Απόφαση 622/2024 Αρείου Πάγου: Ο διορισμός ειδικού εκπροσώπου ανώνυμης εταιρείας γίνεται αποκλειστικώς και μόνο προς άσκηση αγωγής, όχι για υποβολή εγκλήσεως
Από τις διατάξεις των άρθρων 103-105 του ν. 4548/2018, με τις οποίες ορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία ορισμού ειδικού εκπροσώπου της ανώνυμης εταιρείας προς άσκηση αγωγής κατά των μελών του διοικητικού της συμβουλίου, σε περίπτωση που συντρέχει ευθύνη αυτών, σαφώς συνάγεται ότι ο διορισμός ειδικού εκπροσώπου γίνεται αποκλειστικώς και μόνο προς άσκηση αγωγής, όχι δε και για υποβολή εγκλήσεως κατά των προαναφερομένων προσώπων. Τούτο προκύπτει, πέραν πάσης αμφιβολίας, και από την εισηγητική έκθεση του ως άνω νόμου, στις σελίδες 19 και 20 της οποίας, επί των άρθρων 103 και 104, αναφέρεται ότι με τις διατάξεις αυτές αναμορφώνεται η διαδικασία ασκήσεως της εταιρικής αγωγής, ενώ, επί του άρθρου 105, αναφέρει, επί λέξει, ότι “Το παρόν άρθρο συμπληρώνει τη ρύθμιση του άρθρου 104 και καλύπτει τις περιπτώσεις που α) το Δ.Σ. απορρίψει εν όλω ή εν μέρει την αίτηση της μειοψηφίας ή β) παρέλθει άπρακτη η προθεσμία της παραγράφου 2 εδάφιο β` του άρθρου 104, ή γ) παρέλθουν άπρακτοι τέσσερις (4) μήνες από την απόφαση του Δ.Σ. που αποφάσισε την άσκηση της αγωγής, ή δ) το Δ.Σ. δεν λαμβάνει απόφαση επί της αιτήσεως της μειοψηφίας, ή ε) η εταιρεία δεν ασκεί αμελλητί την αγωγή στην περίπτωση του άρθρου 104 παράγραφος 4. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, η πλειοψηφία των μετόχων που υπέβαλαν το αίτημα του προηγούμενου άρθρου δικαιούται εντός δύο (2) μηνών από την κατά την παράγραφο 3 εδάφιο γ` του άρθρου 104 κοινοποίηση της απόφασης του Δ.Σ., ή από την άπρακτη παρέλευση των ανωτέρω προθεσμιών να υποβάλλει αίτημα ενώπιον του μονομελούς πρωτοδικείου της έδρας της εταιρείας με αντικείμενο το διορισμό ειδικού εκπροσώπου για την άσκηση αγωγής κατά των μελών του Δ.Σ., σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην αίτηση της μειοψηφίας του άρθρου 104. Σύμφωνα με την παράγραφο 2, η αίτηση των μετόχων της προηγούμενης παραγράφου εκδικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας και κοινοποιείται προς την εταιρεία και το μέλος ή τα μέλη του Δ.Σ. που κατονομάζονται στην αίτηση… Το δικαστήριο κάνει δεκτή την αίτηση των μετόχων και ορίζει ειδικό εκπρόσωπο, εφόσον δεν συντρέχει προφανώς υπέρτερο συμφέρον της εταιρείας που να δικαιολογεί τη μη διεξαγωγή δικαστικού αγώνα σε βάρος των μελών του Δ.Σ. Η απόφαση του δικαστηρίου αναφέρει την ιστορική βάση που θα διερευνήσει ο ειδικός εκπρόσωπος, ώστε να ασκήσει την αγωγή κατά των προσώπων του άρθρου 102… Όσον αφορά τα καθήκοντα του ειδικού εκπροσώπου, η παράγραφος 4 προβλέπει ότι ειδική και μόνη εξουσία του είναι η άσκηση της αγωγής κατά των προσώπων του άρθρου 102 και η διεξαγωγή της σχετικής δίκης μέχρι την αμετάκλητη περάτωσή της… Σύμφωνα με την παρ. 5, ο ειδικός εκπρόσωπος δεσμεύεται από τη δικαστική απόφαση περί ορισμού του όσον αφορά την ιστορική βάση που θα διερευνήσει για την άσκηση της αγωγής κατά των προσώπων του άρθρου 102, όπως αυτή περιέχεται στην αίτηση των μετόχων και συμπληρώθηκε κατά τη συζήτηση της σχετικής αίτησης ενώπιον του δικαστηρίου. Η δέσμευση αυτή δεν περιορίζει, ωστόσο, την ευχέρεια του ειδικού εκπροσώπου να διαμορφώσει τους νομικούς ισχυρισμούς την υπαιτιότητα και την αιτιώδη συνάφεια, και να προσδιορίσει αντίστοιχα το περιεχόμενο των εταιρικών αξιώσεων. Σύμφωνα με την παράγραφο 6, εφόσον πριν ασκήσει την αγωγή, ο ειδικός εκπρόσωπος καταλήξει στο συμπέρασμα ότι για οποιοδήποτε λόγο δεν υπάρχει ευθύνη των μελών του Δ.Σ. προς αποζημίωση, γνωστοποιεί τούτο στο Δ.Σ., που έχει την υποχρέωση να πληροφορήσει”.
Ο διοριζόμενος, δηλαδή, με την ανωτέρω διαδικασία, ειδικός εκπρόσωπος, έχει την ειδική και αποκλειστική αρμοδιότητα μόνο για την άσκηση της εταιρικής αγωγής κατά των υπαιτίων μελών του διοικητικού συμβουλίου της ανώνυμης εταιρείας και τη διεξαγωγή της σχετικής δίκης, μέχρι την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής αποφάσεως (σχετ., υπό την ισχύ του προϊσχύσαντος άρθρου 22β παρ. 3 του κ.ν. 2190/1920, ΑΠ 189/2018)[1].
Αγγελική Λιγοψυχάκη, δικηγόρος
[1] Βλ. 622/2024 ΑΠ, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ