Υποχρέωση συμμόρφωσης της Διοίκησης με τις δικαστικές αποφάσεις
Στο άρθρο 50 παρ. 4 του π.δ. 18/1989, οι διοικητικές αρχές σε εκτέλεση της υποχρέωσής τους κατά το άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος, πρέπει να συμμορφώνονται, ανάλογα με κάθε περίπτωση, με θετική ενέργεια προς το περιεχόμενο της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας ή να απέχουν από κάθε ενέργεια που είναι αντίθετη προς όσα κρίθηκαν από αυτό, ενώ ο παραβάτης της υποχρέωσης συμμόρφωσης, εκτός από τη δίωξη κατά το άρθρο 259 του Ποινικού Κώδικα, υπέχει και προσωπική ευθύνη για αποζημίωση. Η ως άνω υποχρέωση ισχύει ανεξαρτήτως του αν πρόκειται για αποφάσεις ακυρωτικές, του ΣτΕ ή των διοικητικών εφετειών ή αποφάσεις δικαστηρίων ουσίας, πολιτικών ή ποινικών αποφάσεων. Επίσης, υποχρέωση συμμόρφωσης υπάρχει ακόμη και αν η απόφαση είναι προσωρινής ισχύος, π.χ. όταν πρόκειται για προσωρινώς εκτελεστή καταψηφιστική απόφαση ή απόφαση επί αιτήσεως προσωρινής δικαστικής προστασίας. Συνεπώς, εάν έχει διαταχθεί από το Δικαστήριο η αναστολή εκτέλεσης της προσβληθείσας πράξης η διοίκηση εμποδίζεται στην εκτέλεσή της.
Σε εκτέλεση της συνταγματικής διάταξης του άρθρου 95 παρ. 5 του Συντάγματος εκδόθηκε ο Ν. 3068/2002, με τον οποίο θεσμοθετήθηκε μία ειδική διαδικασία ελέγχου της συμμόρφωσης της Διοίκησης προς δικαστικές αποφάσεις μέσω ειδικών τριμελών συμβουλίων που συστάθηκαν στα οικεία δικαστήρια της χώρας και συγκεκριμένα στον Άρειο Πάγο, το Συμβούλιο της Επικρατείας, το Ελεγκτικό Συνέδριο και το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.
Η ακριβής νομική φύση των τριμελών αυτών Συμβουλίων δεν διευκρινίζεται στον νόμο. Φαίνεται, πάντως, ότι οι αρμοδιότητες τους είναι μάλλον διοικητικές παρά δικαστικές, όπως προκύπτει από τη διάταξη του άρθρου 94 παρ. 4 του Συντάγματος (βλ. την Έκθεση του Τμήματος Νομοτεχνικής Επεξεργασίας Σχεδίων και Προτάσεων Νόμων της Βουλής επί του σχεδίου νόμου «Συμμόρφωση της Διοίκησης προς τις δικαστικές αποφάσεις και προαγωγή των δικαστών των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων στο βαθμό του Συμβούλου Επικρατείας» (ν.3068/2002). Επομένως, και οι αποφάσεις των Συμβουλίων είναι μάλλον διοικητικής, παρά δικαστικής φύσεως.
Σύμφωνα με την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ υπ’ αριθμ. 3171/2014 (δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), η τυχόν άρνηση της Διοίκησης να προβεί στις σχετικές ενέργειες, συμμορφούμενη προς ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, συνεπάγεται την εφαρμογή της διαδικασίας και τη λήψη μέτρων και κυρώσεων που προβλέπονται ειδικώς από το νόμο με τις προαναφερόμενες διατάξεις. Η άρνηση δε αυτή της Διοίκησης δεν συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, κατά την έννοια του άρθρου 45 παρ. 4 του π.δ. 18/1989, και δεν υπόκειται σε προσβολή για ακύρωση ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Μαρία Τζαβέλα
Δικηγόρος, LL.M.
E-mail: info@efotopoulou.gr