Εκπρόθεσμη αναγνώριση ημερών εργασίας ασφαλισμένων στο ΙΚΑ – η δωδεκάμηνη προθεσμία για την υποβολή εκ μέρους του αποχωρούντος ή απολυομένου μισθωτού δεσμεύει μόνο τους ασφαλισμένους και τα αρμόδια όργανα του ΙΚΑ δεν εμποδίζονται να αναγνωρίσουν τις πραγματοποιηθείσες ημέρες εργασίας και να εκδώσουν πράξη επιβολής των οικείων εισφορών εις βάρος του εργοδότη
Σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 8α του Α.Ν. 1846/1951, όπως ισχύει σήμερα μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2556/1997 και 11 του Ν. 2972/2001, ο ασφαλισμένος που αποχωρεί ή απολύεται από την εργασία του υποχρεούται εντός 12μήνου από την αποχώρηση ή την απόλυσή του, να δηλώσει γραπτά στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ τις ημέρες εργασίας που πραγματοποίησε και για τις οποίες δεν ασφαλίστηκε. Δεν αναγνωρίζονται ημέρες εργασίας που πραγματοποιήθηκαν από ασφαλισμένο σε περίοδο για την οποία, κατά την υποβολή της αίτησης για αναγνώριση, είχε παραγραφεί το δικαίωμα του ΙΚΑ να βεβαιώσει και καταλογίσει τις εισφορές. Οι διατάξεις αυτές ισχύουν για όλους του κλάδους του ΙΚΑ ΕΤΑΜ, καθώς και των ασφαλιστικών οργανισμών, ταμείων και λοιπών Οργανισμών κοινωνικής πολιτικής, για λογαριασμό των οποίων τις εισφορές εισπράττει ή συνεισπράττει το ΙΚΑ ΕΤΑΜ. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, παρέχεται η δυνατότητα στους ασφαλισμένους να αναγνωρίσουν ημέρες εργασίας για τις οποίες δεν έχουν ασφαλιστεί από τους εργοδότες τους, αρκεί αυτές να έχουν πραγματοποιηθεί σε περίοδο για την οποία, κατά την υποβολή της αίτησης, δεν έχει παραγραφεί το δικαίωμα του Ιδρύματος, για να βεβαιώσει και να καταλογίσει ασφαλιστικές εισφορές.
Σύμφωνα με πάγια νομολογία, ο τασσόμενος από το άρθρο 26 παρ. 8α του α.ν. 1846/1951 χρονικός περιορισμός κάμπτεται στην περίπτωση κατά την οποία δεν έχει παραγραφεί η αξίωση του ΙΚΑ να επιβάλει τις εν λόγω εισφορές ή τη διαφορά τους προκειμένου να εξισορροπηθεί το δικαίωμα του ΙΚΑ για τη βεβαίωση και είσπραξη εισφορών εντός του χρόνου παραγραφής με το αντίστοιχο δικαίωμα του ασφαλισμένου για αναγνώριση ημερών εργασίας (2523/2009 ΔιοικΠρωτΠειρ, Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ). Στην περίπτωση αυτή, τα αρμόδια όργανα του Ιδρύματος υποχρεούνται ενόψει των αρχών της χρηστής διοίκησης και κατ’ εφαρμογή των πάγιων περί αρμοδιοτήτων τους διατάξεων, να εξετάσουν το υποβληθέν αίτημα για αναγνώριση ημερών εργασίας πριν τη συμπλήρωση της παραγραφής και αν συντρέχει περίπτωση να εκδώσουν πράξη επιβολής εισφορών ή διαφοράς εισφορών εις βάρος του εργοδότη για τις ημέρες εργασίας στις οποίες αφορά το εν λόγω αίτημα (ΣτΕ 4450/2001, ΣτΕ 3450/2003 επτ.).
Περαιτέρω, ο ανωτέρω διά του άρθρου 26 παρ. 8α του Α.Ν. 1846/1951 τιθέμενος χρονικός περιορισμός στην υποβολή δηλώσεως από τον ασφαλισμένο για την αναγνώριση πραγματοποιηθεισών, στον εργοδότη από τον οποίο αποχώρησε ή απολύθηκε, ημερών εργασίας και για την οποία δεν έχουν καταβληθεί οι αναλογούσες εισφορές, αποβλέπει στην παρεμπόδιση καταδολίευσης της ασφάλισης διά της επιδιώξεως αναγνωρίσεως ημερών εργασίας ημερών εργασίας των οποίων η εξακρίβωση είναι δυσχερής μετά την πάροδο μακρού χρόνου από την διακοπή του εργασιακού δεσμού, δεσμεύει μόνον τον εργαζόμενο. Ουδόλως όμως κωλύει την έκδοση εκ μέρους των αρμοδίων οργάνων του ΙΚΑ πράξεως επιβολής εργοδοτικών και εργατικών εισφορών είτε αυτεπαγγέλτως είτε εξ αφορμής δηλώσεως του εργαζομένου υποβληθείσας πέραν των χρονικών αυτών ορίων, δηλαδή και μετά την εκπνοή των ανωτέρω προθεσμιών (ΣτΕ 2665/1988, ΔΕΝ 1989.804, ΕΔΚΑ 1988,706).
Κατ’ ακολουθίαν δε τούτων, οι εργοδότες δεν δύνανται να αντιτάξουν κατά του ΙΚΑ ότι η εις βάρος τους εκδοθείσα πράξη περί επιβολής εργατικών και εργοδοτικών εισφορών για την ασφάλιση προσώπων που εργάστηκαν γι’ αυτούς εξεδόθη εξ αφορμής της δήλωσης του εργαζομένου μετά την πάροδο των ως άνω χρονικών ορίων, δυνάμενοι να επικαλεστούν μόνον την κατά το άρθρο 27 παρ. 7 του Α.Ν. 1846/51 δεκαετή παραγραφή της σχετικής αξιώσεως του ΙΚΑ (ΣτΕ 2665/1988). Τα ανωτέρω ισχύουν για την ταυτότητα του λόγου και στην περίπτωση του άρθρου 48 του Κανονισμού Ασφαλίσεως του ΙΚΑ, και στην περίπτωση των οικοδόμων (ΣτΕ 1650/1986).
Συνεπώς, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, οι προθεσμίες που τάσσονται στους εργαζομένους για την αναγνώριση από το ΙΚΑ ημερών εργασίας, δεσμεύουν μόνον αυτούς. Το ΙΚΑ διά των αρμοδίων οργάνων του μπορεί να εκδώσει Π.Ε.Ε. και μετά την πάροδο των προθεσμιών αυτών, έστω δηλαδή και αν η σχετική δήλωση του ασφαλισμένου είναι εκπρόθεσμη (δηλ. έστω και εάν γίνει μετά την παρέλευση των 12 μηνών από την απόλυση ή την αποχώρηση). Κατ’ αυτής ο εργοδότης μπορεί να αντιτάξει μόνον την 10ετή παραγραφή της αξίωσης του ΙΚΑ (ένταση του εργοδότη).
Σε περίπτωση κατά την οποία η Τοπική Διοικητική Επιτροπή του αρμόδιου ΙΚΑ αρνείται για οποιοδήποτε λόγο την ζητούμενη αναγνώριση ημερών ασφάλισης, ο εργαζόμενος μπορεί να προσφύγει δικαστικά εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίηση της απορριπτικής απόφασης της εν λόγω Επιτροπής του ΙΚΑ ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου, ζητώντας την ακύρωση ή μεταρρύθμιση της προσβαλλόμενης πράξης, προκειμένου να αναγνωριστεί ότι έπρεπε να ασφαλιστεί για το χρονικό διάστημα που ζητά με την προσφυγή του.
Μαρία Τζαβέλα
Δικηγόρος, LL.M.
E-mail: info@efotopoulou.gr