Εκκρεμοδικία – Πότε λήγει και πότε αναβιώνει – Δε χωρεί παραίτηση από το δικόγραφο της αγωγής μετά την έκδοση της οριστικής και πριν την άσκηση ενδίκου μέσου, καθώς η εκκρεμοδικία έχει παύσει
Κατά τη διάταξη του άρθρου 221 παρ. 1 – α΄ ΚΠολΔ, με την άσκηση της αγωγής σύμφωνα με το άρθρο 215 ΚΠολΔ, η κατάθεσή της έχει ως συνέπεια την εκκρεμοδικία. Η σημαντικότερη δικονομική συνέπεια της άσκησης της αγωγής με την κατάθεσή της, είναι η θεμελίωση της εκκρεμοδικίας. Ως εκκρεμοδικία ορίζεται η δικονομική κατάσταση κατά την οποία ορισμένη διαφορά έχει καταστεί επίδικη και αναμένει τη δικαιοδοτική της κρίση. Μετά την επέλευση της εκκρεμοδικίας και κατά τη διάρκεια αυτής δεν μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε δικαστήριο νέα δίκη για την ίδια επίδικη διαφορά ανάμεσα στους ίδιους διαδίκους, εφόσον εμφανίζονται με την ίδια ιδιότητα. Εάν κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας ασκηθεί άλλη αγωγή αναστέλλεται και αυτεπαγγέλτως η εκδίκασή της έως ότου περατωθεί η αρχική δίκη.
Προϋποθέσεις της εκκρεμοδικίας, κατά τη διάταξη του άρθρου 222 ΚΠολΔ, είναι η ταυτότητα της διαφοράς που εισάγεται προς εκδίκαση, μεταξύ της αγωγής που ασκήθηκε πρώτη και εκείνης που εισάγεται μεταγενέστερα, καθώς και η ταυτότητα των διαδίκων που παρίστανται υπό την αυτή ιδιότητα. Η έννοια της ταυτότητας της διαφοράς περιλαμβάνει ταυτότητα του δικαιώματος, της ιστορικής και νομικής αιτίας (ΑΠ 1427/1988 – ΕλλΔνη 30, σ. 330), ενώ η έννοια της ταυτότητας των διαδίκων περιλαμβάνει όλες εκείνες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες το δεδικασμένο της απόφασης της πρώτης δίκης καταλαμβάνει και τους διαδίκους της δεύτερης δίκης για την ίδια διαφορά. Και στις δύο δίκες οι διάδικοι πρέπει να είναι τα αυτά πρόσωπα παριστάμενα υπό την αυτή ιδιότητα, σημειουμένου ότι σημασία έχει η ύπαρξη δικονομικής ταυτότητας των προσώπων, όπως συμβαίνει σε όλες εκείνες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες το δεδικασμένο της απόφασης της πρώτης δίκης καταλαμβάνει τους διαδίκους και της δεύτερης δίκης (ΑΠ 56/2008, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η εκκρεμοδικία αποτελεί αρνητική διαδικαστική προϋπόθεση της δίκης και σε περίπτωση συνδρομής της, η οποία λαμβάνεται υπόψη και αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο, αναστέλλεται, όπως εκτέθηκε, η εκδίκαση της δεύτερης αγωγής εωσότου περατωθεί η πρώτη δίκη (ΑΠ 432/2015, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 716/2009, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 908/2007, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΠειρ 332/2015, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 320/2019, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΔωδ 82/2012, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 1393/2008, ΕλλΔνη 2009, σ. 529, Κεραμεύς / Κονδύλης / Νίκας (- Μακρίδου), ΚΠολΔ Ι, 2000, άρθρ. 222, αρ. 19, όπου και περαιτέρω παραπομπές).
Η εκκρεμοδικία λήγει κατ’ αρχήν με την έκδοση οριστικής απόφασης στον πρώτο βαθμό (ΑΠ 88/2015, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1198/2012, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 5357/2011, ΝοΒ 2013, 76, ΕφΠατρ 43/2009, ΑχΝομ 2010, σ. 41, Κεραμεύς / Κονδύλης / Νίκας (- Μακρίδου), ΚΠολΔ Ι, 2000, άρθρο 222, αρ. 3, όπου και περαιτέρω παραπομπές), αναβιώνει, δε, πάλι μόνο με την άσκηση της έφεσης (ήτοι από τη στιγμή της σύνταξης της έκθεσης κατάθεσης του ενδίκου μέσου, χωρίς να προσαπαιτείται προσδιορισμός δικασίμου, Μακρίδου, ό.π., άρ. 6, όπου και περαιτέρω παραπομπές) και εντός των ορίων του μεταβιβαστικού αυτής αποτελέσματος, διαρκεί, δε, στον δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας, εωσότου εκδοθεί οριστική απόφαση επί της εφέσεως (ΑΠ 1198/2012, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 5357/2011, ΝοΒ 2013, σ. 76, ΕφΠατρ 43/2009, ΑχΝομ 2010, σ. 41, Μακρίδου, ό.π., άρθρ. 222, αρ. 3, όπου και περαιτέρω παραπομπές).
Τέλος, να σημειωθεί ότι παύση της εκκρεμοδικίας επιφέρουν και οι άλλοι τρόποι περάτωσης της δίκης, όπως ο δικαστικός συμβιβασμός, η παραίτηση από το δικόγραφο και το δικαίωμα της αγωγής και ο θάνατος του διαδίκου επί προσωποπαγών αγωγών, όπως επί προσβολή της προσωπικότητας (Καραμέρος Ι., ό.π. υπό άρθρο 222, § 1, σ. 887) – (ΜΠρΗλείας 195/2023, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Υπό το φως των ανωτέρω, λοιπόν, το Μονομελές Πρωτοδικείο Ηλείας, με την υπ’ αριθμ. 195/2023 απόφασή του δέχθηκε ότι: «Ο εναγόμενος με τις προτάσεις του ισχυρίζεται ότι από την άσκηση της από 17.7.2013 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ΜΤ…/2013 δεύτερης κατά χρονική σειρά αγωγής του ενάγοντος, επί της οποίας έχει εκδοθεί η υπ’ αριθμ. …./….3.2019 απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου, η οποία δεν έχει κοινοποιηθεί και ως εκ τούτου κατά τον χρόνο άσκησης της κρινόμενης αγωγής δεν είχε επέλθει η τελεσιδικία της τελευταίας αυτής απόφασης [υπ’ αριθμ…./2019], δεν έχει περατωθεί η εκκρεμοδικία με αποτέλεσμα ο ενάγων να μην μπορεί να ασκήσει νέα αγωγή ούτε να παραιτηθεί της προγενέστερης αγωγής. Ο ισχυρισμός αυτός του εναγόμενου τυγχάνει μη νόμιμος και πρέπει να απορριφθεί καθώς κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην ανωτέρω νομική σκέψη της παρούσας με την έκδοση της υπ’ αριθμ. 57/2019 απόφασης του παρόντος Δικαστηρίου έπαυσε η εκκρεμοδικία, που επήλθε συνεπεία της άσκησης της ανωτέρω με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ΜΤ………./2013 αγωγής, και δεν αναβίωσε καθότι κατά της τελευταίας αυτής υπ’ αριθμ. 57/2019 απόφασης δεν ασκήθηκε ένδικο μέσο. Επιπλέον, κατά τα αναφερόμενα σε ανωτέρω σημείο της παρούσας, παραίτηση από το δικόγραφο της με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ΜΤ…………/2013 αγωγής δεν χωρεί διότι μετά την έκδοση της υπ’ αριθμ. 57/2019 απόφασης έπαυσε η εκκρεμοδικία και δεν αναβίωσε λόγω μη άσκησης ενδίκου μέσου.».
Αγγελική Πολυδώρου, Δικηγόρος
e-mail: info@efotopoulou.gr