Δικαιώματα αλλοδαπών παράνομα εργαζόμενων στην Ελλάδα και υποχρεώσεις εργοδότη απέναντι τους
Η παράνομη εργασία που μεσουρανεί στη χώρα μας σε σημείο που δεν έχει προηγούμενο, καταφέρνει και συντηρείται λόγω όχι μόνο της ανοχής αλλά και της επιδίωξης των Ελλήνων εργοδοτών να απασχολούν φθηνό εργατικό δυναμικό που παράνομα διαμένει στην Ελλάδα.
Σωρεία νομοθετημάτων προσπαθούν με την απειλή τσουχτερών προστίμων και σοβαρών ποινικών κυρώσεων να θέσουν φραγμό στην ασυδοσία εργοδοτών που παραβιάζουν κάθε διάταξη εργατικής νομοθεσίας και, όπως στη Μανωλάδα έγινε τελευταία αισθητό, και κάθε χάρτη ανθρώπινων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με το νόμο 4052/2012 που σκοπό έχει την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία 2009/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18.6.2009 σχετικά με την «επιβολή ελάχιστων προτύπων όσον αφορά τις κυρώσεις και τα μέτρα κατά των εργοδοτών που απασχολούν παράνομα διαμένοντες πολίτες τρίτων χωρών» προκειμένου να καταπολεμηθεί η παράνομη μετανάστευση, απαγορεύεται κατ’ αρχάς η απασχόληση παράνομα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών. Αν ωστόσο εργοδότης απασχολεί παράνομα διαμένοντα πολίτη τρίτης χώρας, οφείλει:
- - να καταβάλει σε αυτόν όλες τις οφειλόμενες αμοιβές. Το συμφωνημένο επίπεδο αποδοχών θεωρείται ότι είναι τουλάχιστον ο ελάχιστος μισθός ή το ημερομίσθιο που προβλέπεται από τη νομοθεσία, τις κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές, επιχειρησιακές, σύμφωνα με την καθιερωμένη πρακτική στους συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους ή στη συγκεκριμένη επιχείρηση, εκτός εάν ο εργοδότης ή ο εργαζόμενος αποδείξουν ότι οι οφειλόμενες αμοιβές ήταν διαφορετικές εντός των πλαισίων της ισχύουσας νομοθεσίας,
- - να καταβάλει στους αρμόδιους φορείς ποσό ίσο προς κάθε εισφορά και φόρο που θα κατέβαλε ο εργοδότης εάν ο πολίτης τρίτης χώρας είχε απασχοληθεί νόμιμα, συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών προστίμων με τις προσαυξήσεις τους,
- - να καταβάλει κάθε δαπάνη που απαιτήθηκε για την αποστολή των καθυστερούμενων οφειλών στη χώρα στην οποία ο πολίτης τρίτης χώρας έχει επιστρέψει ή έχει υποχρεωθεί να επιστρέψει.
- Οι παράνομα απασχολούμενοι έχουν το δικαίωμα, όπως κάθε νόμιμα εργαζόμενος, να υποβάλουν οι ίδιοι ή αντ’ αυτών με τη συναίνεσή τους στα κατά τόπους εργατικά κέντρα καταγγελία που προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία κατά του εργοδότη τους. Για την κατοχύρωση του ανωτέρω δικαιώματος ο νόμος ορίζει ότι η παροχή συνδρομής σε πολίτες τρίτων χωρών για την υποβολή καταγγελίας δεν θεωρείται σε καμία περίπτωση υποβοήθηση του παράνομα απασχολούμενου σε παράνομη είσοδο, διέλευση και διαμονή. Επίσης, οι παράνομα απασχολούμενοι πολίτες τρίτων χωρών μπορούν, όπως κάθε νόμιμα εργαζόμενος, να προσφεύγουν στα αρμόδια δικαστήρια και στις αρμόδιες αρχές για τη διεκδίκηση των οφειλομένων και την εν γένει διεκδίκηση των νόμιμων δικαιωμάτων τους, ακόμα και αν έχουν επιστρέψει ή έχουν υποχρεωθεί να επιστρέψουν στη χώρα τους.
- Τα αποτρόπαια γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Μανωλάδα με τους μη νόμιμα διαμένοντες στην Ελλάδα αλλοδαπούς αποτελούν κατάφωρη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και κάθε ημεδαπού ή διεθνούς νομοθετήματος περί εργασιακών δικαιωμάτων. Η άδεια παραμονής που δόθηκε στους 35 αλλοδαπούς εργάτες βασίστηκε προφανώς στο άρθρο 89 του νόμου 4052/2012, πάλι κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω Οδηγίας, το οποίο ορίζει ότι: «Στους πολίτες τρίτων χωρών που απασχολήθηκαν με ιδιαίτερα καταχρηστικούς όρους εργασίας ή ως ανήλικοι, πράξεις οι οποίες χαρακτηρίζονται ως τέτοιες από τον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών, και οι οποίοι παρέχουν τη συνδρομή τους στην ποινική διαδικασία που κινείται, δυνάμει των άρθρων 83, 88 και 89 του παρόντος, κατά των εργοδοτών τους, χορηγείται, μετά από σχετική αίτησή τους, που υποβάλλεται αυτοπροσώπως ή μέσω του αρμόδιου Εισαγγελέα, άδεια διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους σύμφωνα με τους λοιπούς όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 44 του ν. 3386/2005, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 42 παρ. 1 εδ. ε΄ του ν. 3907/2011». Δυστυχώς, όσο και να προσπαθεί η νομοθεσία να θεραπεύσει τις καταστροφικές συνέπειες της ωμής βίας, μόνο να «απαλύνει» μπορεί τελικά τα τραύματα του παθόντα, καθώς κάποια αδικήματα μένουν ανεξίτηλα χαραγμένα τόσο σε αυτόν που τα υπέστη, όσο και στην εικόνα μιας ολόκληρης χώρας.
Ευγενία Φωτοπούλου