Λόγοι απόσβεσης της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού κατ’ άρθρο 909 ΑΚ όπως στις περιπτώσεις που ο λήπτης δεν είναι πια πλουσιότερος κατά τον χρόνο επίδοσης της αγωγής – Ορισμένο της ένστασης
Με τη διάταξη του άρθρου 909 του ΑΚ ορίζεται ότι η υποχρέωση απόδοσης του πλουτισμού αποσβήνεται, εφόσον ο λήπτης δεν είναι πια πλουσιότερος κατά τον χρόνο επίδοσης της αγωγής. Ο κανόνας αυτός συμπορεύεται με την αρχή της επιείκειας, στην οποία στηρίζεται ο αδικαιολόγητος πλουτισμός. Ωστόσο, η επιείκεια αυτή προϋποθέτει καλή πίστη του λήπτη έως το χρονικό σημείο που η ίδια η διάταξη θέτει, δηλαδή την επίδοση τη αγωγής. Επομένως, άρση ή μείωση του πλουτισμού και συνεπώς ολική ή μερική απόσβεση της υποχρέωσης απόδοσής του επιφέρει η έως την επίδοση της αγωγής ανάλωσή του (ΑΠ 137/2024, Τ.Ν.Π. Νόμος). Θα πρέπει, όμως, ο λήπτης να μην έλαβε αντάλλαγμα στη θέση του αρχικού πλουτισμού και να μην εξοικονόμησε δαπάνες, στις οποίες άλλως θα είχε προβεί με ίδια μέσα, γιατί μόνον τότε αυτός δεν θα εξακολουθεί να είναι πλουσιότερος κατά το αντάλλαγμα ή κατά την αξία των δαπανών που απέφυγε (ΑΠ 286/2019, Τ.Ν.Π. Νόμος).
Κατά την έννοια, επομένως, του άρθρου 909 ΑΚ, επέρχεται απόσβεση της υποχρέωσης απόδοσης του πλουτισμού, που επήλθε με λήψη χρημάτων χωρίς νόμιμη αιτία ή για αιτία που έληξε ή δεν επακολούθησε, και στην περίπτωση που ο λήπτης αναλίσκει το χρηματικό ποσό που έλαβε, όχι για εξόφληση δικού του χρέους ή για δικές του ανάγκες, τις οποίες θα αντιμετώπιζε σε κάθε περίπτωση εξ ιδίων χρημάτων, αλλά πραγματοποιώντας δαπάνες, στις οποίες άλλως δεν θα προέβαινε (ΑΠ 404/2016, ΑΠ. 365/2016, δημοσιευμένες στην Τ.Ν.Π. Νόμος). Στην περίπτωση όμως αυτή, για την πληρότητα του σχετικού ισχυρισμού, ο οποίος αποτελεί ένσταση καταλυτική της αγωγής, πρέπει ο εναγόμενος να αναφερθεί σε συγκεκριμένες δαπάνες και επιπλέον να διαλάβει αν πρόκειται περί δαπανών, στις οποίες δεν θα προέβαινε χωρίς τη λήψη του πλουτισμού [ΑΠ 1420/1996, ΕφΑΘ 9638/2002, δημοσιευμένες στην Τ.Ν.Π. Νόμος, Βαθρακοκοίλης, Άρθρο 909, σε: ΕΡΝΟΜΛΚ – Ειδικό Ενοχικό (Αρθρα 741-946), Τόμος 3γ, 2006, σελ. 839].
Ναταλία Κ. Νεραντζάκη, δικηγόρος
info@efotopoulou.gr