Η έννοια του «τρίτου» στα εγκλήματα της δυσφήμησης και της συκοφαντικής δυσφήμησης (17/2020 ΜονΕφΠατρών)
Κατά τις διατάξεις των άρθρων 362 και 363 ΠΚ, όποιος με οποιονδήποτε τρόπο ισχυρίζεται ενώπιον τρίτου ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του, διαπράττει το έγκλημα της δυσφήμησης και αν το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε το ψεύδος, τότε διαπράττει το έγκλημα της συκοφαντικής δυσφήμησης.
Στην έννοια του τρίτου, κατά τις ανωτέρω διατάξεις, περιλαμβάνεται, κατά την υπ΄ αρ. 17/2020 απόφαση του Μον. Εφετείου Πατρών, οποιοδήποτε -πλην του δράστη και του παθόντος- φυσικό πρόσωπο ή αρχή, όπως ο Γραμματέας, ο Δικαστικός Επιμελητής, οι Δικαστές, οι Εισαγγελείς κλπ., που έλαβαν γνώση του δυσφημιστικού ισχυρισμού ή της διάδοσης (ΑΠ 1777/2017, ΑΠ 1264/2016 ΤΝΠ Νόμος, ΑΠ 611/2015 ΠοινΔνη 2016, 583). Κατά την ως άνω απόφαση, αντίθετη εκδοχή, κατά την οποία, όταν η ανακοίνωση του δυσφημιστικού γεγονότος γίνεται με το περιεχόμενο δικογράφου ενώπιον του Δικαστή και του Γραμματέα του Δικαστηρίου και γενικά ενώπιον προσώπων, τα οποία είναι θεσμικώς αρμόδια, ήτοι ειδικώς, συνταγματικώς και δικονομικώς εξουσιοδοτημένα, να εξετάζουν τέτοια δικόγραφα και να λαμβάνουν γνώση υποχρεωτικά του περιεχομένου τους, δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της συκοφαντικής ή απλής δυσφήμησης, διότι τα πρόσωπα αυτά δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του τρίτου, δεν δικαιολογείται από τη γραμματική διατύπωση των ως άνω άρθρων του ΠΚ, αφού, το νόημα της λέξης «τρίτος» είναι οποιοσδήποτε που δεν μετέχει στη σχέση που υπάρχει μεταξύ δύο προσώπων και, συνεπώς, αυτή καταλαμβάνει αναμφισβήτητα και τα ανωτέρω αναφερόμενα δικαστικά πρόσωπα, ενώ ούτε από την τελολογική ερμηνεία των εν λόγω διατάξεων δικαιολογείται η συσταλτική ερμηνεία του όρου «τρίτος», αφού και ο δικαστικός λειτουργός δεν παύει, ως άνθρωπος, να γίνεται κοινωνός μιας δυσμενούς παράστασης για το πρόσωπο που αφορούν οι ισχυρισμοί, χωρίς, μάλιστα, να έχει πάντοτε τη δυνατότητα να ερευνήσει την ουσιαστική βασιμότητα αυτών, είτε για λόγους τυπικούς (όπως π.χ. σε περίπτωση παραγραφής, εκπρόθεσμης υποβολής της έγκλησης κ.λπ.), είτε διότι περιορίζεται δικονομικά από το αντικείμενο της έρευνας του, όπως συμβαίνει όταν στο απευθυνόμενο σε αυτόν δικόγραφο περιλαμβάνονται, πέραν του ερευνώμενου αντικειμένου και άσχετοι προς αυτό, δυσφημιστικοί για τον αντίδικο, ισχυρισμοί, με συνέπεια, ο θεσμικός ρόλος των δικαστικών προσώπων να μην αποτρέπει ουσιαστικά τον κίνδυνο διασυρμού του φορέα του προστατευομένου έννομου αγαθού. Τέλος, δεν αποκλείεται ο δράστης -ο δόλος του οποίου δεν χρειάζεται να οριοθετεί και να προσδιορίζει επακριβώς τους τρίτους, ενώπιον των οποίων επιδιώκει να συκοφαντήσει κάποιον- να αποβλέπει στην πραγματικότητα στο διασυρμό του συγκεκριμένου ατόμου με δυσφημιστικά γεγονότα μέσω του θεσμικού ρόλου των δικαστικών λειτουργών και με πρόσχημα την επίκληση του συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματος προσφυγής στη Δικαιοσύνη (ΑΠ 789/2019 ΤΝΠ Νόμος).
Μπενάκη Βικεντία – Άννα
Δικηγόρος Αθηνών Μ.Δ.Ε.
info@efotopoulou.gr