Σύμβαση παραχώρησης χρήσης – Ειδικά η περίπτωση της Χερσαίας Ζώνης Λιμένος (Ν. 2791/2001)
Προς τον σκοπό της καλύτερης, οικονομικότερης και αποτελεσματικότερης ικανοποίησης των συλλογικών αναγκών, η Διοίκηση αναθέτει σε ιδιώτες την άσκηση δημοσίων δραστηριοτήτων. Η εκχώρηση αυτή, λαμβάνει συνήθως τη μορφή της σύμβασης παραχώρησης δημόσιας υπηρεσίας ή δημοσίου έργου κι αποτελεί την εντονότερη και σημαντικότερη εκδήλωση του φαινομένου της συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, καθώς ο ιδιώτης ανάδοχος αναλαμβάνει πλέον την οργάνωση, λειτουργία και εκμετάλλευση μιας δημόσιας υπηρεσίας ή την κατασκευή, λειτουργία και εκμετάλλευση ενός δημοσίου έργου, αντί της Διοίκησης.[1]
Τα κοινόχρηστα πράγματα, προορίζονται για την άμεση εξυπηρέτηση δημοσίου σκοπού, ο οποίος συνίσταται στην κοινοχρησία τους. Επί των πραγμάτων αυτών που ανήκουν στη δημόσια κτήση είναι δυνατόν, σύμφωνα με τον νόμο, να παραχωρήσει η Διοίκηση ιδιαίτερα δικαιώματα, εφόσον όμως με αυτά εξακολουθεί να εξυπηρετείται ή, τουλάχιστον να μην αναιρείται η κατά προορισμό κοινή τους χρήση. (ΣτΕ 1708.95,εΛδ 37,758, ΔΕφΠειρ 2393/91 ΔιΔικ 5,73). Ο ν. 2971/2001, ρυθμίζει τα σχετικά με τον αιγιαλό κ.λπ. ζητήματα. Στο άρθρο 1 του ν. 2971/2001 περιέχονται ο κρίσιμοι, εν προκειμένω ορισμοί περί λιμένα, λιμενικών έργων, φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα. Κατά τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 1 εδ. α’ του νόμου αυτού “1. Η Χερσαία Ζώνη λιμένα αποτελείται από τον αιγιαλό και τους αναγκαιούντες συνεχόμενους παραλιακούς χώρους για την εκτέλεση των έργων που αναφέρονται στο προηγούμενο άρθρο”. Σύμφωνα με το εδ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 21 του ίδιου νόμου, όπως αντικ. με το άρθρο 33 του ν. 3153/2003 “Με απόφαση του φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα, η οποία εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη των Υπουργείων Εμπορικής Ναυτιλίας, Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, Πολιτισμού, του Γ.Ε.Ν. και της Γενικής Διεύθυνσης Αλιείας του Υπουργείου Γεωργίας, καθορίζεται το όριο της χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης λιμένα”. Σύμφωνα δε με την παρ. 1 του άρθρου 22 του ίδιου ως άνω νόμου “Οι χώροι και όλα εν γένει τα κτήματα, που περιλαμβάνονται στη ζώνη λιμένα είναι κοινόχρηστα δημόσια κτήματα και ανήκουν στο Δημόσιο κατά κυριότητα, η χρήση όμως και η εκμετάλλευσή τους ανήκει στον οικείο φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα. Με την παρ. 9 του άρθρου 1 (ίδιου ως άνω νόμου) δίνεται ο ορισμός του φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα, σύμφωνα με την οποία είναι κάθε δημόσιος φορέας ή φορέας της Αυτοδιοίκησης ή ιδιωτικός ή μικτός φορέας, που έχει, κατά νόμο την ευθύνη της διοίκησης και της εκμετάλλευσης λιμένα.
Σε ΟΤΑ, φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένων οργανισμούς κοινής ωφέλειας και ΝΠΔΔ, η παραχώρηση της χρήσης μπορεί να γίνει απευθείας, με ή χωρίς αντάλλαγμα. Η παραχώρηση δε σε ιδιωτικό φορέα, γίνεται πάντοτε με αντάλλαγμα.[2]
Ο ως άνω ορισθείς φορέας της διοίκησης, έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα της διοίκησης των χώρων της ζώνης λιμένα δικαιοδοσίας του και σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 2971/2001 (Α΄285) και του άρθρου 34 του Ν.3153/2003 (Α΄-153) οι αποφάσεις για παραχωρήσεις ιδιαίτερων δικαιωμάτων χρήσης χώρων της ζώνης λιμένα σε ιδιώτες υπάγονται κάθε φορά στην διακριτική του ευχέρεια, ενώ ο τρόπος που αυτή η αρμοδιότητα ασκείται, διέπεται από την «Αρχή της νομιμότητας» που καλύπτει όλη την δράση της Διοίκησης. Τα «άκρα νόμιμα όρια» μέσα στα οποία πρέπει να ασκηθεί η αρμοδιότητα αυτή ώστε να είναι νόμιμη, καθορίζονται από την εξυπηρέτηση του Δημοσίου Συμφέροντος, αυτός άλλωστε είναι και ο σκοπός των διατάξεων που σας παρέχουν αυτή την αρμοδιότητα, καθώς και από τις γενικές αρχές του Διοικητικού Δικαίου που αποσκοπούν στην προστασία του διοικούμενου.
Ελένη Μακροδημήτρη, ασκ. δικηγόρος
info@efotopoulou.gr
[1] Γκιτσάκης, Ι., «Η παραχώρηση Δημόσιας Υπηρεσίας και Δημοσίου Έργου. Εννοιολογικά Στοιχεία, κανονιστικό πλαίσιο και περιπτώσεις πρακτικής εφαρμογής κατά το ελληνικό και το ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο», 2006, Εκδόσεις Σάκκουλα, σελ. 31
[2] Λεκέας, Σ. «Κοινόχρηστοι χώροι Δημοσίου – ΟΤΑ», 2004, Νομική Βιβλιοθήκη σελ. 210