεκτό το αίτημα αυτής και ακυρώνεται, άνευ ετέρου, η διαταγή πληρωμής (ΟλΑΠ 10/1997 ο.π., ΑΠ 665/2006 ο.π.).
Περαιτέρω, αν από τα επισυναπτόμενα στην αίτηση έγγραφα δεν αποδεικνύεται η απαίτηση ή το ποσό αυτής, δεν εκδίδεται διαταγή πληρωμής, η τυχόν δε εσφαλμένα εκδοθείσα ακυρώνεται, μετ’ αποδοχή σχετικού λόγου ανακοπής, περί μη αποδείξεως της απαιτήσεως εκ των επισυναφθέντων εγγράφων και συνεπώς περί μη συνδρομής της νόμιμης αυτής προϋποθέσεως για έκδοση διαταγής πληρωμής, μετ’ επανεκτίμηση από το δικαστήριο που δικάζει επί της ανακοπής μόνο των ως άνω, κατά την υποβολή της αίτησης, επισυναφθέντων εγγράφων, αφού δεν επιτρέπεται η απόδειξη της απαίτησης, για την οποία εκδόθηκε η διαταγή πληρωμής, με νέα, το πρώτον επικαλούμενα και προσκομιζόμενα στη δίκη της ανακοπής αποδεικτικά μέσα (ΑΠ 782/1994 ΕλΔ 95.838, ΑΠ 40/1994 ΕλΔ 95.337, ΕφΠειρ 378/1998 ΕΔΠ 98.380).
Εξάλλου, η έκδοση διαταγής πληρωμής μπορεί να ζητηθεί και για την πληρωμή οφειλομένων μισθωμάτων, που συνίστανται σε ορισμένο χρηματικό ποσό, με βάση το μισθωτήριο συμφωνητικό, εφόσον απ’ αυτό, που φέρει την υπογραφή και του μισθωτή – καθ’ ου η διαταγή πληρωμής, προκύπτει η μισθωτική σχέση, η διάρκεια της, η παράδοση της χρήσης του μισθίου στον μισθωτή, το ύψος του μισθώματος καθώς και ότι τα οφειλόμενα μισθώματα, για τα οποία ζητείται η διαταγή πληρωμής είναι ληξιπρόθεσμα, ανάγονται στο χρόνο διάρκειας της μίσθωσης. Ειδικότερα, για να είναι δυνατόν να εκδοθεί διαταγή πληρωμής με βάση το μισθωτήριο συμφωνητικό, απαιτείται, πλην των άλλων, το χρονικό διάστημα, για το οποίο οφείλονται τα επίδικα μισθώματα να εμπίπτει στη συμβατική ή τη νόμιμη διάρκεια της μίσθωσης. Η δε αναγκαστική εκ του νόμου ισχύς της μίσθωσης κυρίας κατοικίας καθώς και της εμπορικής μίσθωσης είναι ζήτημα, που λαμβάνεται αυτεπαγγέλτως υπόψη από τον δικαστή, που εκδίδει την διαταγή πληρωμής ή από το Δικαστήριο (ΑΠ 1609/2000 ΕλΔ 2001.720, ΕΑ 7531/2007 Νόμος, ΕΑ 7303/2000 ΕλΔ 2002.230).
Κωνσταντίνα Β. Πουρνάρα
Δικηγόρος