Φύση εκούσιου πλειστηριασμού
Ο εκούσιος πλειστηριασμός συνιστά πώληση του ιδιωτικού δικαίου, η οποία απλώς ενεργείται υπό τις εγγυήσεις και τη δημοσιότητα της δημόσιας αρχής προς επίτευξη μεγαλυτέρου τιμήματος, οπότε θέση πωλητή επέχουν οι δικαιούχοι (π.χ. οι συγκύριοι επί διανομής) και αγοραστή ο υπερθεματιστής. Κατά τη σαφή διάταξη του άρθ. 484 ΚΠολΔ, η διαδικασία του εκούσιου πλειστηριασμού αρχίζει με την περιγραφή του επικοίνου σε σχετική έκθεση, κατ’ αρθρ. 954 ΚΠολΔ, που γίνεται από το Δικαστικό Επιμελητή, από τον οποίο, κατά την ίδια διάταξη, γίνεται και εκτίμηση αυτού. Το περιεχόμενο της έκθεσης περιγραφής ρυθμίζεται με την ανάλογη εφαρμογή του αρθρ. 954 (και αρθρ. 995 για τα ακίνητα). Ανάμεσα στα υποχρεωτικά κατά νόμο στοιχεία περιλαμβάνεται και η εκτίμηση της αξίας του πλειστηριαζομένου αντικειμένου, με βάση την οποία προσδιορίζεται στη συνέχεια και η τιμή πρώτης προσφοράς. Αντίθετα, το δικαστήριο της διανομής δεν μπορεί να καθορίσει ούτε την αξία του πλειστηριαζομένου πράγματος ούτε την τιμή πρώτης προσφοράς του, αφού η σύνταξη της έκθεσης περιγραφής και εκτίμησης είναι πράξη που διενεργείται σε μεταγενέστερο στάδιο της διαδικασίας από το δικαστικό επιμελητή ή από το διοριζόμενο για το σκοπό αυτό πραγματογνώμονα(Εφθεσ 457/1989 Αρμ 1990.47, ΕφΑΘ 1016/1990, Αρμ 1991.131 (133), ΕφΑΘ 10086/1990, ΕλλΔνη 1992.585, ΕφΑΘ 4807/1996, ΝοΒ 1997.997 (998) = Αρμ 1997.813 (814), ΕφΑΘ 2571/1998, ΕλλΔνη 1998.895, ΕφΑΘ 1370/1999, Αρμ 1999.922, ΕφΑΘ 863/1999, ΕλλΔνη 2000.472 (473), ΕφΑΘ 3865/2002, ΕλλΔνη 2001.1705 (1706), Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα(- Ορφανίδη), ΚΠολΔ Ι, αρθρ. 484, αριθ. 3, Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα (-Νικολόπουλο), αρθρ. 1021, αριθ. 7, Βαθρακοκοίλη, ΕρμΚΠολΔ Γ`, αρθρ. 484, αριθ. 3, ). Εξάλλου, ένας τέτοιος προσδιορισμός θα απείχε, ενόψει του μεγάλου διαστήματος που μεσολαβεί συνήθως έως τον πλειστηριασμό, κατά πολύ της αξίας του πλειστηριαζομένου πράγματος (ιδίως ακινήτου), προς βλάβη όλων των κοινωνών. Ωσαύτως, το δικαστήριο της διανομής δεν μπορεί να προχωρήσει στη ρύθμιση των λεπτομερειών διεξαγωγής του πλειστηριασμού, γιατί αυτές αποτελούν σειρά νόμιμων διατυπώσεων, η τήρηση των οποίων ανατίθεται αποκλειστικά στον υπάλληλο του πλειστηριασμού (βλ. Λ. Πήψου, Δικαστική Διανομή, σελ. 394). Περαιτέρω, κατά τη ρητή διάταξη του αρθρ. 1021 εδ. β` ΚΠολΔ, στον εκούσιο πλειστηριασμό εφαρμόζεται αναλόγως μεταξύ άλλων (η απαρίθμηση στο νόμο, μάλιστα, είναι ενδεικτική και όχι περιοριστική) η διάταξη του αρθρ. 954 παρ. 4 ΚΠολΔ, κατά την οποία με ανακοπή οποιουδήποτε έχοντος έννομο συμφέρον το Δικαστήριο (Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου ακινήτου κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων) μπορεί να διατάξει τη διόρθωση της έκθεσης του Δικαστικού Επιμελητή, ιδίως ως προς την περιγραφή του επικοίνου ακινήτου ή την τιμή της πρώτης προσφοράς (βλ. Βαθρακοκοίλη, Ερμ. ΚΠολΔ ΣΤ`, αρθρ. 1021, αριθ. 28).
Ο εκούσιος πλειστηριασμός δηλαδή συνιστά πώληση του ιδιωτικού δικαίου, που αποσκοπεί όχι στην ικανοποίηση των δανειστών, αλλά στο συμφέρον του κυρίου του πράγματος. Για την επίτευξη δε του στόχου αυτού, διενεργείται υπό την εποπτεία της δημόσιας αρχής και περιβάλλεται με τις εγγυήσεις της δημοσιότητας, ώστε να επιτευχθεί το μεγαλύτερο δυνατό πλειστηρίασμα. Σε κάθε περίπτωση, ο εκούσιος πλειστηριασμός δεν στηρίζεται στη νομική και υλική δέσμευση αντικειμένου, οι κοινωνοί μπορούν, και μετά την τελεσιδικία της απόφασης διανομής, να παρακάμψουν τον πλειστηριασμό, αποφασίζοντας είτε την εκποίηση του επικοίνου με βάση τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου, είτε ακόμα, και την επανασύσταση της κοινωνίας (Λήδα Θ. Πίψου, Δικαστική Διανομή, σελ. 386-393).
Λένα Πολύζου
Δικηγόρος
Email: info@efotopoulou.gr