Λόγοι διόρθωσης ή συμπλήρωσης κυρίου ονόματος

Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 58 ΑΚ και 415 ΠΚ, προκύπτει ότι ο νομοθέτης προσέβλεψε στο κύριο όνομα ως χαρακτηριστικό στοιχείο της προσωπικότητας και θέλησε να διατηρείται αυτό σταθερό και αμετάβλητο χάριν της ίδιας της προσωπικότητας, αλλά παράλληλα και της ασφάλειας των συναλλαγών. Το κύριο όνομα του ατόμου αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο αναγνώρισης και ταυτοποίησης του, χαρακτηρίζει την αστική του κατάσταση και το συνοδεύει σε όλο το δημόσιο και κοινωνικό του βίο και, με την έννοια αυτή, αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο της προσωπικότητας του, που ενδιαφέρει την δημόσια τάξη και ασφάλεια. Εξάλλου από τον συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 90 του ν.δ. της 5/8.10.1949 “Περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον νόμου των ισχυουσών διατάξεων νόμου περί Νομαρχών, επάρχων Κ.Τ.λ.” όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο μόνο του ν.δ. 2573/1973 “Περί αλλαγής επωνύμου και προσλήψεως επωνύμου και μητρωνύμου”, με το οποίο δυνατή είναι η αλλαγή του επωνύμου δια της διοικητικής οδού, του άρθρου 1565 ΑΚ, όπως ισχύει μετά το ν. 2447/1996, με το οποίο είναι επιτρεπτή η προσθήκη και άλλου κυρίου ονόματος στον υιοθετούμενο και του άρθρου 13 παρ. 1 ν. 344/1976, με το οποίο απαιτείται δικαστική απόφαση για διόρθωση οποιασδήποτε ληξιαρχικής πράξης και συνεπώς και γι` αυτήν της γέννησης κάποιου προσώπου, της οποίας πράξης στοιχείο είναι το κύριο όνομα αυτού κατά το άρθρο 22 παρ. 1 του ιδίου αμέσως ως άνω δ/τος , προκύπτει ότι ο νομοθέτης από την άνω αρχή για το σταθερό και αμετάβλητο του ονόματος δέχθηκε παρεκκλίσεις που επιβάλλονται στις κατά τα άνω περιπτώσεις χάριν πάλι του ιδίου του προσώπου. Ενόψει αυτών και του ότι με το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος διαγορεύεται στον καθένα το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του προς όλες τις εκφάνσεις της που συνθέτουν αυτή, συνάγεται περαιτέρω ότι το πρόσωπο δικαιούται να ζητήσει δικαστικώς τη διόρθωση του κύριου ονόματος που δόθηκε σ` αυτό, εφόσον τούτο έχει δικαιολογημένες μη επιθυμητές συνέπειες, όπως όταν δημιουργεί σύγχυση στις συναλλαγές (βλ. Α. Γαζή “Το Σύνταγμα” 2.427, Σοφία Κουκούλη Σπηλιωτοπούλου “Το Σύνταγμα” 2.305, γνωμ. ΝΣΚ 451/1977, ΟλΑΠ 240/1975 ΝοΒ 23.655, ΑΠ 573/1981 ΝοΒ 29.901). Ως εξαίρεση από τον κανόνα του αμετάβλητου του ονόματος, η διόρθωση της ονοματοδοσίας, πρέπει ν’ ανταποκρίνεται σε εξαιρετικές προϋποθέσεις, δηλαδή η αιτούμενη μεταβολή θα πρέπει να αίρει κωλύματα στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, που δημιουργεί αντικειμενικά η χρήση του υπό διόρθωση ονόματος, ιδίως όταν προκαλεί σύγχυση στις κοινωνικές του σχέσεις. Δε συνιστά ουσιώδη ανεπίτρεπτη μεταβολή η συμπλήρωση δεύτερου ονόματος (μάλιστα, χωρεί βάσει των διατάξεων ονοματοδοσίας δια της διοικητικής οδού ΓνΝΣΚ 431/2006 – ορ. όμως ΕφΑθ 1905/2003 Δνη 2004/247, ΕιρΑΘ 1290/2015, όπου και δικαστική προσθήκη δεύτερου ονόματος, λόγω «τάματος» στην Παναγία και ΕιρΑκράτας 64/2013 Τ.Ν.Π. Νόμος, ούτε η απαλοιφή δεύτερου ονόματος, το οποίο δεν είναι εύηχο και δημιουργεί ψυχολογικά προβλήματα στο πρόσωπο που το φέρει, εφόσον διατηρείται το κύριο όνομα (ορ. ΕφΑθ 2064/2005 Δνη 2005/1547 -απαλείφεται το «…» και παραμένει το «..»-ΜΠρΝαυπλ 109/1993 ΝοΒ 1993/1106 -απαλείφεται το «…» και παραμένει το  «….»,  ΕιρΘεσσαλ 93Ε/2015 οίκοθεν -απαλείφεται το «….» και παραμένει το «….», ομοίως απαλοιφή δευτέρου ονόματος στην ΜΠρΗλείας 131/2010, ενώ σιην προαναφερθείσα ΜΠρΠειρ 86/2005 απλώς μεταβάλλεται η σειρά κύριου και δεύτερου ονόματος). Όπως έχει κριθεί η συμπληρωματική ονοματοδοσία δεν αντίκειται σε κανόνα δημοσίου δικαίου (290/2018 ΕΙΡ ΑΘ) καθώς, από τη διάταξη του άρθρου 25 παρ. 4 του Ν. 344/1976 «Περί ληξιαρχικών πράξεων», όπως το άρθρο αυτό ισχύει μετά την αντικατάσταση του με το άρθρο 15 του Ν. 438/1984, σαφώς προκύπτει ότι επιτρέπεται η για οποιοδήποτε θεμιτό και μη αντιβαίνοντα, σε κανόνα δημόσιας τάξης λόγο, συμπλήρωση της ληξιαρχικής πράξης με την προσθήκη και ετέρου ονόματος σε αυτό που έχει αρχικά δηλωθεί και δεν προκαλείται κάποια αμφισβήτηση ως προς τα πρόσωπα αυτά (βλ. ΕφΑθ 3718/2008 ΕλλΔνη 2009, 249, Μον Πρωτ Κιλκίς 438/2009, ΤΝΠ Nomos, ΕφΑθ 1905/2003 ΕλλΔνη 2004, 247).

Αξίζει να σημειωθεί ότι κρίθηκε ότι συνιστά σπουδαίο λόγο μεταβολής του ονόματος, επί μεταβολής ή αποποίησης του δηλωθέντος θρησκεύματος του φέροντος όνομα, που του δόθηκε με βάπτιση (ΜΠρΠατρ 430/2003 ΧρΙΔ 2003/790). Στην εν λόγω υπόθεση, που κρίθηκε με την υπ’ αριθ. 430/2003 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, ο αιτών επικαλούμενος σπουδαίο λόγο, ζήτησε από το Δικαστήριο να διορθωθεί το κύριο όνομα αυτού από “Κ.” σε “Κλ.” προκειμένου να καταχωρισθεί η σχετική μεταβολή στη ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του. Συγκεκριμένα, ο αιτών επικαλέστηκε ότι βαπτίφθηκε σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες της Ανατολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας και έλαβε το κύριο όνομα Κ. Ωστόσο, ισχυρίστηκε ότι κατόπιν σοβαρής, αβίαστης και ελεύθερης απόφασης του, έχει αποποιηθεί την Χριστιανική Πίστη της Ανατολικής Ορθόδοξης του Χριστού Εκκλησίας και προσχώρησε ευσυνειδήτως στην μη αναγνωρισμένη “Ελληνική θρησκεία του Δωδεκαθέου”, με αποτέλεσμα να μην επιθυμεί να φέρει πλέον το βαπτιστικό του όνομα, για το λόγο ότι αυτό είναι Χριστιανικό, αλλά το αμιγώς ελληνικό όνομα “Κλ.”. Κρίθηκε δε, ότι η βούληση του αιτούντος για μεταβολή του ονόματός του, ενόψει της ανωτέρω μεταβολής της θρησκευτικής του πίστης, είναι δικαιολογημένη και επιβαλλόμενη από σπουδαίο λόγο, που συνδέεται άρρηκτα με την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του. Ως εκ τούτου, η ως άνω απόφαση έκανε δεκτή την αίτησή του, διατάσσοντας να μεταβληθεί το κύριο όνομα του, κατά τα ειδικότερα στο διατακτικό οριζόμενα.

Το ίδιο έκριναν και οι υπ’ αριθ. 1661/2005 ΕΦ ΑΘ και 306/2018 ΕΙΡ ΧΑΛΑΝΔ αποφάσεις, ήτοι διόρθωσαν στη ληξιαρχική πράξη γέννησης των αιτούντων το κύριο όνομά τους, λόγω αλλαγής θρησκεύματος.

Λένα Πολύζου

Δικηγόρος

Email: info@efotopoulou.gr