Το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης μέσα από θεωρία και νομολογία

Η αρχή της χρηστής διοίκησης, επιβάλλει στα διοικητικά όργανα να ασκούν τις αρμοδιότητές τους σύμφωνα με το αίσθημα δικαίου που επικρατεί, ώστε κατά την εφαρμογή σχετικών διατάξεων να αποφεύγονται οι ανεπιεικείς και απλώς δογματικές εκδοχές και να επιδιώκεται η προσαρμογή των κανόνων δικαίου προς τις επικρατούσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες και απαιτήσεις, καθώς και η αρχή της αναλογικότητας και της προστατευμένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου. (Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, Τόμος I, Επαμεινώνδα Π. Σπηλιωτόπουλου, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, σελ. 100)

Συγκεκριμένα, το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης συνίσταται στη δυνατότητα του διοικουμένου, πριν από την έκδοση δυσμενούς γι’ αυτόν ατομικής διοικητικής πράξης, να διατυπώσει τις απόψεις του, ύστερα από σχετική κλήση του από το διοικητικό όργανο. Το δικαίωμα αυτό είχε καθιερωθεί από γενική αρχή του διοικητικού δικαίου (ΣΕ 1009, 3034/1972). Ήδη προβλέπεται από το άρθρο 20 παρ. 2 και η άσκησή του ρυθμίζεται από τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (άρθρο 6).

Με τη νομολογία του ΣΕ έχει οριοθετηθεί το πεδίο εφαρμογής της γενικής διάταξης του άρθρου 20 παρ. 2 του Συντάγματος. Έτσι έχει διαμορφωθεί ο κανόνας ότι η προηγούμενη ακρόαση του διοικουμένου είναι αναγκαία στην περίπτωση των ατομικών διοικητικών πράξεων, οι οποίες εκδίδονται αυτεπαγγέλτως και που περιέχουν ρύθμιση, η οποία συνδέεται με την υποκειμενική συμπεριφορά του ενδιαφερομένου και επιφέρει θετική βλάβη στα δικαιώματα ή τα έννομα συμφέροντά του.

Από την αιτιολογία της πράξης πρέπει να προκύπτει ότι ο διοικούμενος κλήθηκε να ασκήσει το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης και ότι το αρμόδιο όργανο έλαβε υπόψη του τις απόψεις του. Για την πληρότητα της αιτιολογίας χρειάζεται σχολιασμός των ουσιωδών ισχυρισμών του διοικουμένου. (Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, Τόμος I, Επαμεινώνδα Π. Σπηλιωτόπουλου, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, σελ. 170-172)

Εκ της νομολογίας συνάγεται ότι το εκάστοτε Συμβούλιο προς διαμόρφωση της σχετικής κρίσεώς του οφείλει κατ` επιταγή του άρθρου 20 παρ. 2 του Συντάγματος (πρβλ. και  άρθρο 260 π.δ. 611/1977) και εν όψει της φύσεως του προβλεπομένου μέτρου,  να καλεί προηγουμένως σε ακρόαση τον ενδιαφερόμενο προς διατύπωση των  απόψεών του και υποβολή των κατ’ αυτόν κρισίμων στοιχείων, καθόσον σε  αντίθετη περίπτωση, παραβιάζεται ουσιώδης τύπος της διαδικασίας (Σ.τ.Ε.  102/1985, 1082/1995, 3354/1995,1806/1997, 746/1998).

Λαμπρινή Σταμέλου, δικηγόρος

info@efotopoulou.gr